Αναφέρεται σε συνολικά 17 χώρες από όλον τον κόσμο μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα

Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Οι αλλαγές στην πρακτική και τη νομοθεσία που σχετίζονται με τον εμβολιασμό με βάση το φαρμακείο (PBV) σε 17 χώρες παρουσιάζονται σε μια νέα έκθεση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Φαρμακοποιών (FIP). «Αυτή η έκθεση παρέχει μια επισκόπηση των πρόσφατων επιτυχιών που αναφέρθηκαν από οργανώσεις-μέλη της FIP στην εφαρμογή ή την επέκταση του ρόλου των φαρμακοποιών στον εμβολιασμό. Μοιράζεται επίσης τις προοπτικές των οργανισμών μελών του FIP που υποστηρίζουν επί του παρόντος την εισαγωγή του PBV, παρουσιάζοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και τις στρατηγικές που χρησιμοποιούν για να ξεπεράσουν τέτοιες προκλήσεις», δήλωσε ο Gonçalo Sousa Pinto, επικεφαλής για την Ανάπτυξη και Μεταμόρφωση της Φαρμακευτικής Πρακτικής και επικεφαλής συγγραφέας της έκθεσης.

Συνδυάζοντας πληροφορίες από περιπτωσιολογικές μελέτες και μια συζήτηση στο Συμβούλιο Πληροφοριών της FIP, η έκθεση στοχεύει να υποστηρίξει τη ζωτική συμβολή των φαρμακοποιών στην εμβολιαστική κάλυψη και στη μείωση των ασθενειών που μπορούν να προληφθούν με εμβολιασμό παγκοσμίως. Έντεκα περιπτωσιολογικές μελέτες από οργανισμούς - μέλη της FIP (Αυστραλία, Βέλγιο, Γαλλία, Ελλάδα, Γερμανία, Ινδία, Ιταλία, Ιορδανία, Λιθουανία, Νορβηγία και Ρουμανία) προσφέρουν πληροφορίες για την τρέχουσα κλινική κάλυψη, το πλαίσιο πολιτικής, την οικονομική αμοιβή, τον αντίκτυπο του PBV στα ποσοστά εμβολιασμού και την ικανοποίηση του κοινού με το PBV. Επιπλέον, ενημερώσεις από επτά ακόμη χώρες διευρύνουν την παγκόσμια κατανόηση των πρακτικών PBV.

Η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη για ρυθμιστικά συστήματα που να υποστηρίζουν τους εμβολιασμούς από φαρμακοποιούς, τονίζοντας τη σημασία της εκπαίδευσης και της πιστοποίησης για την παροχή βιώσιμων υπηρεσιών. Χρησιμεύει επίσης ως πηγή για τους οργανισμούς-μέλη της FIP και άλλους, προσφέροντας παραδείγματα στην υποστήριξη της υπεράσπισης και της ανάπτυξής τους.

Όπως αναφέρεται στην εισαγωγή της έκθεσης στο εξελισσόμενο τοπίο της παγκόσμιας υγειονομικής περίθαλψης, ο εμβολιασμός θεωρείται ένα από τα πιο επιτυχημένα προληπτικά μέτρα έναντι ενός ευρέος φάσματος μολυσματικών ασθενειών. Υπάρχουν 25 ή περισσότερα διαθέσιμα εμβόλια παγκοσμίως, από τη διφθερίτιδα, τον τέτανο και την ιλαρά έως τη φυματίωση, τη γρίπη και, πιο πρόσφατα, την COVID-19 και τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV).

Τα εμβόλια, τονίζεται, φαίνεται ότι μειώνουν τη θνησιμότητα που σχετίζεται με λοιμώξεις που μπορούν να προληφθούν, με 14,4 εκατομμύρια θανάτους να προλαμβάνονται το 2021 μόνο από την COVID-19 ενώ 51,5 εκατομμύρια θάνατοι αναμένεται να προληφθούν μεταξύ των ετών 2021 και 2030, με συνδυασμούς πολλαπλών τύπων εμβολίων.

Το 2020, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κυκλοφόρησε το Immunization Agenda 2030, έναν παγκόσμιο οδικός χάρτης για τους εμβολιασμούς έχοντας ένα φιλόδοξο όραμα: τη μείωση της θνησιμότητας και της νοσηρότητας από ασθένειες που μπορούν να προληφθούν με εμβόλιο (VPDs), τη βελτίωση της ισότητας πρόσβασης στον εμβολιασμό και την αύξηση των ποσοστών κάλυψης εμβολιασμού σε όλες τις ηλικίες και τις ομάδες ειδικού κινδύνου, ώστε να μην αφήνουν κανέναν πίσω.

Σε αυτό το πλαίσιο, δικαιολογείται η ενσωμάτωση διαφόρων επαγγελματιών υγείας, συμπεριλαμβανομένων των φαρμακοποιών, σε ευρύτερες στρατηγικές εμβολιασμού κατά των VPD. Οι φαρμακοποιοί μπορούν να σταθούν στην πρώτη γραμμή ως αναπόσπαστοι παίκτες στην προώθηση της κάλυψης εμβολίων για την τεχνογνωσία, την αξιοπιστία, την ευκολία και την προσβασιμότητά τους στην κοινότητα.

Ο ρόλος των φαρμακοποιών εκτείνεται συχνά από την εκπαίδευση του κοινού για την παρότρυνση για τη λήψη εμβολίων, έως την οικοδόμηση εμπιστοσύνης για τα εμβόλια και την αντιμετώπιση ανησυχιών σχετικά με τα εμβόλια αλλά και την άμεση χορήγηση εμβολίων.

Επίσης, σε έναν αυξανόμενο αριθμό δικαιοδοσιών σε πολλές χώρες, οι φαρμακοποιοί είναι εξουσιοδοτημένοι να συνταγογραφούν και να χορηγούν εμβόλια, και οι θετικές επιπτώσεις των φαρμακοποιών στην κάλυψη εμβολίων γίνονται όλο και περισσότερο προφανείς. Από αυτή την άποψη, οι πρωτοβουλίες εμβολιασμού με βάση το φαρμακείο (PBV) μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά τις προσπάθειες κάλυψης των εμβολιασμών και την εμπιστοσύνη του κοινού στα εμβόλια που είναι ζωτικής σημασίας για τον μετριασμό της συχνότητας των VPD και την προστασία των πιο ευάλωτων ομάδων.

Παρά την καθολική σημασία του εμβολιασμού, εξακολουθούν να υπάρχουν διακριτές προκλήσεις στην εφαρμογή και την προσβασιμότητα του PBV σε διάφορες χώρες. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζονται συχνά σε ολόκληρο τον κόσμο περιλαμβάνουν ρυθμιστικά εμπόδια, ανεπαρκείς υποδομές, ιδίως την προμήθεια εμβολίων, και τον δισταγμό έναντι του εμβολιασμού που απορρέει από την έλλειψη δημόσιας εκπαίδευσης και τη διακίνηση παραπληροφόρησης και κακής πληροφόρησης.

Επιπλέον, τα επαγγελματικά όρια των φαρμακοποιών σε σχέση με άλλους επαγγελματίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας θέτουν σημαντικές προκλήσεις για την πρακτικότητα και την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής PBV εντός των πλαισίων της κοινότητας. Επίσης, χώρες με υψηλό επιπολασμό των VPD αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια για την επίτευξη των εθνικών στόχων κάλυψης εμβολιασμού και τη διασφάλιση ισότιμης πρόσβασης, εμποδίζοντας την ευθυγράμμιση με τους παγκόσμιους στόχους του ΠΟΥ.

Αυτές οι προκλήσεις συχνά αποδίδονται σε ανεπαρκείς υποδομές εμβολίων και εκπαιδευτικά προγράμματα που είναι απαραίτητα για την ενίσχυση του ρόλου των φαρμακοποιών ως ανοσοποιητές.

Είναι ζωτικής σημασίας να εντοπιστούν στρατηγικές από χώρες ή δικαιοδοσίες όπου η PBV είχαν επιτυχή εφαρμογή, για να βοηθήσουν στην ανταλλαγή μάθησης και εμπειριών, ιδίως όσον αφορά τις ρυθμίσεις, τη χρηματοδότηση και τα επαγγελματικά πλαίσια και να αξιοποιηθεί η πρόοδο του PBV. Ωστόσο, υπάρχει έλλειψη ενημερωμένων δεδομένων, ιδιαίτερα από την περίοδο μετά τον COVID-19, όσον αφορά το παγκόσμιο τοπίο και τις εξελίξεις στις PBV πρακτικές.

Η έκθεση περιλαμβάνει μια συλλογή 17 περιπτωσιολογικών μελετών και ενημερώσεων από οργανισμούς - μέλη του FIP από χώρες με αξιοσημείωτες πρόσφατες εξελίξεις σε αυτόν τον τομέα, ακολουθούμενη από την έκθεση που είχε να κάνει με τη συζήτηση ενός πίνακα πληροφοριών από χώρες που βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια εισαγωγής του εμβολιασμού με βάση το φαρμακείο ή που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες προκλήσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου.

Συνοπτικά, τα κύρια πορίσματα αυτής της έκθεσης περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Η ανταπόκριση του επαγγέλματος του φαρμακοποιού στην πανδημία COVID-19 με τον εμβολιασμό των πληθυσμών σε πολλές χώρες ήταν καθοριστικής σημασίας για τον αποτελεσματικό έλεγχο της πανδημίας. Αρκετές χώρες εισήγαγαν προγράμματα εμβολιασμού με βάση τα φαρμακεία κατά τη διάρκεια της αντιμετώπισης της πανδημίας και αυτό παρείχε επίσης μια πολύτιμη ευκαιρία στους φαρμακοποιούς να επιδείξουν τις ικανότητές τους, την προσβασιμότητά τους και την ευκολία για την παροχή υπηρεσιών εμβολιασμού. Σε ορισμένες χώρες, αυτό άνοιξε τον δρόμο στη χορήγηση (και συνταγογράφηση) άλλων εμβολίων από φαρμακοποιούς, συμπεριλαμβανομένων των εμβολίων κατά της εποχικής γρίπης, της πνευμονιοκοκκικής νόσου, του έρπητα ζωστήρα και Tdap (τετάνος, διφθερίτιδα και κοκκύτη).
• Ένας αυξανόμενος αριθμός χωρών αξιοποιεί τα φαρμακεία ως μέρη για την παροχή ποικιλομορφίας και απλούστευσης των οδών εμβολιασμού και των παρόχων. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη βελτίωση των ποσοστών εμβολιαστικής κάλυψης μεταξύ ενηλίκων, ηλικιωμένων και ομάδων πληθυσμού ειδικού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που ζουν με χρόνιες μη μεταδοτικές ασθένειες, ανοσοκατεσταλμένων ατόμων και εγκύων.
• Αρκετές χώρες πέτυχαν να αλλάξουν ή να επεκτείνουν τη νομοθεσία για να μπορέσουν οι φαρμακοποιοί να παρέχουν υπηρεσίες σχετικές με τον εμβολιασμό, συμπεριλαμβανομένης της χορήγησης και συνταγογράφησης εμβολίων, γεγονός το οποίο δείχνει ότι οι προσπάθειες υπεράσπισης και η επιμονή των εθνικών οργανώσεων φαρμακοποιών ήταν καρποφόρα.
• Η εκπαίδευση και η επακόλουθη επίδειξη της ικανότητας εκ μέρους των φαρμακοποιών για την παροχή ρόλων που σχετίζονται με τον εμβολιασμό υπήρξε ακρογωνιαίος λίθος για την ανάπτυξη αυτών των υπηρεσιών και την υποστήριξή τους από τις ρυθμιστικές αρχές.

Τους προσεχείς μήνες, η FIP σχεδιάζει να πραγματοποιήσει και να δημοσιεύσει μια βιβλιογραφική ανασκόπηση σχετικά με τον αντίκτυπο του PBV, καθώς και μια παγκόσμια έρευνα και μια περαιτέρω έκθεση με ποσοτικά στοιχεία και ενημερώσεις που θα συμπληρώσουν την παρούσα δημοσίευση.

Διαβάστε εδώ την έκθεση της FIP.