Η ξηροφθαλμία αποτελεί μια συχνή πολυπαραγοντική οφθαλμική πάθηση, η οποία χαρακτηρίζεται από έλλειψη ικανοποιητικής παραγωγής δακρύων. Τα δάκρυα είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της υγείας της επιφάνειας του ματιού αλλά και για την διασφάλιση καθαρής όρασης. Κάθε φορά που ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας, τα δάκρυα διαδίδονται στην επιφάνεια των ματιών, εξασφαλίζοντας λίπανση, μείωση των μικροβίων και απομάκρυνση των σκόνης και άλλων σωματιδίων.
Πρόκειται για μια πάθηση που επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών εξαιτίας των συμπτωμάτων καύσου, τσουξίματος και κακής όρασης που δημιουργεί. Υπολογίζεται ότι περίπου το 34% του πληθυσµού πάσχει από κάποια µορφή ξηροφθαλµίας.
Η έγκαιρη διάγνωση, η πρόληψη και η κατάλληλη θεραπεία είναι κρίσιμης σημασίας για την ανακούφιση των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Αίτια
Η ξηροφθαλμία οφείλεται σε διάφορους παράγοντες όπως η μεγάλη ηλικία, οι περιβαλλοντικές συνθήκες, ορισμένα φαρμακευτικά σκευάσματα, η χρήση φακών επαφής, διάφορες μολύνσεις, η απόφραξη του ρινοδακρυϊκού πόρου, η χρόνια βλεφαρίτιδα, οι ορμονικές αλλαγές, η έλλειψη βιταμίνης Α και ασθένειες όπως το σύνδρομο Sjogren, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο ερυθηματώδης λύκος, ο σακχαρώδης διαβήτης και ο έρπητας ζωστήρας.
Συμπτώματα
Η ξηροφθαλμία εκδηλώνεται στις περισσότερες περιπτώσεις με τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Αίσθηση πόνου (σαν τσιμπήματα).
- Αίσθηση ξένου σώματος στα μάτια.
- Ερεθισμένα, κόκκινα μάτια.
- Δακρύρροια.
- Αίσθησης καψίματος και φαγούρας στα βλέφαρα.
- Μη ανοχή των φακών επαφής.
- Ευαισθησία στο φώς.
- Επιμολύνσεις (σε πιο βαριές καταστάσεις).
Διάγνωση
Η έγκαιρη διάγνωση της ξηροφθαλμίας μπορεί να αποτρέψει την εξέλιξη της, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρές βλάβες των ματιών. Η διάγνωση γίνεται μετά από διεξοδική εξέταση της οφθαλμικής επιφάνειας.
Ο οφθαλμίατρος θα εντοπίσει την υποκείμενη αιτιολογία με ειδικά test που μετρούν τη ποσότητα και τη ποιότητα της δακρυϊκής στιβάδας όπως επίσης και τις επιπτώσεις της ξηροφθαλμίας στον κερατοειδή και τον επιπεφυκότα.
Θεραπεία
Η θεραπεία της ξηροφθαλμίας εξαρτάται από την αιτία και τη σοβαρότητα της πάθησης, καθώς και από τη γενική υγεία του ασθενούς.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση αποσκοπεί στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του και στην αποτροπή πρόκλησης περαιτέρω οφθαλμικών επιπλοκών.
Ο ρόλος του οφθαλμιάτρου είναι σημαντικός καθώς πρέπει να παρέχει στους ασθενείς εξατομικευμένες θεραπείες, τις οποίες θα τροποποιεί μέχρι να βρεθεί ποια θεραπεία ταιριάζει και ανακουφίζει τον κάθε ασθενή.
Η θεραπεία της ξηροφθαλμίας περιλαμβάνει:
- Ενυδάτωση των ματιών με φυσικά δάκρυα και λιπαντικές αλοιφές.
- Τοποθέτηση κολλαγόνου στα δακρυϊκά σημεία.
- Αντιφλεγμονώδη κολλύρια όπως η κυκλοσπορίνη.
- Αντιβιοτικές σταγόνες όταν συνυπάρχει κάποια βακτηριακή μόλυνση.
- Καθαρισμό των βλεφαρίδων με ζεστές κομπρέσες & μασάζ.
- Πρόσληψη ωμέγα λιπαρών οξέων.
- Επαρκής πρόσληψη υγρών.
- Χρήση υγραντήρα για αύξηση της υγρασίας στο σπίτι ή στον χώρο εργασίας.
- Αποφυγή καπνίσματος και έκθεσης σε παθητικό καπνό.
- Χειρουργική παρέμβαση σε περιπτώσεις απόφραξης του ρινοδακρυϊκού πόρου.
