Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Πάνω από τους μισούς ευρωπαίους πολίτες και πιο συγκεκριμένα το 58% μπορούν να έχουν πρόσβαση σ’ ένα φαρμακείο σε λιγότερο από πέντε λεπτά, περπατώντας. Και αυτό το ποσοστό αυξάνεται στο 98% εάν ανεβάσουμε το χρόνο που χρειάζεται να φτάσει κανείς σ’ ένα φαρμακείο στη μισή ώρα.

Αυτά τα στοιχεία δίνει το Όργανο εκπροσώπησης των φαρμακοποιών στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης – PGEU στην εισαγωγή  του νέου κειμένου θέσεων που ανακοίνωσε την Τετάρτη 22 Νοεμβρίου σχετικά με τον ρόλο των κοινοτικών φαρμακοποιών στον εμβολιασμό.

Η ευκολία πρόσβασης των πολιτών στο φαρμακείο είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα που η PGEU, όπως είναι φυσικό τονίζει στην εισαγωγή του κειμένου θέσεων.

Ήδη πολλές χώρες σε όλον τον κόσμο, αναφέρει η PGEU, κινούνται προς την κατεύθυνση εξάπλωσης του ρόλου των φαρμακοποιών κι η εφαρμογή προγραμμάτων εμβολιασμού υπό την επίβλεψή τους είναι γεγονός.

Στην Ευρώπη επί του παρόντος, οι φαρμακοποιοί μπορούν να εμβολιαστούν στο δικό τους φαρμακείο σε 15 ευρωπαϊκές χώρες (Βέλγιο, Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λουξεμβούργο, Πολωνία, Πορτογαλία, Νορβηγία, Ρουμανία, Ελβετία και Ηνωμένο Βασίλειο), για γρίπη ή/και COVID-19.

Σε 9 από αυτές τις χώρες (Δανία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Ελβετία και Ηνωμένο Βασίλειο) οι φαρμακοποιοί είναι σε θέση να χορηγήσουν άλλα εμβόλια και φάρμακα π.χ. Πνευμονιόκοκκο, Ταξιδιωτικά εμβόλια, Έρπη Ζωστήρα, Χολέρα, Διφθερίτιδα, Τέτανος και Κοκκύτης, έγχυση αντιτετανικού ορού (σ.σ. στην Ελλάδα), Μηνιγγιτιδοκοκκική, Εγκεφαλίτιδα που μεταδίδεται από κρότωνες, Τυφοειδή Πυρετό και Ηπατίτιδα Α, Ιαπωνική Εγκεφαλίτιδα, Ηπατίτιδα Α, Ηπατίτιδα Β, Ιό Ανθρωπίνων Θηλώματων (HPV), Λύσσα, Ανθρώπινο Ροταϊό, και Ανεμοβλογιά.

Επίσης, σε τουλάχιστον 3 άλλες χώρες (Κροατία, Εσθονία, Ολλανδία) άλλοι επαγγελματίες υγείας (π.χ. γιατροί ή νοσηλευτές) μπορούν να παρέχουν την υπηρεσία εμβολιασμού σε φαρμακείο.

Το να δίνεται η δυνατότητα διαχείρισης εμβολίων από τους φαρμακοποιούς, συνεχίζει η PGEU, αυξάνει την προσβασιμότητα, αυξάνει την ευκολία για τους ασθενείς και κυρίως βελτιώνει συνολικά τα ποσοστά εμβολιασμού. Για παράδειγμα, τα στοιχεία έχουν έδειξε ότι οι υπηρεσίες εμβολιασμού στο φαρμακείο οδήγησαν στην αύξηση των ποσοστών εμβολιασμού κατά της γρίπης μεταξύ των ανθρώπων που είχαν χάσει το δικό εμβολιασμό το προηγούμενο έτος και σε αυτούς που διαφορετικά δεν θα λάμβαναν το εμβόλιο. Τα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι το ένα τρίτο των εμβολίων χορηγήθηκαν εκτός εργάσιμων ημερών, γεγονός που τονίζει την προσβασιμότητα των πολιτών στο δίκτυο των κοινοτικών φαρμακείων και τη συμβολή τους στη μείωση των απουσιών των πολιτών από την εργασία.

Η Γενική Συνέλευση της PGEU στο δελτίο Τύπου που εξέδωσε με αφορμή το νέο Έγγραφο Θέσεων σχετικά με τον ρόλο των κοινοτικών φαρμακοποιών στον εμβολιασμό, αναφέρει τα εξής:

«Οι κοινοτικοί φαρμακοποιοί συνεισφέρουν στις στρατηγικές εμβολιασμού με διάφορους τρόπους, όντας ιδανικά τοποθετημένοι στην καρδιά των κοινοτήτων για να παρέχουν πληροφορίες, συμβουλές και θεραπείες για τη μείωση του φόρτου ασθενειών που μπορούν να προληφθούν με εμβόλια. Οι φαρμακοποιοί συμμετέχουν επίσης σε εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με τον εμβολιασμό, αντιμετωπίζουν τον δισταγμό εμβολιασμού και συμβάλλουν στην αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης.

“Η δυνατότητα εμβολιασμού στους φαρμακοποιούς βελτιώνει την προσβασιμότητα, την ευκολία για τους ασθενείς και κυρίως τα συνολικά ποσοστά εμβολιασμού. Το εκτεταμένο ωράριο λειτουργίας των φαρμακείων και ένα στρατηγικά κατανεμημένο δίκτυο επαγγελματιών υψηλής εξειδίκευσης προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία για την επέκταση των υπηρεσιών εμβολιασμού. 15 χώρες στην Ευρώπη έχουν μέχρι στιγμής εφαρμόσει με επιτυχία προγράμματα εμβολιασμού υπό τη διεύθυνση των φαρμακοποιών και βασιζόμαστε σε άλλες που θα ακολουθήσουν το παράδειγμά τους προς όφελος των ασθενών και της δημόσιας υγείας”, σύμφωνα με τον Πρόεδρο της PGEU Koen Straetmans.

Οι προτάσεις της PGEU

Το έγγραφο με τις θέσεις της PGEU προτείνει ενέργειες που μπορούν να ληφθούν για να μεγιστοποιηθεί η συμβολή των φαρμακοποιών στην αντιμετώπιση ασθενειών που μπορούν να προληφθούν με εμβολιασμό και στη βελτίωση της εμβολιαστικής κάλυψης, όπως:

• Επέκταση της φαρμακευτικής πρακτικής με την εφαρμογή προγραμμάτων εμβολιασμού που κατευθύνονται από τον φαρμακοποιό ή γίνονται με βάση το φαρμακείο, με την κατάλληλη υποστήριξη από τα εθνικά συστήματα υγείας.
• Συμπερίληψη προγραμμάτων εμβολιασμού με βάση τα φαρμακεία στα εθνικά σχέδια προαγωγής της υγείας.
• Ενσωμάτωση των φαρμακοποιών στις εθνικές στρατηγικές εμβολιασμού, συμπεριλαμβανομένων εκστρατειών επικοινωνίας και δράσεων για την καταπολέμηση της κακής πληροφόρησης και της παραπληροφόρησης σχετικά με τα εμβόλια.

Ο ΠΦΣ συνεπής στην προσπάθεια ευαισθητοποίησης για τον αντιγριπικό εμβολιασμό

Ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος για μία ακόμη χρονιά προσπαθώντας να ανταποκριθεί με τον καλύτερο τρόπο στο ρόλο που του έχει ήδη αναγνωριστεί από το 2019 από την πολιτεία στον αντιγριπικό εμβολιασμό, προχώρησε σ’ ένα νέο τηλεοπτικό σποτ διάρκειας 26 δευτερολέπτων που με σαφήνεια περνά το μήνυμα «ΜΗΝ ΑΜΕΛΕΙΣ. Ο Αντιγριπικός εμβολιασμός Σώζει Ζωές». (δες εδώ) .

Λίγες μέρες νωρίτερα –στις 14 Νοεμβρίου- Συνέντευξης Τύπου του ΠΦΣ με θέμα «Η Προαγωγή του Αντιγριπικού Εμβολιασμού - Ο σημαντικός ρόλος του φαρμακοποιού», όπου παρουσιάστηκαν επιστημονικά στοιχεία σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των αντιγριπικών εμβολίων ενώ αναλύθηκε η πορεία διενέργειας του αντιγριπικού εμβολιασμού και αυτή τη χρονιά.

Μεταξύ των άλλων ο πρόεδρος του ΠΦΣ είχε αναφερθεί στη σημασία της πρόσφατης -υπ’ αριθμόν 1591/2023- απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας με την οποία απερρίφθη η αίτηση ακυρώσεως που είχαν ασκήσει ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος και ο Ιατρικός Σύλλογος Αττικής κατά της υπ’ αριθμόν Γ5α/Γ.Π.οικ.49734/02.07.2019 αποφάσεως του Υπουργού Υγείας «Καθορισμός όρων, προϋποθέσεων και διαδικασίας πιστοποίησης φαρμακοποιών για την διενέργεια στα φαρμακεία εποχιακού εμβολιασμού και χορήγησης αντιτετανικού ορού στους πολίτες» (ΦΕΚ Β΄ 2811/04.07.2019), με την οποία υπουργική απόφαση επετράπη να διενεργούνται στα φαρμακεία εποχικοί εμβολιασμοί και να χορηγούνται αντιτετανικοί οροί από πιστοποιημένους φαρμακοποιούς.

Επί της υποθέσεως αυτής είχε παρέμβει ο Π.Φ.Σ., όπου και απέδειξε και το Δικαστήριο εδέχθη, ότι οι εποχικοί εμβολιασμοί και η χορήγηση αντιτετανικών ορών δεν αποτελούν ιατρική πράξη και αποκλειστικό δικαίωμα των ιατρών, και ότι με ασφάλεια διενεργούνται οι ανωτέρω πράξεις στα φαρμακεία από φαρμακοποιούς, οι οποίοι έχουν εκπαιδευθεί και πιστοποιηθεί προς τούτο κατά την διαδικασία προβλέπεται ρητώς και ορισμένως στην ανωτέρω υπουργική απόφαση.

«Έτσι και τυπικά πια, η πρώτη φαρμακευτική υπηρεσία που έχει θεσμοθετηθεί από την Πολιτεία, κρίθηκε ότι νομίμως δύναται να παρέχεται από τα φαρμακεία, γεγονός που αναμφίβολα θα οδηγήσει στην θεσμοθέτηση κι άλλων φαρμακευτικών υπηρεσιών, κατόπιν βεβαίως προηγούμενης σχετικής εκπαιδεύσεως και πιστοποιήσεως των φαρμακοποιών», όπως ανέφερε ο ΠΦΣ σε σχετική ανακοίνωσή του στις 5 Οκτωβρίου, αμέσως μετά την ανακοίνωση της απόφασης του ΣτΕ.

Α. Βαλτάς:  Σχέδιο πιστοποίησης των φαρμακοποιών για εμβολιασμούς ενηλίκων

Ο κ. Βαλτάς κατά τη διάρκεια της εν λόγω συνέντευξης Τύπου, όταν κλήθηκε να απαντήσει σε ερώτηση για το εάν υπάρχει κάποιο σχέδιο να επεκταθεί η δυνατότητα οι πολίτες να εμβολιάζονται στα φαρμακεία πέρα από τη γρίπη και για την πρόληψη απέναντι σε άλλους νοσογόνους  παράγοντες όπως ο πνευμονιόκοκκος, όπως συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, έστειλε ένα σαφές μήνυμα προς την πολιτεία: ότι εάν θέλει να δώσει φτερά στους εμβολιασμούς ενηλίκων θα πρέπει να δει το θέμα να μπορούν οι φαρμακοποιοί να κάνουν κι άλλα εμβόλια στα φαρμακεία πέρα από το αντιγριπικό. «Το πλάνο και το σχέδιο είναι η πιστοποίηση των φαρμακοποιών για εμβολιασμούς ενηλίκων, όπως γίνεται σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό απαιτεί το Υπουργείο (σ.σ. Υγείας) να σταματήσει να βλέπει τα πράγματα κάτω από πιέσεις κύκλων χωρίς να θέλω να αναφερθώ σε κάτι συγκεκριμένο. Το Συμβούλιο Επικρατείας είπε ότι ο εμβολιασμός δεν είναι ιατρική πράξη. Από εκεί και πέρα (σ.σ. το Υπουργείο Υγείας) θέλει να δώσει φτερά στον εμβολιασμό; Θέλεις να εμβολιάσεις όλους αυτούς που πρέπει με το εμβόλιο του Πνευμονιόκοκκου; Θέλεις να δημιουργήσεις μία δυναμική ώστε το εμβόλιο του τραχήλου της μήτρας να γίνει σε όλες τις ηλικίες που είναι υποχρεωτικό ή το εμβόλιο του έρπη ζωστήρα στα άτομα άνω των 65 ετών; Αυτά είναι για εμάς που έχουμε μία αμεσότητα στη σχέση μας με τον πολίτη».

Πάνω στο συγκεκριμένο ερώτημα ο Α’ Αντιπρόεδρος του ΠΦΣ κ. Σεραφείμ Ζήκας εκτίμησε ότι θα υπάρξει αυτή η βούληση της πολιτείας να ακολουθήσει η χώρα μας το παράδειγμα άλλων ανεπτυγμένων ευρωπαϊκών χωρών λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «έχουμε κάνει το πρώτο βήμα με τον αντιγριπικό εμβολιασμό. Έρχονται τα άλματα».