Οι πέτρες στα νεφρά (ή αλλιώς νεφρόλιθοι ή νεφρολιθίαση) είναι σκληρές εναποθέσεις από μέταλλα και άλατα που σχηματίζονται μέσα στα νεφρά και μπορούν να επηρεάσουν οποιοδήποτε μέρος του ουροποιητικού συστήματος, από τα νεφρά έως την ουροδόχο κύστη.
Όταν οι νεφρόλίθοι έχουν μέγεθος μικρότερο των 5 χιλιοστών συνήθως αποβάλλονται αυτόματα, με την ούρηση. Αν όμως δεν αποβληθούν ή αν έχουν μεγαλύτερο μέγεθος παραμένουν στον ουρητήρα και προκαλούν έναν εξαιρετικά έντονο πόνο, τον λεγόμενο κολικό νεφρού.
Η πέτρα στα νεφρά αποτελεί την 3η συχνότερη πάθηση, μετά από τις ουρολοιμώξεις και τις παθήσεις που σχετίζονται με τον προστάτη. Εκτιμάται ότι, ένας στους δέκα ανθρώπους θα εμφανίσει πέτρα στο νεφρό τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του. Η πάθηση συναντάται συχνότερα σε άντρες ηλικίας μεταξύ 20 και 60 ετών. Περίπου το 25% των ασθενών αναφέρει ιστορικό νεφρολιθίασης στο στενό οικογενειακό του περιβάλλον
Αιτίες
Οι νεφρόλιθοι πολλές φορές δεν εμφανίζονται λόγω κάποιας συγκεκριμένης αιτίας. Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης λίθων στα νεφρά είναι το οικογενειακό ή προσωπικό ιστορικό, η αφυδάτωση, ορισμένες δίαιτες, η παχυσαρκία, πεπτικές ασθένειες και ορισμένα συμπληρώματα και φάρμακα.
Συμπτώματα
Μια πέτρα στα νεφρά συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα έως ότου μετακινηθεί μέσα στο νεφρό ή περάσει στους ουρητήρες, δηλαδή τους σωλήνες που συνδέουν τα νεφρά με την ουροδόχο κύστη. Τα συμπτώματα που συνήθως εκδηλώνονται σε αυτή την περίπτωση είναι:
- Σοβαρός, έντονος πόνος στο πλάι και στην πλάτη, κάτω από τα πλευρά.
- Πόνος που εντείνεται στην κάτω κοιλιακή και στη βουβωνική χώρα.
- Πόνος που κυμαίνεται σε ένταση.
- Πόνος ή αίσθημα καψίματος κατά την ούρηση.
- Ροζ, κόκκινα ή καφέ ούρα.
- Θολά ή έντονης οσμής ούρα.
- Επίμονη ανάγκη ούρησης, συχνότερα από το συνηθισμένο ή ούρηση σε μικρές ποσότητες.
- Ναυτία και έμετος.
- Πυρετός και ρίγη εάν υπάρχει λοίμωξη.
Διάγνωση
Για τη διάγνωση της πέτρας στα νεφρά, ο ασθενής υποβάλλεται σε μια σειρά διαγνωστικών εξετάσεων που συνήθως περιλαμβάνουν: αιματολογικές εξετάσεις, υπερηχογράφημα νεφρών για τον εντοπισμό και την αξιολόγηση των λίθων στα νεφρά, αξονική τομογραφία CT.
Θεραπεία
Οι νεφρόλιθοι, εάν εντοπιστούν έγκαιρα, συνήθως δεν προκαλούν μόνιμη βλάβη. Η θεραπεία εξαρτάται από το μέγεθος και το είδος της πέτρας, την υποκείμενη αιτία και την πιθανότητα υποτροπής.
Μια «μικρή» πέτρα (συνήθως 4-5 mm ή λιγότερο) έχει 90% πιθανότητα να αποβληθεί φυσικά από τον οργανισμό με τα ούρα, χωρίς να χρειαστεί ιατρική παρέμβαση. Οι πέτρες μεγαλύτερου μεγέθους (0,7 εκατοστά ή μεγαλύτερες) συνήθως απαιτούν χειρουργική παρέμβαση.
Εάν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος επανεμφάνισης της πέτρας, ο γιατρός θα συστήσει στον πάσχοντα προληπτική θεραπεία και σωστή ενυδάτωση ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος υποτροπιάζουσας πέτρας στα νεφρά.
