Τα περισσότερα χρόνια εκπαίδευσης ισοδυναμούν με περισσότερα χρόνια ζωής
Της Τάνιας Η. Μαντουβάλου
Η κυβέρνηση θέτει στο κέντρο της πολιτικής για τη δημόσια υγεία την προστασία του πληθυσμού και ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων ομάδων, που δεν είναι μόνο όσοι διαβιούν κάτω από τα όρια της φτώχειας, όπως λαθεμένα νομίζουμε, αλλά και πολλές οικογένειες που ανήκουν στη λεγόμενη μεσαία τάξη. Κοινωνικές ανισότητες στην υγεία υπάρχουν τόσο μεταξύ χωρών, αλλά και ομάδων πληθυσμού που ζουν στην ίδια χώρα, ακόμα και στην ίδια περιοχή της χώρας, σε διαφορετικές γειτονιές. Τα παραπάνω ανέφερε η Γενική Γραμματέας Δημόσιας Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη, κατά την ομιλία της στο συνέδριο του Economist χθες στην Αθήνα, που είχε θέμα «Η ατζέντα της Ελλάδας για την καταπολέμηση του καρκίνου στον μετά-covid κόσμο» -και πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ). Στο πλαίσιο αυτό, όπως είπε η ΓΓ ξεκινούν δράσεις που εστιάζουν:
- Στον προσυμπτωματικό έλεγχο των κυριότερων χρόνιων νοσημάτων, όπως είναι τα καρδιαγγειακά και ο καρκίνος
- Καθολικά προγράμματα παρέμβασης όπως η δράση πρόληψης για την παιδική παχυσαρκία αλλά και
- Καινοτόμες δράσεις προαγωγής υγείας της μητέρας-παιδιού-οικογένειας.
Ο πληθυσμός που βάλλεται δυσανάλογα από τις ανισότητες είναι οι οικογένειες με παιδιά
«Και η προτεραιοποίηση αυτή δεν είναι τυχαία. Οφείλουμε να θεμελιώσουμε δράσεις για την αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων στην υγεία, ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία, μιας και η έρευνα μας δείχνει ότι ο πληθυσμός που βάλλεται δυσανάλογα από τις ανισότητες είναι οι οικογένειες με παιδιά. Μετά την πανδημία, είναι απαραίτητο να εστιάσουμε στους κρίσιμους τομείς που καλύπτουν τόσο τις άμεσες ανάγκες του πληθυσμού, όσο και τις μεσο- και μακρο-πρόθεσμες προτεραιότητες». Η έρευνα, σύμφωνα με την κ. Αγαπηδάκη έχει δείξει ότι οι φτωχές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες επηρεάζουν την υγεία σε όλη τη διάρκεια της ζωής και μάλιστα, αν δεν υπάρξει κάποια παρέμβαση, σχεδόν προδιαγράφουν τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα, των παιδιών που γεννιούνται σε φτώχεια.
Οι απόφοιτοι ανώτατης εκπαίδευσης ζουν τουλάχιστον πέντε χρόνια περισσότερο από όσους δεν έχουν τελειώσει γυμνάσιο
«Οι άνθρωποι με χαμηλότερο κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο για σοβαρή νόσο και πρόωρο θάνατο σε σχέση με εκείνους που ανήκουν σε υψηλότερα κοινωνικό-οικονομικά στρώματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί διαχρονικό εύρημα σε σχετικές έρευνες, που δείχνει ότι, τα περισσότερα χρόνια εκπαίδευσης ισοδυναμούν με περισσότερα χρόνια ζωής. Οι απόφοιτοι ανώτατης εκπαίδευσης, ζουν τουλάχιστον πέντε χρόνια περισσότερο από όσους δεν αποφοίτησαν από το Γυμνάσιο. Ακόμα ισχυρότερα ευρήματα έχουμε για την επίδραση που έχει το εκπαιδευτικό επίπεδο των γονιών στην υγεία των παιδιών. Τα παιδιά που οι γονείς τους δεν έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές του Γυμνασίου, έχουν εξαπλάσιο κίνδυνο να έχουν φτωχή υγεία σε σχέση με τα παιδιά που οι γονείς τους είναι απόφοιτοι ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης.
Στην ΕΕ, ο κοινωνικές ανισότητες στην υγεία είναι υπεύθυνες για:
- Περισσότερους από 700.000 θανάτους κάθε χρόνο
- 33 εκατομμύρια περιπτώσεις κακής υγείας (ill health)
- Τουλάχιστον 20% των συνολικών δαπανών για την υγεία και 15% της συνολικής δαπάνης κοινωνικής προστασίας».
Αξιοποιούμε τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης για να θεμελιώσουμε στη χώρα μας στρατηγικές προτεραιότητες για τη Δημόσια Υγεία και να υλοποιήσουμε για πρώτη φορά, δράσεις που βασίζονται σε βέλτιστες πρακτικές και έχει φανεί μέσα από πολυετείς έρευνες σε πολλές χώρες ότι έχουν αυξημένη αποτελεσματικότητα στη μείωση των ανισοτήτων στην υγεία και την προαγωγή της υγείας όλου του πληθυσμού, τόνισε η ΓΓ. Για να προσθέσει στη συνέχεια ότι εκτός από την κάθετη στόχευση που υπάρχει στους επιμέρους τομείς προτεραιότητας, όπως είναι πχ η πρόληψη των χρονίων νοσημάτων, υπάρχει παράλληλα οριζόντια εστίαση:
- Στις ομάδες που μαστίζονται από τις κοινωνικές ανισότητες στην υγεία
- Τη μείωση του χάσματος που υπάρχει στους δείκτες υγείας ομάδων με υψηλότερο και χαμηλότερο κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο
- Στη μείωση της κοινωνικής διαβάθμισης στην υγεία.
Στόχος να γίνει η σωστή επιλογή η εύκολη επιλογή
Σχετικά με το πρόγραμμα δευτερογενούς πρόληψης για τον καρκίνο του μαστού που αφορά δωρεάν εξετάσεις για όλες τις γυναίκες 50-69 ετών. η κ. Αγαπηδάκη ανέφερε ότι στόχος της Πολιτείας είναι να γίνει η σωστή επιλογή, εύκολη επιλογή, μειώνοντας τα εμπόδια στην πρόσβαση για όλες τις γυναίκες. «Το πρόγραμμα, δε σταματά στη διενέργεια δωρεάν εξέτασης ψηφιακής μαστογραφίας, αλλά περιλαμβάνει και δωρεάν επίσκεψη στο γιατρό για τις γυναίκες που θα έχουν ευρήματα και δωρεάν διενέργεια υπερηχογραφήματος, για περαιτέρω αποσαφήνιση των ευρημάτων. Εφαρμόζουμε μια πολιτική πρόληψης, η οποία περιλαμβάνει και στοχευμένες παρεμβάσεις για τις πιο δυσπρόσιτες γεωγραφικά περιοχές της χώρας, ενσωματώνει ψηφιακά εργαλεία και επιχειρεί να σπάσει τον φαύλο κύκλο «χαμηλότερο κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο-χειρότερη υγεία-ακόμη λιγότερες ευκαιρίες βελτίωσης του κοινωνικό-οικονομικού επιπέδου-ακόμα χειρότερη υγεία» και μπορεί να συμβάλλει σημαντικά και άμεσα, στη βελτίωση της υγείας του πληθυσμού.
