Ο εμβολιασμός κατά του ιού της γρίπης είναι μια από τις βασικότερες προληπτικές ενέργειες για την προστασία από τη γρίπη και τις επιπλοκές της, ιδιαίτερα για ομάδες υψηλού κινδύνου. Αυτό που όλοι πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη για τη σημασία του αντιγριπικού εμβολιασμού είναι πως προστατεύει τόσο το άτομο όσο και τη δημόσια υγεία, συμβάλλοντας στον περιορισμό των επιπτώσεων της γρίπης, ιδιαίτερα σε ευπαθείς πληθυσμούς. Υπάρχουν, ωστόσο, και πολλοί λόγοι που καθιστούν ωφέλιμο τον αντιγριπικό εμβολιασμό και στα νέα και υγιή άτομα.
Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη
Εμβολιασμός έναντι του ιού της γρίπης για άτομα σε ανοσοκαταστολή
O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ενθαρρύνει τις υγειονομικές αρχές να προχωρούν στον ετήσιο προληπτικό εμβολιασμό έναντι της γρίπης και τονίζει τη σημασία του εμβολιασμού για τα άτομα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο και δυσμενή έκβαση, όπως οι ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, τα άτομα με συνυπάρχουσες χρόνιες παθήσεις ή/και ανοσοκαταστολή, καθώς και οι έγκυοι.
Στη χώρα μας, οι συστάσεις αντιγριπικού εμβολιασμού για τη φετινή περίοδο περιλαμβάνουν κατά προτεραιότητα πληθυσμιακές ομάδες με αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο ή/και επιπλοκές, σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, όπως εξηγούν οι η Παθολόγος, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής,οΙατρός της Θεραπευτικής Κλινικής του ΕΚΠΑ, Γιάννης Ντάνασης και ο Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, Θάνος Δημόπουλος, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής.
Σε αυτές τις ομάδες περιλαμβάνονται:
· άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω,
· βρέφη και παιδιά 6 μηνών έως 5 ετών,
· ενήλικες με χρόνια συστηματικά νοσήματα και ανοσοκαταστολή,
· έγκυοι,
· άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία,
· υγειονομικοί υπάλληλοι,
· κλειστοί πληθυσμοί, όπως στρατόπεδα, καταστήματα κράτησης,
· άτομα που έρχονται σε επαφή με πτηνά ή χοίρους, καθώς και
· φροντιστές ατόμων υψηλού κινδύνου.
Τα διαθέσιμα εμβόλια στην αγορά
Συνολικά για την περίοδο 2024-2025, κυκλοφορούν 6 διαφορετικά τετραδύναμα εμβόλια για ενδομυϊκή χορήγηση, δύο εκ των οποίων είναι ενισχυμένα και απευθύνονται σε άτομα 60 ετών και άνω, ως ακολούθως:
· Vaxigrip Tetra QIVe 15 mcg από κάθε αντιγόνο, από 6 μηνών
· Fluarix Tetra QIVe 15 mcg από κάθε αντιγόνο, από 6 μηνών
· Influvac – subUnit Tetra QIVe 15 mcg από κάθε αντιγόνο, από 6 μηνών
· Flucelvax Tetra QIVc 15 mcg από κάθε αντιγόνο, από 2 ετών
· Efluelda QIV-HD 60 mcg από κάθε αντιγόνο, από 65 ετών
· Fluad Tetra aQIV 15 mcg από κάθε αντιγόνο + ανοσοενισχυτικό MF59, από 65 ετών.
Πότε πρέπει να κάνουμε το αντιγριπικό εμβόλιο
Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης. Κατά προτίμηση, ο εμβολιασμός θα πρέπει να ολοκληρώνεται τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες προ της ενάρξεως του ετήσιου επιδημικού κύματος της γρίπης στην Ελλάδα (δηλαδή στα μέσα-μέχρι τέλος Νοεμβρίου), σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών. Ο αντιγριπικός εμβολιασμός, γενικά, περιλαμβάνει μία μόνο δόση του εμβολίου ετησίως.
Το αντιγριπικό εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί και την ίδια μέρα με το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού – αλλά σε διαφορετικά ανατομικά σημεία- όπως και οποιαδήποτε άλλη μέρα πριν και μετά το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού.
Τι σημαίνει άτομα με ανοσοκαταστολή;
Με το όρο ανοσοκαταστολή αναφερόμαστε στη δυσλειτουργία ή καταστολή της φυσιολογικής λειτουργίας ενός ή περισσοτέρων στοιχείων της φυσικής ή/και επίκτητης ανοσίας. Μπορεί να οφείλεται είτε σε συστηματικά νοσήματα π.χ. λοίμωξη HIV είτε να είναι αποτέλεσμα θεραπευτικών χειρισμών που γίνονται με στόχο την αντιμετώπιση σοβαρών νοσημάτων όπως ο καρκίνος.
Τα άτομα σε ανοσοκαταστολή δεν πρέπει να εμβολιάζονται με εμβόλια που περιέχουν ζώντες εξασθενημένους ιούς. Τα εμβόλια θα πρέπει να χορηγούνται πριν από την προγραμματισμένη ανοσοκαταστολή, εάν είναι εφικτό. Ειδικότερα, τα αδρανοποιημένα εμβόλια θα πρέπει να χορηγούνται τουλάχιστον 2 εβδομάδες πριν από την προγραμματισμένη ανοσοκαταστολή. Η ανοσολογική απόκριση στον εμβολιασμό μπορεί να είναι μειωμένη σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως όταν πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια λήψης συγκεκριμένων χημειοθεραπευτικών φαρμάκων ή σε άτομα που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση μυελού των οστών. Η βιβλιογραφία δείχνει ότι ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία με παράγοντες που στοχεύουν τα Β-λεμφοκύτταρα έχουν μειωμένη ανοσολογική απόκριση στον εμβολιασμό έως και 6 μήνες από την τελευταία χορήγηση της θεραπείας. Ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση μυελού των οστών πρέπει να εμβολιάζονται με το αντιγριπικό εμβόλιο εφόσον έχουν παρέλθει 3-6 μήνες από τη μεταμόσχευση. Σε τέτοιες περιπτώσεις όπου αναμένεται πτωχή ανοσολογική απόκριση στον εμβολιασμό μπορεί να συστήνεται αναμνηστικός εμβολιασμός για ενίσχυση της ανοσολογικής απόκρισης, ανά περίπτωση και πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού. Τέλος, σημειώνεται η ανάγκη εμβολιασμού των φροντιστών και του στενού οικογενειακού και κοινωνικού περίγυρου των ασθενών σε ανοσοκαταστολή.
5 λόγοι αντιγριπικού εμβολιασμού στον γενικό πληθυσμό
Όλα τα παραπάνω αφορούν τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, στις οποίες, κατά κύριο λόγο, αναφέρονται οι οδηγίες του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών. Οι ειδικοί, ωστόσο, αναφέρουν αρκετούς σημαντικούς λόγους να κάνει στο αντιγριπικό εμβόλιο ένα άτομο ακόμα και αν δεν ανήκει στις ευπαθείς ομάδες και είναι πολύ νέος και πολύ υγιής.
1. Το αντιγριπικό εμβόλιο μπορεί να σώσει τη ζωή ατόμων που προσβάλλονται από γρίπη. Οι περισσότεροι άνθρωποι που νοσούν από γρίπη αναρρώνουν χωρίς προβλήματα, συνήθως μέσα σε μία εβδομάδα. Η γρίπη, όμως, μπορεί να έχει σοβαρές επιπλοκές -όπως είναι η αφυδάτωση, η επιδείνωση χρονίων νοσημάτων, η πνευμονία (ιογενής ή και βακτηριακή)- που να απαιτήσουν νοσηλεία. Είναι γνωστοί οι κίνδυνοι που υπάρχουν από τα ενδονοσοκομειακά μικρόβια. Το εμβόλιο προφυλάσσει από τις σοβαρές επιπλοκές, ακόμα κι αν ο ιός που κυκλοφορεί δεν είναι ακριβώς ο ίδιος με αυτόν που περιέχεται στο εμβόλιο, επειδή όπως είναι γνωστό, ο ιός της γρίπης μεταλλάσσεται, πολύ συχνά.
2. Το αντιγριπικό εμβόλιο είναι ασφαλές. Αποτελεσματικά και ασφαλή εμβόλια για τη γρίπη χρησιμοποιούνται πάνω από 60 χρόνια. Το αντιγριπικό εμβόλιο περιέχει αδρανοποιημένους ιούς, επομένως δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να προκαλέσει νόσηση από γρίπη, ενώ και οι ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου είναι, συνήθως, πολύ ήπιες και εξαφανίζονται σε μια δύο ημέρες. Δεν συγκρίνονται με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων της γρίπης.
3. Το αντιγριπικό εμβόλιο προστατεύει τα υγιή άτομα αλλά και το περιβάλλον τους. Άνθρωποι που κινδυνεύουν ιδιαίτερα από τη γρίπη, όπως προαναφέραμε, είναι οι άνω των 65 ετών, οι έγκυοι, τα μικρά παιδιά μέχρι 5 ετών και οι πάσχοντες από χρόνια νοσήματα, όπως ο διαβήτης και τα αναπνευστικά προβλήματα. Αυτές οι κατηγορίες ανθρώπων είναι απαραίτητο να εμβολιάζονται κάθε χρόνο. Το ίδιο και όλοι όσοι έρχονται σε επαφή μαζί τους. Αν, λοιπόν, κάποιος φροντίζει ευπαθή άτομα, αν έχει έγκυο ή μωρό στην οικογένεια, πρέπει για να τους προφυλάξει να εμβολιαστεί κατά της γρίπης, ακόμα κι αν είναι νέος και υγιής.
4. Η γρίπη προκαλεί στρες τον οργανισμό μας. Ο εμβολιασμός κατά της γρίπης σχετίζεται με χαμηλότερες πιθανότητες να πάθει κανείς ένα καρδιακό επεισόδιο. Αυτό συμβαίνει πιθανότατα επειδή, κατά τη διάρκεια νόσησης από γρίπη, το σώμα μας κινητοποιεί διάφορους μηχανισμούς και υποβάλλεται σε πολύ έντονο στρες, το οποίο μπορεί να πυροδοτήσει ένα εγκεφαλικό ή ένα καρδιακό επεισόδιο. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι οι θάνατοι από καρδιακά αίτια και το κύμα της γρίπης κορυφώνονται περίπου την ίδια χρονική περίοδο. Επίσης, οι ασθενείς διατρέχουν 6 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να πάθουν έμφραγμα ή ανακοπή την βδομάδα μετά τη νόσηση από την γρίπη από ό,τι οποιαδήποτε άλλη στιγμή του χρόνου.
5. Η γρίπη καταστέλλει την άμυνά μας. Έχει παρατηρηθεί ότι μετά από μια ίωση μπορεί να αρρωστήσουμε ξανά και ξανά, μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα. Αυτό συμβαίνει επειδή, για κάποιο χρονικό διάστημα μετά από τη γρίπη -που ποικίλλει από άνθρωπο σε άνθρωπο- η άμυνα του οργανισμού μας είναι ανεπαρκής και ένα άλλο παθογόνο μπορεί πιο εύκολα να διεισδύσει.
Είναι, λοιπόν, αρκετοί οι λόγοι που δείχνουν την αποτελεσματική προστασία του αντιγριπικού εμβολιασμού τόσο για εμάς όσο και για τους αγαπημένους μας. Η ιδανική εποχή για προγραμματίσουμε τον αντιγριπικό εμβολιασμό είναι από τον Οκτώβριο έως τα τέλη Νοεμβρίου.
