ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ (ΧΑΠ)

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) αποτελεί φλεγμονώδη νόσο του αναπνευστικού , που προκαλεί χρόνια στένωση και απόφραξη των αεραγωγών, καθιστώντας δύσκολη την αναπνοή. Η νόσος παρουσιάζει μόνιμα συμπτώματα καθώς και παροξύνσεις με επιδείνωση της νόσου.

Η ΧΑΠ αποτελεί σοβαρή αιτία νοσηρότητας και θνητότητας και εμφανίζεται κυρίως σε καπνιστές (ενεργητικό και παθητικό κάπνισμα), αλλά και σε άλλα άτομα χωρίς εμφανή αιτία, στα οποία ίσως υπάρχει κληρονομική επιβάρυνση.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περισσότεροι από 65 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από μέτρια έως σοβαρή ΧΑΠ. Αποτελεί διεθνώς την τέταρτη αιτία θανάτου και υπολογίζεται ότι είναι υπεύθυνη για το 5% περίπου όλων των θανάτων παγκοσμίως.

Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι περίπου 700.000 άτομα, πάσχουν από ΧΑΠ, με το 50% από αυτούς να μην το γνωρίζει!

Αίτια

Βασική αιτία για την εκδήλωση ΧΑΠ είναι κατά κύριο λόγο το κάπνισμα. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η μόλυνση του περιβάλλοντος, καθώς επίσης και η συνεχής έκθεση σε βλαπτικές για τον πνεύμονα πτητικές χημικές ουσίες σε συγκεκριμένα εργασιακά περιβάλλοντα.

Συμπτώματα

Η ΧΑΠ χαρακτηρίζεται και ως «η σιωπηλή νόσος » καθώς για πολλά χρόνια ( 1 έως 2 δεκαετίες ), η ασθένεια αναπτύσσεται σιωπηλά, προκαλώντας ήπιες ενοχλήσεις, χωρίς να δίνει ανησυχητικά συμπτώματα που να προειδοποιούν. Σύμφωνα με έρευνες, μόνο όταν το 50-60% των πνευμόνων έχει καταστραφεί, ο ασθενής αρχίζει να έχει ανησυχητικά συμπτώματα και κρίσεις δύσπνοιας και λοίμωξης που συχνά τον οδηγούν στο νοσοκομείο.

Τα συμπτώματα της ΧΑΠ είναι η δύσπνοια, ο χρόνιος βήχας, με ή χωρίς φλέγμα, ο συριγμός, η κόπωση. Αυτά πρέπει να κινήσουν την υποψία για να επισκεφτεί κάποιος τον πνευμονολόγο για να τεθεί  ή να αποκλειστεί η διάγνωση. Ενδέχεται να συνυπάρχει  κόπωση, ανορεξία και απώλεια βάρους με την πάροδο του χρόνου.

Ένα βασικό χαρακτηριστικό της ασθένειας είναι οι περίοδοι επιδείνωσης των συμπτωμάτων, γνωστές ως παροξύνσεις, τις οποίες βιώνει έντονα ο ασθενής με αύξηση των μόνιμων συμπτωμάτων του. Αυτό μπορεί να προκληθεί από λοιμώξεις ή έκθεση σε υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση.

Τα συμπτώματα της ΧΑΠ επιδεινώνονται με το πέρασμα του χρόνου και οι εξάρσεις δύναται να επιταχύνουν την πρόοδο της νόσου.

Διάγνωση

Όταν ο ασθενής παρουσιάζει επίμονη συμπτωματολογία από το αναπνευστικό όπως χρόνιο βήχα, δύσπνοια, εκκρίσεις καθημερινά μεμονωμένα ή σε συνδυασμό, πρέπει να επισκεφτεί πνευμονολόγο.

Η κύρια διαγνωστική εξέταση για τη διάγνωση της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας είναι η σπιρομέτρηση.

Όλοι οι καπνιστές άνω των 40 ετών με ιστορικό καπνίσματος τουλάχιστον 10 ετών, που καπνίζουν ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα, πρέπει να υποβάλλονται σε σπιρομέτρηση.

Θεραπεία

Η ΧΑΠ  είναι μια χρόνια νόσος που δε θεραπεύεται. Ωστόσο, με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή θα υπάρξει σαφής βελτίωση του ασθενούς και αναχαίτιση της εξέλιξης της νόσου. Επιπλέον, ο ασθενής θα πρέπει διαρκώς να ενθαρρύνεται για να διακόψει το κάπνισμα, να ακολουθεί τον εμβολιασμό βάσει πρωτοκόλλου και να ασκείται καθημερινά.

Οι ασθενείς με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια πάσχουν από μια χρόνια νόσο και αυτό σημαίνει ότι δεν διακόπτεται η φαρμακευτική αγωγή με την αποδρομή των συμπτωμάτων, επειδή υπάρχει ο κίνδυνος της κρίσης (Flare-ups).

Μέτρα πρόληψης

Η αποφυγή  της έκθεσης στους παράγοντες κινδύνου αποτελεί το πιο σημαντικό βήμα για την πρόληψη της νόσου. Περιλαμβάνονται τα εξής:
⦁ Παρότρυνση του ατόμου να σταματήσει το κάπνισμα.
⦁ Πρόληψη της έκθεσης σε παθητικό κάπνισμα για αγέννητα μωρά και βρέφη.
⦁ Μείωση της έκθεσης σε εσωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση από καύσιμα βιομάζας σε αναπτυσσόμενες χώρες.
⦁ Μείωση της έκθεσης σε εξωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση.
⦁ Πρόληψη εξάρσεων της ΧΑΠ (εμβολιασμοί).