Η χρήση απεχθών πακέτων και η απαγόρευση των αρωμάτων στα τσιγάρα, είναι μεταξύ άλλων τα βασικά σημεία της νέας ντιρεκτίβας κατά του καπνίσματος, που θα ισχύσει στη χώρα μας από το 2016.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε νέες οδηγίες για την καταπολέμηση του καπνίσματος, το οποίο αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες νοσηρότητας και θνησιμότητας παγκοσμίως και στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), το 12% των θανάτων των ενηλίκων ηλικίας άνω των 30 ετών συνδέεται με το κάπνισμα, ενώ οι θάνατοι που σχετίζονται με αυτό στο σύνολό τους, υπερβαίνουν τα 6 εκατ. ετησίως. Με το ρυθμό αυτό, κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, το κάπνισμα οδήγησε σε περίπου 100 εκατ. θανάτους, ενώ εάν η υφιστάμενη τάση συνεχιστεί, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Π.Ο.Υ. ο αριθμός αυτός ενδέχεται να εκτοξευτεί σε 1 δισεκατομμύριο θανάτους για τον 21ο αιώνα.
Στην Ελλάδα, περίπου 18,1% των θανάτων σε ενήλικες ηλικίας άνω των 35 ετών, που καταγράφονται το χρόνο, αποδίδονται στο κάπνισμα ενώ συνολικά 19.094 άτομα πεθαίνουν από ασθένειες σχετιζόμενες με αυτό κάθε χρόνο.
Οι νέες οδηγίες θα εφαρμοστούν μέσα στο 2016.
Τα κυριότερα σημεία
- Υιοθέτηση των εικονομηνυμάτων στα πακέτα των τσιγάρων, τα οποία θα πρέπει να καλύπτουν το 65% (αντί 75% που προτάθηκε) και να αποτελούν φωτογραφικό υλικό των νοσημάτων που προκαλούνται από το κάπνισμα. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι αυτά τα πακέτα είναι αποθαρρυντικά για τους νέους. Ήδη η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο υιοθέτησαν τις παραπάνω οδηγίες, ενώ και η Γαλλία βρίσκεται σε αυτή τη διαδικασία.
- Απαγόρευση των αρωμάτων, τα οποία αυξάνουν την εξάρτηση, καθώς κάποια είναι καρκινογόνα. (δόθηκε διορία 4 έτη για κάποια είδη)
- Απαγόρευση των μικρών συσκευασιών. (ΔΕΝ απαγορεύτηκαν τα slim τσιγάρα)
- Μέτρα για το λαθρεμπόριο.
- Έλεγχος της πώλησης τσιγάρων μέσω διαδικτύου
- Εφαρμογή προδιαγραφών ασφάλειας και ποιότητας για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα.
Οι στόχοι
Η νέα Ευρωπαϊκή Ντιρεκτίβα θα ισχύσει για 20 έτη κι εκτιμάται ότι θα οδηγήσει μέσα σε 5 χρόνια σε:
- Μείωση-πρόληψη του αριθμού νέων καπνιστών, που θεωρείται ως ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί μείωση στη χρήση του καπνού
- Μείωση του αριθμού των καπνιστών στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά 2,4 εκατ.
- Όφελος 506 εκατ. ευρώ λόγω της ετήσιας μείωσης σε έξοδα περίθαλψης.
- Καθαρό κέρδος σε θέσεις εργασίας: 2234 θέσεις εργασίας
- Καθαρό όφελος στην οικονομία: 4 δις ευρώ
Απαραίτητα μέτρα σε εθνικό επίπεδο
Στη χώρα μας, παρά τη σχετική βελτίωση τα τελευταία χρόνια όσον αφορά τον έλεγχο του καπνίσματος, η ανάληψη δραστικών πρωτοβουλιών και μέτρων με τη στήριξη της Πολιτείας παραμένει κομβικής σημασίας. Μόνο έτσι θα μπορεί να επιτευχθεί βελτίωση των υγειονομικών δεικτών και ελάφρυνση των δαπανών υγείας από τη μεγάλη οικονομική επιβάρυνση, που προκαλείται από το κάπνισμα.
Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρία (Ε.Π.Ε.), βάσει της διεθνούς αλλά και της εγχώριας εμπειρίας, η οποία διαθέτει πληθώρα λύσεων που μπορούν να προσαρμοστούν και να τεθούν σε εφαρμογή, προτείνει βασικούς άξονες δράσης, προκειμένου η χώρα μας να πάψει να αποτελεί αρνητικό παράδειγμα στον τομέα της δραστηριοποίησης για τον έλεγχο του καπνίσματος. Συγκεκριμένα:
Εφαρμογή του νόμου για απαγόρευση του καπνίσματος σε εσωτερικούς χώρους, χωρίς εξαίρεση
Τα στοιχεία για τις συνέπειες του παθητικού καπνίσματος αποδεικνύουν περίτρανα το κόστος του σε ανθρώπινες ζωές. Κάθε χρόνο πάνω από 600.000 μη καπνιστές πεθαίνουν λόγω παθητικού καπνίσματος ενώ 166.000 θάνατοι (28%) αφορούν παιδιά μικρότερα από 5 ετών.
Στις χώρες που εφαρμόστηκε ο αντικαπνιστικός νόμος σε διάστημα 1,5 χρόνου, είχαμε μείωση των επεισοδίων εμφραγμάτων του μυοκαρδίου από 10% έως 45%. Όταν ο νόμος εφαρμόστηκε χωρίς εξαίρεση, δεν παρατηρήθηκε μείωση των εσόδων των επιχειρήσεων εστίασης, καθώς, εφόσον η εφαρμογή είναι καθολική, η επιλογή εξακολουθεί να γίνεται βασιζόμενη στις παρεχόμενες υπηρεσίες.
Ενίσχυση της λειτουργίας των Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος
Τα τελευταία 12 χρόνια, η Ε.Π.Ε οργανώνει σεμινάρια διακοπής καπνίσματος υψηλού επιπέδου με σκοπό την εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας για την πρόληψη και διακοπή του καπνίσματος. Έχει δε θεσπίσει κριτήρια για την αξιολόγηση και πιστοποίηση των ιατρείων αυτών με σκοπό να υπάρχει τουλάχιστον ένα ιατρείο σε κάθε δημόσιο νοσοκομείο (www.denkapnizo.org).
Συνολικά έχουν εκπαιδευτεί πάνω από 1.000 άτομα, κυρίως πνευμονολόγοι, αλλά και παθολόγοι, γενικοί ιατροί, νοσηλευτές, ψυχολόγοι.
Ενημέρωση του κοινού για την ύπαρξη Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος
Στοιχεία από πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της Ε.Π.Ε. κατέδειξαν ότι οι καπνιστές δε γνωρίζουν τι είναι τα Ιατρεία Διακοπής και πώς μπορούν να τα προσεγγίσουν. Έτσι, μόνο το 20% εκείνων που επιθυμούν να διακόψουν το κάπνισμα έχει τη δυνατότητα να κάνει μια οργανωμένη προσπάθεια, η οποία όμως συχνά δε γίνεται με επιστημονικά αποδεδειγμένους τρόπους (βελονισμό, ύπνωση κλπ).
Στην ίδια έρευνα αποτυπώθηκε λανθασμένη αντίληψη του κοινού σχετικά με το κόστος και τη διάρκεια της θεραπείας ενώ καταγράφεται και πλήρης άγνοια για την αποτελεσματικότητα τους, που στην πραγματικότητα βάσει στατιστικών στοιχείων είναι η μεγαλύτερη στην Ευρώπη.
Πρόληψη καπνίσματος με εφαρμογή ενημερωτικών προγραμμάτων
Η Ε.Π.Ε. έχει σχεδιάσει και υλοποιήσει πληθώρα εκστρατειών και προγραμμάτων πρόληψης και διακοπής του καπνίσματος. Μεταξύ άλλων το πρόγραμμα διαδραστικής μάθησης «Πάρε Ανάσα» που έχει στόχο τη διαμόρφωση στάσεων και συμπεριφορών σε παιδιά και εφήβους για την αποφυγή του καπνίσματος και περιλαμβάνει Αφήγηση, Βιωματικές δραστηριότητες, Ενημέρωση, Παιχνίδια ρόλων, Θεατρικά δρώμενα, Βιωματικές ασκήσεις και τραγούδια ενώ επεκτείνεται και σε γονείς και εκπαιδευτικούς.
Αποζημίωση των φαρμάκων για τη διακοπή του καπνίσματος
Αν και η διακοπή του καπνίσματος είναι η πλέον αποτελεσματική παρέμβαση για τη μείωση της θνησιμότητας σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο και την πρόοδο της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας, τα φάρμακα για τη διακοπή του καπνίσματος δεν αποζημιώνονται στην Ελλάδα, σε αντίθεση με άλλα σκευάσματα που κρίνονται λιγότερα αποτελεσματικά. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι η διάρκεια της φαρμακευτικής θεραπείας για τη διακοπή του καπνίσματος είναι μόνο 2-3 μήνες.
Η φαρμακευτική αγωγή ως μέρος ενός οργανωμένου προγράμματος διακοπής του καπνίσματος αποζημιώνεται από τα Συστήματα Υγείας πολλών χωρών, ως μια οικονομικά αποδοτική λύση.
