Για τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας το μήνυμα προς όλους είναι ο τερματισμός του στίγματος για τα άτομα με υπερβάλλον βάρος

Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη

Το μήνυμα που στέλνει σε όλο τον κόσμο η Παγκόσμια Ομοσπονδία Παχυσαρκίας, με αφορμή τη σημερινή (11 Οκτωβρίου) Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας (#WorldObesityDay 2018) αφορά την άμεση ανάγκη του τερματισμού του στίγματος για τα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα.

End Weight Stigma

Με καμπάνιες ενημέρωσης σχετικά με την επικράτηση, τη σοβαρότητα και τις ποικίλες μορφές με τις οποίες εμφανίζεται το στίγμα βάρους σε όλες τις δραστηριότητες του σύγχρονου ανθρώπου και επηρεάζει καθοριστικά, η Παγκόσμια Ομοσπονδία Παχυσαρκίας προσπαθεί να ανατρέψει τα αρνητικά στερεότυπα σχετικά με το βάρος, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν στο στιγματισμό. Η Ομοσπονδία χαρακτηρίζει τα Μέσα Ενημέρωσης ως έναν από τους κύριους δράστες της στιγματοποίησης των ατόμων που πάσχουν από παχυσαρκία με την προβολή προτύπων και αναφορών που ενισχύουν το στιγματισμό.

 «Καλούμε όλα τα Μέσα Ενημέρωσης να σταματήσουν τη χρήση γλώσσας και εικόνων που στιγματίζουν και να απεικονίσουν την παχυσαρκία με δίκαιο, ακριβή και ενημερωτικό τρόπο», προτρέπει η Παγκόσμια Ομοσπονδία Παχυσαρκίας.

Τι σημαίνει το στίγμα του βάρους

Το στίγμα του βάρους αναφέρεται σε αρνητικές συμπεριφορές και στάσεις που απευθύνονται σε άτομα αποκλειστικά λόγω του βάρους τους. Παρόλο που έχει αποδειχθεί ότι λειτουργεί αρνητικά για την ευρύτερη υγεία των ανθρώπων, εξακολουθούν να υπάρχουν μηνύματα και συμπεριφορές που διατηρούν το στίγμα του βάρους, ενώ σε επίσημες συζητήσεις γύρω από την παχυσαρκία απουσιάζει από την ατζέντα των σχετικών θεμάτων.

«Αν θέλουμε να σταματήσουμε το στιγματισμό της παχυσαρκίας, είναι σημαντικό να προσαρμόσουμε τη γλώσσα και τις στάσεις μας, να ευαισθητοποιήσουμε και να βελτιώσουμε τις γνώσεις μας για τον εκτεταμένο αντίκτυπό του», τονίζει η World Obesity Federation.

Η παχυσαρκία καλπάζει και χαρακτηρίζεται «η νόσος των φτωχών»

Για να εκτιμήσουμε το τεράστιο πρόβλημα της παγκόσμιας επιδημίας της παχυσαρκίας και της ανεξέλεγκτης πορείας της αρκεί να συνειδητοποιήσουμε το στοιχείο που δίνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), αναφέροντας ότι από το 1975 έχουν δεκαπλασιαστεί τα παιδιά και οι έφηβοι που είναι παχύσαρκοι. Τι σημαίνει αυτό για το ενήλικο μέλλον των ατόμων αυτών;

Για την ελληνική πραγματικότητα, δημοσιευμένα δεδομένα (από το 2015) της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας αναφέρουν ότι το 2014 υπολογίζεται ότι 5.266.000 ενήλικα άτομα αντιμετώπιζαν σοβαρό πρόβλημα παχυσαρκίας (3.275.158 υπέρβαροι και 1.532.130 παχύσαρκοι), ενώ η εκτίμηση για το 2025 αναφέρει ότι ο αριθμός αυτός θα έχει αυξηθεί περίπου στα 5.693.000 άτομα (υπέρβαρους και παχύσαρκους ενήλικες).

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο που μας δίνει ο Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος, Ευάγγελος Φουστέρης, αφορά σε έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, (που δημοσιεύτηκε στις 12 Ιουνίου του 2017 στο The New England Journal of Medicine) και αναφέρει ότι η τάση

που καταγράφεται παγκοσμίως σχετικά με το ρυθμό αύξησης της παχυσαρκίας, παρουσιάζει ανοδική πορεία για τα άτομα μεσαίου και χαμηλού εισοδηματικού προφίλ ενώ καταγράφει στασιμότητα ή ελαφρώς πτωτική πορεία για τα άτομα υψηλού εισοδηματικού προφίλ. «Συμπεραίνει κανείς ότι η ενημέρωση και τήρηση ισορροπημένης και προσεγμένης διατροφής και ενός υγιεινού lifestyle έχει εμπεδωθεί καλύτερα και είναι ευκολότερο να τηρηθεί από τα άτομα που έχουν το χρόνο και την οικονομική δυνατότητα να ασχοληθούν περισσότερο με την υγεία τους και να έχουν ίσως περισσότερη βοήθεια από τους ειδικούς», επισημαίνει ο κ. Φουστέρης. «Αντίθετα, η κρίση έπληξε περισσότερο τα άτομα περιορισμένου ή χαμηλού εισοδήματος που στράφηκαν στη λύση του φθηνού φαγητού και της πρόχειρης διατροφής, που είναι καταλυτικός παράγοντας αύξησης του σωματικού βάρους, που οδηγεί στην παχυσαρκία και όλες τις συννοσηρότητες που την ακολουθούν. Η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται από πολλούς “η νόσος των φτωχών” για αυτό το λόγο και αυτό είναι ένα σημείο στο οποίο θα πρέπει να εστιάσουν τις δράσεις τους όλοι οι αρμόδιοι φορείς άμεσα».

Τα Μέσα Ενημέρωσης και το στίγμα του βάρους: Τι πρέπει να γίνει

Όπως είναι φυσικό, η World Obesity Federation δε σταματά μόνο σε επικρίσεις προς τα Μέσα Ενημέρωσης, αλλά προτείνει και τρόπους να αναστραφεί η κατάσταση και να βοηθηθούν τα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα να ξεπεράσουν τα εμπόδια που προκύπτουν ως αποτέλεσμα του στιγματισμού, που πιθανόν τα εμποδίζουν να πάρουν την ιατρική περίθαλψη που χρειάζονται.

Σε κάθε εκστρατεία ενημέρωσης αλλά και σε κάθε ευκαιρία, η World Obesity Federation εξηγεί πώς θα μειωθεί το στίγμα του βάρους, προτρέποντας τα μέσα να εγκαταλείψουν τη χρήση αρνητικών εικόνων και γλώσσας σχετικά με την παχυσαρκία και τους δημοσιογράφους να εγκαταλείψουν φράσεις και εικόνες που συντελούν στο στιγματισμό, όπως:

• να αποφεύγονται οι παρεκκλίνουσες και υποτιμητικές ετικέτες και οι αναφορές για άτομα με παχυσαρκία
• να χρησιμοποιούνται σύνθετες περιγραφικές εκφράσεις με αναφορά στον άνθρωπο παρά απαξιωτικά επίθετα, δηλαδή "άτομα με παχυσαρκία" σε αντίθεση με τους "παχύσαρκους"
• να αποφεύγονται ψευδή και ανακριβή στερεότυπα σχετικά με την παχυσαρκία
• οι εικόνες που συνοδεύουν ειδήσεις να μην απεικονίζουν αρνητικά τα άτομα με παχυσαρκία
• να αποφεύγονται τα πρόσωπα χωρίς κεφαλή, τα άτομα που φορούν ρούχα που δεν ταιριάζουν και συμμετέχουν στη στερεοτυπική συμπεριφορά (π.χ. καταναλώνουν ανθυγιεινά τρόφιμα) αποκαιοποιούνται και δημιουργούν άδικες γενικεύσεις για τα άτομα με παχυσαρκία.