Η λήψη πολλών φαρμάκων προκαλεί φυσική αδυναμία σε ηλικιωμένους
Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο
Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, έχουν την τάση να αναπτύσσουν μια σειρά από χρόνια προβλήματα υγείας. Συχνά, η διαχείριση των προβλημάτων υγείας μπορεί να σημαίνει ότι οι ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας μπορεί να πρέπει να πάρουν πολλά διαφορετικά φάρμακα. Και όταν λαμβάνουν πέντε ή περισσότερα φάρμακα (ένα σενάριο που οι ειδικοί σε θέματα υγείας το ονομάζουν "πολυφαρμακία"), μπορεί να αυξηθεί ο κίνδυνος για επιβλαβείς παρενέργειες.
Είναι ενδιαφέρον ότι η λήψη περισσοτέρων των πέντε φαρμάκων συνδέεται φυσική αδυναμία (π.χ. αστάθεια), ίσως επειδή τα φάρμακα αλληλεπιδρούν και επηρεάζουν την ικανότητά λειτουργίας του οργανισμού καθώς αυτός γερνάει. Η φυσική αδυναμία είναι ένα πρόβλημα που σχετίζεται με τη γήρανση. Κάποιος ο οποίος είναι αδύναμος μπορεί να έχει μικρότερη αντοχή και να είναι λιγότερο σε θέση να λειτουργήσει καλά, ενώ αυξάνει και τον κίνδυνο πτώσεων, αναπηρίας, ακόμη και θανάτου.
Πρόσφατα, μια ομάδα ερευνητών συγκέντρωσε και ανέλυσε τις πληροφορίες μιας μεγάλης γερμανικής μελέτης σε ηλικιωμένους, που ονομάζεται ESTHER (Επιδημιολογική Μελέτη για τις πιθανότητες για την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση, και τη βελτιστοποιημένη Θεραπεία Χρόνιων Παθήσεων σε μεγάλη ηλικία - Epidemiological Study on Chances for Prevention, Early Detection, and Optimized Therapy of Chronic Diseases at Old Age) για να μάθει πώς η λήψη περισσότερων των πέντε φαρμάκων μπορεί να επηρεάσει την φυσική κατάσταση σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της Αμερικανικής Γηριατρικής Εταιρείας.
Οι ερευνητές κατέληξαν, να συλλέξουν και να εξετάσουν στοιχεία από περισσότερους από 3.000 συμμετέχοντες στη μελέτη ESTHER, η οποία ξεκίνησε το 2000, με σχεδόν 10.000 συμμετοχές. Υπήρξε follow-up για τους συμμετέχοντες μετά από δύο, πέντε, οκτώ και έντεκα χρόνια. Οι άνθρωποι που συμμετείχαν στη μελέτη ήταν ηλικίας μεταξύ 50- και 75-ετών κατά την έναρξή της.
Στα οκτώ έτη παρακολούθησης, οι γιατροί που πήραν μέρος στη μελέτη επισκέφθηκαν τους συμμετέχοντες στο σπίτι για μια γηριατρική εκτίμηση. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να φέρουν όλα τα φάρμακα που πήραν - τόσο τα συνταγογραφούμενα όσο και τα ΜΥΣΥΦΑ (over-the-counter -OTC) προκειμένου να αξιολογηθούν τα είδη και ο αριθμός των φαρμάκων που έπαιρναν. Οι ερευνητές στη συνέχεια χώρισαν τους συμμετέχοντες σε τρεις ομάδες:
- Τους ανθρώπους που έπαιρναν 0-4 φάρμακα (μη-πολυφαρμακία)
- Εκείνους που έπαιρναν 5 έως 9 φάρμακα (πολυφαρμακία)
- Τους ανθρώπους που έπαιρναν 10 ή περισσότερα φάρμακα (υπερ-πολυφαρμακία)
Δύο φαρμακοποιοί επανεξέτασαν ξεχωριστά όλα τα φάρμακα που λαμβάνονταν και εξαίρεσαν τα φάρμακα και τα συμπληρώματα που δεν ήταν γνωστό ότι προκαλούν παρενέργειες.
Αφού έλαβαν υπ’ όψη τους τα χαρακτηριστικά των ασθενών, συμπεριλαμβανομένων των νοσημάτων τους, οι ερευνητές έφτασαν στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι που ήταν σε κίνδυνο να εμφανίσουν φυσική αδυναμία, καθώς και τα άτομα που ήταν φυσικά αδύναμα, είχαν περισσότερες πιθανότητες να βρίσκονται στις ομάδες των ατόμων σε πολυφαρμακία ή υπερ-πολυφαρμακία σε σύγκριση με τα άτομα που δεν ήταν αδύναμα. Οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης ότι οι άνθρωποι που έπαιρναν από 5 έως 9 φάρμακα ήταν 1,5 φορές πιο πιθανό να εμφανίσουν φυσική αδυναμία εντός 3 ετών σε σύγκριση με τα άτομα που έπαιρναν λιγότερα από 5 φάρμακα.
Τέλος, οι άνθρωποι που έπαιρναν περισσότερα από 10 φάρμακα, είχαν διπλάσιες πιθανότητες να νιώσουν αδυναμία μέσα σε τρία χρόνια, σε σχέση με εκείνους που έπαιρναν λιγότερα από πέντε.
Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η μείωση πολλαπλών συνταγών που θα μπορούσαν να αποφευχθούν για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας θα μπορούσε να είναι μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση για τον περιορισμό του κινδύνου για φυσική αδυναμία.
Αν κάποιος είναι ηλικιωμένος ή φροντίζει κάποιον που είναι ηλικιωμένος, είναι σημαντικό να κατανοήσει ότι η λήψη πολλαπλών φαρμάκων μπορεί να προκαλέσει αλληλεπιδράσεις. Τα φάρμακα μπορούν να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους και με το ανθρώπινο σώμα με τρόπους επιβλαβείς για την υγεία (με την αύξηση των αρνητικών παρενεργειών ή τη μείωση των επιθυμητών αποτελεσμάτων, για παράδειγμα). Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα, την αύξηση του κινδύνου για πτώσεις, παραλήρημα, και φυσική αδυναμία.
Οι πάροχοι πρωτοβάθμιας περίθαλψης έχουν επίγνωση αυτών των αρνητικών επιπτώσεων, αλλά δεν μπορούν να αντιδράσουν σωστά αν δεν είναι πλήρως ενημερωμένοι για όλα τα φάρμακα που μπορεί να χρησιμοποιεί ένας ηλικιωμένος άνθρωπος. Γι 'αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό να γνωστοποιεί ο ηλικιωμένος ή αυτός που έχει αναλάβει τη φροντίδα του, στον πάροχο υπηρεσιών υγείας όλα τα φάρμακα που λαμβάνει είτε συνταγογραφούμενα είτε μη συνταγογραφούμενα. Μόνο έτσι μπορεί να γίνει σωστή αξιολόγηση του κατά πόσον ένα ή περισσότερα φάρμακα μπορούν να αλλάξουν ή να διακοπούν.
«Σε έναν τέλειο κόσμο, ο γιατρός σας θα μιλούσε για τα φάρμακά σας με έναν φαρμακοποιό και έναν γηρίατρο. Αυτό μπορεί να βοηθήσει να μειωθούν οι περιττές συνταγές πολλαπλών φαρμάκων και, ενδεχομένως, να μειωθούν επίσης και οι κίνδυνοι για φυσική αδυναμία και άλλες αρνητικές συνέπειες που προκαλεί η μη αναγκαία συνταγογράφηση πολλαπλών φαρμάκων», δήλωσε ένας από τους συντάκτες της μελέτης, ο Kai-Uwe Saum, PhD, MPH.
