Οι διαφορές με βάση το φύλο στη διαχείριση του πόνου στη φαρμακευτική διερευνώνται σε μια βιβλιογραφική ανασκόπηση της Διεθνούς Φαρμακευτικής Ομοσπονδίας (FIP) που δημοσιεύτηκε στις 15 Φεβρουαρίου. Η εργασία προσδιορίζει στοιχεία που συμβάλλουν σε αυτό το «χάσμα πόνου μεταξύ των φύλων» και υπογραμμίζει βιοψυχοκοινωνικούς παράγοντες που οδηγούν σε διαφορετικές εμπειρίες πόνου μεταξύ ανδρών και γυναικών όπως και τον αντίκτυπό τους στα αποτελέσματα της θεραπείας και στην αποδοχή των θεραπειών πόνου.

Στην ανασκόπηση της FIP περιλαμβάνονται επίσης εργαλεία αλλά και εκπαιδευτικά προγράμματα που έχουν να κάνουν με τη διαχείριση των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων στην αντιμετώπιση του πόνου σε άνδρες και γυναίκες αλλά και ένα πλαίσιο για τους φαρμακοποιούς ώστε να υποστηρίξουν την αλλαγή αυτών των προκαταλήψεων και στερεοτύπων μέσω πρακτικών που στηρίζονται σε επιστημονικά δεδομένα.

Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Η FIP αναφέρει ότι ο πόνος, μια παγκόσμια ανθρώπινη εμπειρία, είναι τόσο σύνθετος όσο και υποκειμενικός, και επηρεάζεται όχι μόνο από φυσιολογικούς και ψυχολογικούς παράγοντες αλλά και από τον περίπλοκο ιστό των κοινωνικών καθοριστικών παραγόντων και πολιτισμικών κανόνων. Πρόσφατη έρευνα φώτισε μια έντονη διαφορά στην εμπειρία και τη θεραπεία του πόνου μεταξύ των φύλων - ένα φαινόμενο γνωστό ως χάσμα πόνου μεταξύ των φύλων.

Έτσι λοιπόν η βιβλιογραφική ανασκόπηση από τη Διεθνή Φαρμακευτική Ομοσπονδία (FIP) στοχεύει στον εντοπισμό των δεδομένων που συμβάλλουν σε αυτό το χάσμα, διερευνώντας τα βιοψυχοκοινωνικά εκείνα στοιχεία που συμβάλλουν στις διαφορετικές εμπειρίες πόνου μεταξύ ανδρών και γυναικών και κατανοώντας τον ρόλο των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων των φαρμακοποιών, στη διαιώνιση αλλά και στην αντιμετώπισή των διαφορών.

Το χάσμα του πόνου μεταξύ των φύλων παρουσιάζεται μέσα από διάφορες οπτικές γωνίες: από καταστάσεις που ταλαιπωρούν δυσανάλογα τις γυναίκες—όπως η ενδομητρίωση και η ινομυαλγία, μέχρι τις κοινωνικές προκαταλήψεις που χρωματίζουν την αντίληψη του πόνου σε άνδρες και γυναίκες.

Αυτές οι ανισότητες εγείρουν θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με την ισότητα και την αποτελεσματικότητα της διαχείρισης του πόνου στην υγειονομική περίθαλψη και κατ' επέκταση στον τομέα της φαρμακευτικής, τονίζει η FIP.

Η διαιώνιση των στερεοτύπων του φύλου στην αξιολόγηση του πόνου και στις επακόλουθες αποφάσεις θεραπείας έχει σημαντικές επιπτώσεις για την ισότητα και την ποιότητα της παροχής φροντίδας. Μέσα στο χώρο των φαρμακείων, στην πρώτη γραμμή της πρωτοβάθμιας φροντίδας, όπου πολλά άτομα αναζητούν πρώτα ανακούφιση για τον πόνο τους, υπάρχει μια ξεκάθαρη ευκαιρία, όπως λέει το διεθνές όργανο των φαρμακοποιών,  «να αμφισβητήσουμε στερεότυπα και να εφαρμόσουμε δίκαιες πρακτικές διαχείρισης του πόνου».

Αυτή η βιβλιογραφική ανασκόπηση διερευνά πώς το φύλο επηρεάζει τα αποτελέσματα της θεραπείας και την αποδοχή των θεραπειών για τον πόνο αλλά και το πώς οι φαρμακοποιοί μπορούν να γίνουν υποστηρικτές αλλαγής, διασφαλίζοντας ότι οι πρακτικές τους δεν είναι απλά και μόνο απόλυτα προσαρμοσμένες στα πλέον πρόσφατα δεδομένα, αλλά είναι και απαλλαγμένες από τις προκαταλήψεις που επηρεάζουν διαχρονικά τη διαχείριση του πόνου.

Αυτή η ανασκόπηση θα αποτελέσει ένα κάλεσμα για δράση για το επάγγελμα του φαρμακοποιού στο σταυροδρόμι των επιστημονικών στοιχείων και της φροντίδας των ασθενών, τονίζει η FIP. «Ως φαρμακοποιοί, έχουμε την ευθύνη να γεφυρωθεί το χάσμα του πόνου μεταξύ των φύλων και αυτό αποτελεί τόσο επαγγελματική όσο και ηθική επιτακτική υποχρέωση.

Ρίχνοντας φως στις διαθέσιμες παρεμβάσεις που μπορούν να εφαρμοστούν στο περιβάλλον του φαρμακείου, αυτή η ανασκόπηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ενημέρωση της ανάπτυξης εργαλείων και λύσεων για τη μείωση του χάσματος πόνου μεταξύ των φύλων, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για περισσότερο δίκαιη διαχείριση του πόνου, όπου οι ανισότητες μεταξύ των φύλων αναγνωρίζονται, αντιμετωπίζονται και, εν τέλει, εξαλείφονται.

Στα συμπεράσματά της η FIP σημειώνει τα εξής:

Η συνεργασία μεταξύ διαφόρων ιατρικών ειδικοτήτων είναι απαραίτητη για τη δημιουργία διαγνωστικών και θεραπευτικών κατευθυντήριων γραμμών που να ανταποκρίνονται στις ειδικές ανάγκες του φύλου. Επιπλέον, οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να ενισχύσουν τις δεξιότητές τους στην αποτελεσματική διαχείριση του πόνου χρησιμοποιώντας τα υπάρχοντα διαγνωστικά εργαλεία και τις θεραπευτικές επιλογές.

Η έρευνα δείχνει ότι οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα του φύλου μπορούν να οδηγήσουν σε διαφορετική αντιμετώπιση του πόνου. Ο πόνος των γυναικών συχνά υποτιμάται και υποθεραπεύεται σε σύγκριση με τον πόνο των ανδρών. Αυτό απαιτεί την εφαρμογή τυποποιημένων, ανεξαρτήτως φύλου εργαλείων αξιολόγησης πόνου στην κλινική πράξη και αυξημένη εκπαίδευση για τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης ώστε να αναγνωρίζουν και να μετριάζουν αυτές τις προκαταλήψεις.

Εκτός από τα στοιχεία και την έρευνα που συνοψίζονται σε αυτήν την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, ο πίνακας πληροφοριών της FIP 2022 «Ο ρόλος του φαρμακοποιού στο κλείσιμο του χάσματος πόνου μεταξύ των φύλων» υποστηρίζει την ιδέα ότι οι επαγγελματίες του φαρμακείου αναμφίβολα μπορούν να παίξουν ρόλο στην αντιμετώπιση του χάσματος πόνου μεταξύ των φύλων.

Και η FIP καταλήγει ότι θα συνεχίσει να παρέχει εργαλεία, πλαίσια και εκδηλώσεις με σκοπό την υποστήριξη των φαρμακοποιών και των εθνικών οργανώσεων-μελών της για να παρέχουν την καλύτερη δυνατή διαχείριση του πόνου σε όλους τους ασθενείς και τα φύλα.