Η έκθεση στον τοξικό καπνό των πυρκαγιών μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από άμεσες αλλά και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών.
Ο Κώστας Νταλούκας, Παιδίατρος και Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων εξηγεί ποια παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο, ποιες βλάβες μπορεί να προκαλέσει ο καπνός στην υγεία των παιδιών και ποια είναι τα αναγκαία μέτρα πρόληψης.
Οι πυρκαγιές, πέρα από πολύ μεγάλα προβλήματα που προκαλούν στο οικοσύστημα, στις περιουσίες των ανθρώπων και σε τραυματισμούς και απώλειες ζωής, έχουν ιδιαίτερα σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών, λόγω της έκθεσης στον τοξικό καπνό.
Η έκθεση στον καπνό που διαρκεί πέρα από μερικές ημέρες έως εβδομάδες μπορεί να αρχίσει να θεωρείται επιβλαβής, ενώ η έκθεση που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο ή διαρκεί για μήνες ή χρόνια έχει την προοπτική να προκαλέσει μακροχρόνιες βλάβες.
Οι γονείς επομένως πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεχτικοί και να τηρούν ορισμένες βασικές οδηγίες πρόληψης και προστασίας.
Συμβουλές για παιδιά που μένουν σε μέρη όπου υπήρξε πυρκαγιά
Παραμονή σε Εσωτερικούς Χώρους
· Κρατήστε τα παιδιά μέσα στο σπίτι με τα παράθυρα και τις πόρτες κλειστά.
· Αν είναι διαθέσιμος, χρησιμοποιήστε καθαριστή αέρα με φίλτρα HEPA, για να μειώσετε τη συγκέντρωση σωματιδίων στον αέρα του σπιτιού.
Αποφυγή δραστηριότητας σε Εξωτερικούς Χώρους
· Μην επιτρέπετε στα παιδιά να βγουν έξω για παιχνίδι ή άσκηση, ειδικά όσο είναι ορατός ο καπνός ή υπάρχουν μυρωδιές καμένου υλικού.
Προσοχή στην εμφάνιση συμπτωμάτων από το αναπνευστικό
· Παρατηρήστε αν τα παιδιά παρουσιάζουν βήχα, δύσπνοια, ή ερεθισμό των ματιών και του λαιμού. Σε τέτοια περίπτωση, ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.
· Παιδιά με χρόνια αναπνευστικά ή καρδιολογικά προβλήματα, κινδυνεύουν πολύ περισσότερο και οι οδηγίες αυτές πρέπει να είναι πολύ πιο αυστηρές για τα παιδιά αυτά.
Τα μέτρα προστασίας πρέπει να τηρούνται μέχρι να επιβεβαιώσουν οι αρχές ότι η ποιότητα του αέρα έχει επανέλθει σε ασφαλή επίπεδα. Αυτό μπορεί να διαρκέσει αρκετές ημέρες ή και εβδομάδες μετά την κατάσβεση της πυρκαγιάς, ανάλογα με την ένταση της πυρκαγιάς και τις καιρικές συνθήκες.
Συμβουλές για παιδιά που μένουν αρκετά χιλιόμετρα πιο μακριά από τις περιοχές της φωτιάς
Ο κίνδυνος από το νέφος και τον καπνό μπορεί να είναι μεγαλύτερος στις περιοχές προς τις οποίες φυσάει ο άνεμος, παρά στην αρχική περιοχή της πυρκαγιάς. Σε περιπτώσεις πυρκαγιών, ειδικά όταν φυσάει άνεμος έντασης 6 μποφόρ ή περισσότερο, ο καπνός και το τοξικό νέφος μπορούν να μεταφερθούν γρήγορα και σε μεγάλες αποστάσεις, επηρεάζοντας περιοχές που βρίσκονται μακριά από το σημείο της πυρκαγιάς. Συγκεκριμένα:
· Μεταφορά με τον άνεμο: Ο καπνός και το νέφος ακολουθούν την κατεύθυνση του ανέμου. Σε περιπτώσεις ισχυρών ανέμων, όπως αυτοί των 6 μποφόρ ή και περισσότερο, το νέφος μπορεί να διανύσει μεγάλες αποστάσεις πολύ γρήγορα, φτάνοντας σε περιοχές που μπορεί να βρίσκονται αρκετά χιλιόμετρα μακριά από την πυρκαγιά.
· Συγκέντρωση τοξικών ουσιών: Στις περιοχές προς τις οποίες φυσάει ο άνεμος, η συγκέντρωση τοξικών ουσιών και σωματιδίων μπορεί να είναι υψηλή, καθιστώντας αυτές τις περιοχές πιο επικίνδυνες από το σημείο της πυρκαγιάς, όπου ο καπνός μπορεί να διαλυθεί γρήγορα λόγω της έντονης καύσης και της άμεσης μεταφοράς του με τον άνεμο.
· Μειωμένος κίνδυνος στην αρχική περιοχή της πυρκαγιάς: Η περιοχή όπου ξεκίνησε η φωτιά μπορεί να έχει μειωμένο κίνδυνο από το νέφος και τον καπνό, εφόσον ο άνεμος απομακρύνει τον καπνό γρήγορα. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει κίνδυνος από την ίδια την πυρκαγιά και τις υπολειπόμενες ουσίες που μπορεί να βρίσκονται στο έδαφος και στον αέρα.
Συμβουλές για παιδιά που δεν μένουν στις περιοχές της φωτιάς
· Παρακολούθηση της Ποιότητας του Αέρα: Ενημερωθείτε για την ποιότητα του αέρα μέσω των τοπικών αρχών ή εφαρμογών καιρού. Αν η ποιότητα του αέρα είναι κακή, εφαρμόστε τα ίδια μέτρα που προτείνονται για την άμεσα πληγείσα περιοχή.
· Περιορισμός της Εξωτερικής Δραστηριότητας: Περιορίστε τις εξωτερικές δραστηριότητες των παιδιών, ειδικά αν η ποιότητα του αέρα είναι χαμηλή ή αν υπάρχει οσμή καμένου υλικού.
· Εσωτερικοί Καθαριστές Αέρα: Σκεφτείτε να αγορέσετε και να χρησιμοποιείτε καθαριστές αέρα με φίλτρα HEPA για να μειώσετε τη συγκέντρωση σωματιδίων ·στον αέρα του σπιτιού, ακόμη και αν βρίσκεστε σε πιο μακρινή περιοχή.
· Ενημέρωση για τον Άνεμο και τις Συνθήκες: Παρακολουθήστε την κατεύθυνση του ανέμου και σκεφτείτε μήπως το τοξικό νέφος μπορεί να επηρεάσει την περιοχή σας. Αν ο άνεμος κατευθύνεται προς την περιοχή σας, εφαρμόστε αυστηρότερα μέτρα προστασίας.
· Υπομονή και Συνεχής Παρακολούθηση: Ενημερωθείτε συχνά σχετικά με την εξέλιξη της πυρκαγιάς και τις συνθήκες του τοξικού νέφους στην περιοχή σας.
Οι οδηγίες πρέπει να εφαρμόζονται όσο η ποιότητα του αέρα παραμένει σε ανησυχητικά επίπεδα και υπάρχει κίνδυνος έκθεσης σε καπνό ή τοξικά σωματίδια. Παρακολουθήστε τις ενημερώσεις των Αρχών και προσαρμόστε τα μέτρα ανάλογα.
Ποια παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο;
Τα παιδιά, ιδιαίτερα τα βρέφη και τα νήπια, καθώς και εκείνα με προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας, είναι πιο ευάλωτα στους κινδύνους από το νέφος και τον καπνό των δασικών πυρκαγιών. Τα προστατευτικά μέτρα πρέπει να προσαρμόζονται ανάλογα με την ηλικία και την υγεία του κάθε παιδιού, με έμφαση στην αποφυγή της έκθεσης στον καπνό, την παραμονή σε ασφαλείς εσωτερικούς χώρους, και την έγκαιρη αντιμετώπιση οποιωνδήποτε συμπτωμάτων. Αυτά τα μέτρα πρέπει να εφαρμόζονται όσο διαρκεί η απειλή από το νέφος και τον καπνό, πιθανώς για αρκετές ημέρες ή και εβδομάδες.
Οι μακροπρόθεσμες βλάβες του καπνού στην υγεία των παιδιών
Η έκθεση των παιδιών σε καπνό και τοξικές ουσίες από δασικές πυρκαγιές μπορεί να προκαλέσει σοβαρές μακροπρόθεσμες βλάβες στην υγεία τους, ειδικά εάν δεν ληφθούν τα κατάλληλα προστατευτικά μέτρα, με κυριότερες τις παρακάτω:
· Χρόνια Αναπνευστικά Προβλήματα
Άσθμα: Η εισπνοή τοξικών σωματιδίων μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει το άσθμα. Τα παιδιά που εκτίθενται σε καπνό από πυρκαγιές έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν χρόνιο άσθμα.
Χρόνια Βρογχίτιδα: Η συνεχιζόμενη φλεγμονή των αεραγωγών μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια βρογχίτιδα, μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από μακροχρόνιο βήχα και αναπνευστικά προβλήματα.
Μειωμένη Πνευμονική Λειτουργία: Η επαναλαμβανόμενη ή παρατεταμένη έκθεση σε τοξικούς ρύπους μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στην ανάπτυξη και λειτουργία των πνευμόνων, οδηγώντας σε μειωμένη πνευμονική χωρητικότητα και ανθεκτικότητα.
· Καρδιολογικά Προβλήματα
Αυξημένος Κίνδυνος Καρδιοπάθειας: Η μακροχρόνια έκθεση σε ατμοσφαιρική ρύπανση από καπνό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για την ανάπτυξη καρδιοπάθειας σε μεγαλύτερη ηλικία, λόγω της συνεχούς φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες.
· Προβλήματα από το ανοσοποιητικό
Μειωμένη Ανοσολογική Αντίδραση: Η χρόνια έκθεση σε τοξικές ουσίες μπορεί να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα, κάνοντας τα παιδιά πιο επιρρεπή σε λοιμώξεις και άλλες ασθένειες.
· Νευρολογικές Βλάβες
Επιπτώσεις στην Ανάπτυξη του Εγκεφάλου: Ιδιαίτερα στα μικρά παιδιά, η έκθεση σε τοξικές ουσίες κατά τη διάρκεια της κρίσιμης περιόδου ανάπτυξης του εγκεφάλου μπορεί να επηρεάσει τη νευρολογική ανάπτυξη, προκαλώντας μαθησιακές δυσκολίες, μειωμένη γνωστική λειτουργία και προβλήματα συμπεριφοράς.
· Καρκινογένεση
Αυξημένος Κίνδυνος Καρκίνου: Ορισμένες τοξικές ουσίες στον καπνό από πυρκαγιές, όπως οι διοξίνες και οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs), είναι γνωστοί καρκινογόνοι παράγοντες. Η μακροχρόνια έκθεση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου αργότερα στη ζωή.
· Προβλήματα Ψυχικής Υγείας
Αυξημένο άγχος και τραυματική εμπειρία: Οι πυρκαγιές και η παρατεταμένη έκθεση σε δυσμενείς συνθήκες μπορεί να προκαλέσουν ψυχολογικό τραύμα, άγχος, διαταραχές ύπνου και άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας στα παιδιά.
Δεν υπάρχει λοιπόν αμφιβολία ότι, η μακροπρόθεσμη έκθεση σε τοξικό καπνό από δασικές πυρκαγιές είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για τα παιδιά και μπορεί να έχει σοβαρές και μόνιμες συνέπειες στην υγεία τους, επομένως η αυστηρή τήρηση των προστατευτικών μέτρων είναι κρίσιμη για την πρόληψη αυτών των επιπτώσεων.
