Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Ο ύπνος αποτελεί μια σημαντική βιολογική διαδικασία, με πολλαπλά οφέλη στην σωματική και ψυχική υγεία. Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που κοιμούνται σε σταθερή βάση λιγότερο από πέντε ώρες τη νύχτα έχουν υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν κατάθλιψη, άγχος, γνωστική εξασθένηση, μειωμένη απόδοση και προσοχή, άνοια, υπέρταση, καρδιαγγειακά προβλήματα, διαβήτη, παχυσαρκία, προβλήματα στύσης, ακράτεια ούρων.
Όπως έχει διαπιστωθεί από μελέτες, τα προβλήματα ύπνου παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση και τη διατήρηση πολλών προβλημάτων ψυχικής υγείας, ωστόσο η αιτία για αυτήν την συσχέτιση παραμένει άγνωστη. Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει, για πρώτη φορά, ότι η στέρηση ύπνου δεν επιτρέπει στον εγκέφαλο να καταστείλει τις ανεπιθύμητες αναμνήσεις και τις ενοχλητικές σκέψεις, επιδεινώνοντας έτσι ακόμη περισσότερο υποκείμενα προβλήματα ψυχικής υγείας.
Τα ελλείμματα ελέγχου μνήμης στον ανθρώπινο εγκέφαλο που στερείται ύπνου
Μέχρι σήμερα ήταν γνωστό ότι ο επαρκής ύπνος επιτρέπει να σχηματίζονται και να διατηρούνται οδοί στον εγκέφαλό που μας βοηθούν, μεταξύ άλλων, να δημιουργούμε νέες αναμνήσεις.
Ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας (UEA), διαπίστωσε για πρώτη φορά ότι, η σχέση μεταξύ κακού ύπνου και προβλημάτων ψυχικής υγείας θα μπορούσε να σχετίζεται με ελλείμματα σε περιοχές του εγκεφάλου που κρατούν τις άσχημες αναμνήσεις και τις ανεπιθύμητες σκέψεις μακριά από το μυαλό.
Στην μελέτη συμμετείχαν 85 υγιείς ενήλικες, από τους οποίους ελήφθησαν εικόνες του εγκεφάλου τους με τη χρήση μαγνητικής τομογραφίας. Οι μισοί από τους συμμετέχοντες κοιμήθηκαν 6-8 ώρες στο εργαστήριο ύπνου, ενώ οι άλλοι μισοί έμειναν ξύπνιοι κατά τη διάρκεια όλης της νύχτας.
Τα ευρήματα της μελέτης αποκάλυψαν ότι, τα ελλείμματα στον έλεγχο της μνήμης μετά από στέρηση ύπνου σχετίζονται με δυσκολίες στη δραστηριοποίηση εγκεφαλικών περιοχών που υποστηρίζουν την αναστολή της ανάκλησης της μνήμης. Συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες με έλλειψη ύπνου δεν μπόρεσαν να δεσμεύσουν την περιοχή του εγκεφάλου που βοηθά στην καταστολή των ανεπιθύμητων αναμνήσεων, ούτε κατόρθωσαν να περιορίσουν τις διαδικασίες που σχετίζονται με τη μνήμη στον ιππόκαμπο που προκαλούν τις ενοχλητικές σκέψεις
Αντίθετα, οι συμμετέχοντες που είχαν κοιμηθεί επαρκώς εμφάνισαν μειωμένη δραστηριότητα στον ιππόκαμπο-μια περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται στην ανάκτηση μνήμης-κατά τη διάρκεια προσπαθειών καταστολής ανεπιθύμητων αναμνήσεων, αποδεικνύοντας ότι μπορούσαν να «κλείσουν» τις λειτουργίες ανάκτησης που στηρίζουν τις αναδυόμενες ενοχλητικές σκέψεις.
«Διαπιστώσαμε ότι η στέρηση ύπνου παρεμβαίνει στην ικανότητα της προμετωπιαίας περιοχής του εγκεφάλου να περιορίζει την ανάκτηση αναμνήσεων που διαφορετικά θα είχαν κατασταλεί. Οι αναμνήσεις δυσάρεστων εμπειριών συχνά εισχωρούν στο συνειδητό μας νου ως απόκριση σε υπενθυμίσεις, αλλά τείνουν να είναι φευγαλέες και μπορούν να απομακρυνθούν ξανά από το μυαλό. Η ικανότητα του εγκεφάλου να καταστείλει τέτοιες ενοχλητικές αναμνήσεις εξαρτάται από την απόκτηση ξεκούρασης», δήλωσε ο Δρ Scott Cairney, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα ευρήματα της μελέτης προσφέρουν μια νέα εικόνα για τους γνωστικούς και νευρικούς μηχανισμούς που διέπουν τη σχέση μεταξύ ύπνου και ψυχικής υγείας. Τα σημαντικά αυτά ευρήματα θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη νέων θεραπειών και στρατηγικών πρόληψης για προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη και το άγχος.
Πηγή: Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS)
