Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Τα αυξημένα επίπεδα του όζοντος στην ατμόσφαιρα αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής σε νεότερες ηλικίες, αποκαλύπτει μια νέα μελέτη.
Το όζον αποτελεί τον κύριο ατμοσφαιρικό ρύπο στη φωτοχημική αιθαλομίχλη. Η ρύπανση του όζοντος σχηματίζεται όταν άλλοι ρύποι, και κυρίως πτητικές οργανικές ενώσεις και οξείδια του αζώτου που εκπέμπονται από μηχανοκίνητα οχήματα, εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής, βιομηχανικούς λέβητες, διυλιστήρια, χημικά εργοστάσια και εγκαταστάσεις καύσης βιομάζας και ορυκτών καυσίμων, αντιδρούν στον αέρα υπό την παρουσία του φωτός του ήλιου.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας, το όζον συνιστά ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα ρύπανσης του αέρα στην Ευρώπη. Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η ρύπανση του όζοντος βλάπτει την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία και σχετίζεται με σημαντικές αυξήσεις στις εισαγωγές στα νοσοκομεία για έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια και εγκεφαλικό.
Επιπλέον, το όζον, σε υψηλές συγκεντρώσεις, μπορεί να ερεθίσει τις αναπνευστικές οδούς, προκαλώντας αναπνευστικά προβλήματα και βλάβη στους πνεύμονες μετά από μερικές μόνον ώρες έκθεσης. Έως το 30% του αστικού πληθυσμού της Ευρώπης εκτίθεται σε υψηλές συγκεντρώσεις όζοντος που υπερβαίνουν τα ανώτατα αποδεκτά όρια που τίθενται από την ΕΕ και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).
Πώς η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει την καρδιά
Το όζον, ένας εξαιρετικά δραστικός και ισχυρά οξειδωτικός ρύπος του περιβάλλοντος, έχει επιδείξει τα τελευταία χρόνια μια επιδεινούμενη αυξητική τάση, στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής και της υπερθέρμανσης του πλανήτη και έχει αναδειχθεί σε σημαντικό πρόβλημα παγκόσμιας δημόσιας υγείας.
Παρόλο που πολλές επιδημιολογικές μελέτες έχουν διερευνήσει τον αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων που σχετίζονται με την έκθεση στο όζον, οι περισσότερες από αυτές τις μελέτες βασίζονται σε δεδομένα θνησιμότητας, χωρίς να έχουν εξετάσει τον κίνδυνο νοσηρότητας και τις ηλικιακές ομάδες που κινδυνεύουν περισσότερο.
Ως απάντηση σε αυτό το κενό, ερευνητική ομάδα από το Τμήμα Επιστημών Περιβαλλοντικής Υγείας της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Yale, θέλησε να εξετάσει την πιθανή συσχέτιση μεταξύ του όζοντος του περιβάλλοντος και της έναρξης του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου, εστιάζοντας ιδιαίτερα στον τύπο εμφράγματος, το φύλο και την ηλικία των ασθενών.
Στη μελέτη συμμετείχαν 2.322 ασθενείς ηλικίας 18-55 ετών, που εισήχθησαν σε 103 νοσοκομεία των ΗΠΑ μετά από εκδήλωση εμφράγματος, κατά την περίοδο 2008–2012. Οι ερευνητές εξέτασαν την εκδήλωση των εμφραγμάτων σε συνδυασμό με την παρουσία υψηλών επιπέδων όζοντος και αιωρούμενων σωματιδίων PM 2,5 κοντά στα σπίτια των ασθενών.
Oι ερευνητές ανέλυσαν ξεχωριστά διαφορετικούς τύπους καρδιακών προσβολών. Οι καρδιακές προσβολές τύπου 1 προκαλούνται από τη συσσώρευση πλάκας και το σχηματισμό θρόμβων αίματος, ενώ οι καρδιακές προσβολές τύπου 2 προκαλούνται από καταστάσεις όπως η χαμηλή αρτηριακή πίεση, η οποία μειώνει την παροχή οξυγόνου χωρίς σχηματισμό θρόμβων.
Ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου STEMI με ανάσπαση του τμήματος ST εκδηλώνεται όταν μια εντελώς φραγμένη αρτηρία σταματά τη ροή του αίματος και προκαλεί ένα συγκεκριμένο ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ). Ένα non-STEMI έμφραγμα συμβαίνει όταν μια αρτηρία είναι μερικώς αποκλεισμένη, μειώνοντας τη ροή του αίματος χωρίς να παράγει τις ίδιες σαφείς αλλαγές ΗΚΓ που παρατηρούνται σε ένα STEMI έμφραγμα.
Αναλύοντας τα ευρήματα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, τα υψηλότερα επίπεδα όζοντος αύξησαν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, ιδιαίτερα 4-5 ημέρες μετά την έκθεση. Τα επίπεδα του όζοντος συσχετίστηκαν πιο έντονα με τις καρδιακές προσβολές τύπου 2 και τις καρδιακές προσβολές ΝSTEMI, οι οποίες ήταν συχνότερες σε νεότερους άνδρες.
Η συσχέτιση μεταξύ του όζοντος και των καρδιακών προσβολών παρέμεινε σημαντική ακόμη και με το όζον σε επίπεδα κάτω από τις κατευθυντήριες γραμμές που συνιστά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Αντίθετα, ένα παράδοξο εύρημα της μελέτης ήταν ότι δεν βρέθηκε σύνδεση μεταξύ των αιωρούμενων σωματιδίων PM 2,5 και των καρδιακών προσβολών.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα ευρήματα αυτά βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα πώς η ατμοσφαιρική ρύπανση του όζοντος επηρεάζει την υγεία της καρδιάς, και ιδιαίτερα στους νεότερους ενήλικες και υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα στοχευμένων στρατηγικών παρέμβασης για τη μείωση του βάρους ασθενειών που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Πηγή: American Geophysical Union, GeoHealth
