NEA

Το Αρεταίειο πρωτοπορεί στην αντιμετώπιση των εγκεφαλικών

Το Αρεταίειο πρωτοπορεί στην αντιμετώπιση των εγκεφαλικών

Λογισμικά τεχνητής νοημοσύνης επιταχύνουν τη διάγνωση και τη θεραπεία

Της Τάνιας Η. Μαντουβάλου

 

Με το χρόνο να παίζει καταλυτικό ρόλο στην αντιμετώπιση των εγκεφαλικών και ειδικά σε μία χώρα που οι δημόσιες μονάδες ΑΕΕ μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού, το Αρεταίειο Νοσοκομείο επιχειρεί να προλάβει τις εξελίξεις και εντάσσει στο Ακτινολογικό του τμήμα λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης, με το οποίο επιταχύνεται τόσο η διάγνωση όσο και η θεραπεία προς όφελος του ασθενούς.

Αυτό ανακοίνωσε μεταξύ άλλων ο Αναπληρωτής Καθηγητής Ακτινολογίας του ΕΚΠΑ στο Ά Εργαστήριο του Αρεταιείου Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου και Καθηγητής Νευροακτινολογίας του Νοσοκομείου Bremen-Mitte της Βρέμης, Παναγιώτης Παπαναγιώτου, στο 8ο MedTech Conference. «Όχι πολύ καιρό πριν, οι γιατροί δεν είχαμε πολλά να προσφέρουμε στα θύματα εγκεφαλικού, Αλλά αυτό αλλάζει. Πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις προσφέρουν νέες ελπίδες σε ασθενείς και οικογένειες», ανέφερε ξεκινώντας την πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία του για τη 2η αιτία θανάτου και την κύρια αιτία μακροχρόνιας αναπηρίας που αποτελεί το εγκεφαλικό, το οποίο είναι πολύ πιο συχνό από ό,τι φανταζόμαστε, επηρεάζοντας περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους στην Ευρώπη και περισσότερους από 30.000 στη χώρα μας κάθε χρόνο.

«Σκεφτείτε το εγκεφαλικό ως ένα πρόβλημα παροχής στον εγκέφαλο. Εμφανίζεται όταν υπάρχει διαταραχή της ροής του αίματος, είτε λόγω απόφραξης αγγείου (ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο) είτε λόγω ρήξης (αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο). Η αιφνίδια εγκατάσταση αδυναμίας κινητικότητας της μίας πλευράς του σώματος, ή διαταραχή της ομιλίας και της όρασης αποτελούν χαρακτηριστικά συμπτώματα. Η διακοπή της ροής του αίματος δημιουργεί έλλειψη οξυγόνου στα εγκεφαλικά κύτταρα, με αποτέλεσμα να καταστραφούν και να πεθάνουν. Η παροχή ιατρικών παρεμβάσεων τις πρώτες ώρες μετά από ένα εγκεφαλικό μπορεί να σημάνει τη διαφορά μεταξύ πλήρους ανάρρωσης και σημαντικής αναπηρίας ή θανάτου. Ο πιο κρίσιμος παράγοντας είναι ο χρόνος».

Δυστυχώς, η αντιμετώπιση του εγκεφαλικού δυσχεραίνει συχνά στο πρώτο στάδιο: στη διάγνωση, αναφέρει ο καθηγητής. Για να επισημάνει στη συνέχεια ότι προκειμένου να προσδιοριστεί ο τύπος, το μέγεθος και η θέση ενός εγκεφαλικού επεισοδίου απαιτείται απεικόνιση μέσω αξονικής τομογραφίας εγκεφάλου. «Καθώς υπάρχει συχνά καθυστέρηση στη λήψη θεραπευτικών αποφάσεων για ασθενείς με εγκεφαλικό επεισόδιο, η χρήση τεχνητής νοημοσύνης προσφέρει βοήθεια. Με ειδικά λογισμικά διενεργείται αυτοματοποιημένη ανάλυση της αξονικής τομογραφίας εγκεφάλου των ασθενών με εγκεφαλικό επεισόδιο, έτσι ώστε να υποστηριχθούν οι γιατροί της πρώτης γραμμής, για να λάβουν γρήγορες αποφάσεις διάγνωσης και θεραπείας. Μάλιστα τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την ανάλυση του λογισμικού είναι προσβάσιμα ακόμη και στα κινητά τηλέφωνα της ομάδας διαχείρισης εγκεφαλικών. Ένα τέτοιο λογισμικό θα εγκατασταθεί το επόμενο διάστημα στο Ακτινολογικό Τμήμα του Αρεταιείου Πανεπιστημιακού νοσοκομείου».

 

 Παναγιώτης Παπαναγιώτου

 

Ποιους ασθενείς σώζει και με ποιο τρόπο η θρομβοεκτομή

Σύμφωνα με τον κ. Παναγιώτου η Επεμβατική Ακτινολογία με τη διενέργεια της μεθόδου της μηχανικής θρομβεκτομής αποτελεί πλέον την αιχμή του δόρατος στη θεραπεία των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, καθώς άλλαξε τα δεδομένα, μπορεί να σώσει ζωές και να μειώσει τις πιθανότητες σοβαρής αναπηρίας μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. «Η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί κυρίως στα βαριά εγκεφαλικά επεισόδια, τα οποία όταν συμβούν μπορούν να οδηγήσουν σε μόνιμη αναπηρία. H άμεση διενέργεια της μηχανικής θρομβεκτομής είναι η επέμβαση που εφόσον εφαρμοστεί, θα μειώσει σημαντικά τις πιθανότητες μόνιμης αναπηρίας και τα συμπτώματα μπορούν να υποχωρήσουν είτε εν μέρη είτε στο σύνολό τους.

Η επέμβαση της θρομβεκτομής, διενεργείται για την απομάκρυνση του θρόμβου αίματος, που έχει αποφράξει ένα αγγείο στον εγκέφαλο. Η επέμβαση είναι αντίστοιχη της διάνοιξης ενός στεφανιαίου αγγείου με μπαλονάκι σε έμφραγμα μυοκαρδίου. Ο γιατρός τοποθετεί ένα λεπτό καθετήρα στην αρτηρία του ασθενούς μέσα από τη βουβωνική χώρα, και στη συνέχεια τον προωθεί μέχρι τα αγγεία του εγκεφάλου, όπου ο θρόμβος απομακρύνεται μηχανικά από το αγγείο. Αυτό αποκαθιστά τη φυσιολογική ροή του αίματος στον εγκέφαλο και μειώνει σημαντικά τη βλάβη στον ιστό του εγκεφάλου.

Πρακτικά αυτό σημαίνει, πως σημαντικό ποσοστό των ασθενών που διαφορετικά θα είχαν καταλήξει σε αναπηρική καρέκλα, με τη θρομβεκτομή μπορούν να επανέλθουν και να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή. Καθώς ο εγκέφαλος είναι πολύ ευαίσθητος στην έλλειψη αιμάτωσης, η επέμβαση πρέπει να πραγματοποιηθεί σύντομα μετά την έναρξη των συμπτωμάτων, συνήθως εντός των πρώτων ωρών από την εμφάνιση του εγκεφαλικού επεισοδίου».

 

Αναμένεται αύξηση των εγκεφαλικών κατά 34%

Η επέμβαση της μηχανικής θρομβεκτομής διενεργείται εδώ και πάνω από ένα χρόνο στο Κέντρο Επεμβατικής Αντιμετώπισης Εγκεφαλικών Επεισοδίων των νοσοκομείων Αιγινήτειο και Αρεταίειο και του Γ.Ν.Α. Αλεξάνδρα. «Σύμφωνα με πληθυσμιακή μελέτη μας στη Βρέμη της Γερμανίας, με αναγωγή στη χώρα μας ο αριθμός των επεμβάσεων μηχανικής θρομβεκτομής που δυνητικά μπορεί να εφαρμοστεί, υπολογίζεται σε περίπου 2000 ανά έτος. Αν αναλογιστεί κανείς πως ο αριθμός των επεμβάσεων αυτή τη στιγμή στη χώρα μας πιθανόν να μην ξεπερνά τις 100 με 150, καταλαβαίνουμε πως υπάρχει αρκετός δρόμος στην οργάνωση του τομέα της αντιμετώπισης των εγκεφαλικών επεισοδίων». 

Και η αλήθεια είναι ότι ένας κούκος δεν φέρνει την Άνοιξη αν σκεφτεί κανείς ότι σύμφωνα με βιβλιογραφία του 2021 οι μονάδες ΑΕΕ στη χώρα μας είναι 5 στα δημόσια νοσοκομεία, ενώ την ίδια στιγμή στη Γερμανία υπάρχουν 312 πιστοποιημένες μονάδες και στην Ιταλία τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί σε 150 από 6. Η δε νοσηλεία σε μονάδα ΑΕΕ θεωρείται η πιο σημαντική θεραπεία σύμφωνα με την ίδια βιβλιογραφία, καθώς όταν οι ασθενείς νοσηλεύονται σε αυτές τις μονάδες έχουν μείωση θνητότητας σε σύγκριση με κοινό θάλαμο στο 17% από 28 τοις εκατό, επιπλοκές στο τρίμηνο 45 από 68%, πνευμονία 13% αντί για 25%, και σημαντική βελτίωση στη λειτουργικότητα του ασθενή κατά την έξοδο.

Σύμφωνα πάντως με μελέτη του King's College του Λονδίνου υπολογίζεται μία αύξηση στα αγγειακά εγκεφαλικά τα επόμενα χρόνια στο 34% γενικά και ειδικότερα για την Ελλάδα περίπου στο 20% σε όλους τους σχετιζόμενους δείκτες.