O έρπητας ζωστήρας είναι μια επίπονη ιογενής λοίμωξη που προκαλείται από την επανενεργοποίηση του ιού της ανεμοβλογιάς. Εκδηλώνεται με φυσαλιδώδες εξάνθημα, υπό μορφή ζώνης και προσβάλλει συνήθως μια περιοχή του δέρματος κατά μήκος ενός νεύρου, συνήθως μόνο στη μία πλευρά του σώματος.
Εκτιμάται ότι περίπου το 90% των ενηλίκων παγκοσμίως έχουν προσβληθεί από τον ιό της ανεμοβλογιάς. Περίπου το 20% έως 30% από αυτούς θα εμφανίσουν έρπητα ζωστήρα κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιαδήποτε ηλικία κυρίως όμως εκδηλώνεται σε άτομα άνω των 60 ετών και σε άτομα που το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι εξασθενημένο.
Η μετάδοση του έρπητα ζωστήρα μπορεί να γίνει όταν κάποιος άλλος έρθει σε επαφή με το υγρό που περιέχουν οι φυσαλίδες του εξανθήματος και για όσο αυτές υπάρχουν στην επιφάνεια του δέρματος. Εάν η νόσος δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα με αντιική θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές.
Αίτια
Η ανεμοβλογιά είναι μια πολύ συχνή ιογενής νόσος από την οποία προσβάλλονται κυρίως τα παιδιά. Ο ιός της ανεμοβλογιάς δεν φεύγει ποτέ από τον οργανισμό αλλά παραμένει στο νευρικό σύστημα, σε λανθάνουσα μορφή, για πολλά χρόνια. Μπορεί να επανενεργοποιηθεί οποιαδήποτε χρονική στιγμή, ακόμη και πολλές δεκαετίες αργότερα, προκαλώντας έρπητα ζωστήρα.
Υπάρχουν ωστόσο ορισμένοι παράγοντες που επηρεάζουν την ενεργοποίηση του ιού της ανεμοβλογιάς. Αυτοί είναι:
- Η προχωρημένη ηλικία
- Η πτώση της άμυνας του ανοσοποιητικού
- Ορισμένες ασθένειες όπως ο διαβήτης, ο καρκίνος, το άσθμα κ.ά.
- Το άγχος και η κόπωση
- Η λήψη ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα του έρπητα ζωστήρα μπορούν να κυμανθούν από ήπια έως πολύ σοβαρά. Ο έντονος πόνος είναι το κύριο σύμπτωμα της ασθένειας.
Λίγες μέρες πριν την οξεία φάση εκδηλώνονται ορισμένα προειδοποιητικά συμπτώματα, όπως κεφαλαλγία, επιδεινούμενη αδιαθεσία, αίσθημα καύσου ή κνησμού στο μέρος του σώματος που επηρεάζεται, στομαχικές διαταραχές.
Κατά την οξεία φάση, εμφανίζονται σπυράκια ή φουσκάλες που περιέχουν υγρό, συνήθως με παρουσία πυρετού, ρίγους, μυαλγίας και έντονου πόνου με μεγάλη διάρκεια. Οι φουσκάλες στεγνώνουν μετά από 7 έως 10 ημέρες και εξαφανίζονται συνήθως μετά από 2 έως 3 εβδομάδες.
Σε μερικούς ανθρώπους, ιδιαίτερα στους πιο ηλικιωμένους, ακόμη και μετά την υποχώρηση του εξανθήματος, ο πόνος επιμένει και γίνεται χρόνιος. Εκτιμάται ότι περίπου το 1/3 των ατόμων ηλικίας πάνω από 60 ετών θα βιώσουν τη σοβαρή επιπλοκή της μεθερπητικής νευραλγίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ασθενείς με μεθερπητική νευραλγία χρειάζεται να καταφύγουν σε ειδικά ιατρεία πόνου.
Ο οφθαλμικός ζωστήρας είναι μια επικίνδυνη κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε τύφλωση, εάν δεν χορηγηθεί έγκαιρα αντιιική θεραπεία.
Άλλες σοβαρές επιπλοκές του έρπητα ζωστήρα είναι η πνευμονία, η απώλεια ακοής, οι δερματικές λοιμώξεις, η απώλεια της αίσθησης γεύσης της γλώσσας, η κοκκιωματώδης αγγειίτιδα με αντίπλευρη ημιπληγία, η μηνιγγοεγκεφαλίτιδα, η εγκάρσια μυελίτιδα, με ή χωρίς κινητική παράλυση. Ο έρπητας ζωστήρα, σύμφωνα με την Αμερικανική Νευρολογική Ακαδημία, συνδέεται και με αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.
Διάγνωση
Η διάγνωση του έρπητα ζωστήρα γίνεται με φυσική εξέταση του ασθενούς, καθώς τα συμπτώματα και οι χαρακτηριστικές φυσαλίδες της νόσου μπορούν στις περισσότερες περιπτώσεις να οδηγήσουν το γιατρό σε ασφαλή συμπεράσματα. Εάν υπάρχει αμφιβολία ως προς τη διάγνωση, ο γιατρός θα πάρει κυτταρικό δείγμα από την προσβεβλημένη περιοχή του δέρματος το οποίο θα σταλεί για εργαστηριακό έλεγχο.
Θεραπεία
Μόλις γίνει αντιληπτή η εμφάνιση του ερπητικού εξανθήματος επιβάλλεται η άμεση χορήγηση αντιικών φαρμάκων. Η θεραπεία του έρπητα ζωστήρα πρέπει να ξεκινά εντός των πρώτων 72 ωρών από την εμφάνιση των πρώτων δερματικών αλλοιώσεων ώστε να μειωθεί η ένταση των συμπτωμάτων και ο κίνδυνος σοβαρών επιπλοκών. Οι γιατροί εκτιμούν ότι οι ηλικιωμένοι και οι ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς που δεν λαμβάνουν έγκαιρα αντιιική θεραπεία, οι πιθανότητες να παρουσιάσουν μεθερπητική νευραλγία αγγίζει το υψηλό ποσοστό του 40% έως 50%.
Ο έρπητας ζωστήρας είναι μια επώδυνη νόσος που μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιες και σοβαρές επιπλοκές. H εκδήλωση του έρπητα ζωστήρα μπορεί να προληφθεί με τον εμβολιασμό, ο οποίος συστήνεται από το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών για όλα τα άτομα άνω των 60 ετών και χορηγείται δωρεάν από τους ασφαλιστικούς φορείς. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο διαθέσιμα εμβόλια για τον έρπητα ζωστήρα.
