« Ήταν Φθινόπωρο του 2019, ήμουν τότε μόλις 42 ετών, όταν σε μια εκδρομή με το σύντροφο μου στο βουνό, ένιωσα για πρώτη φορά, στον απόλυτο βαθμό, την έννοια της έξαψης. Ήταν φθινόπωρο και η θερμοκρασία ήταν κανονική για την εποχή θα έλεγα, περίπου 20οC. Ξαφνικά άρχισα να κοκκινίζω, να ιδρώνω, ένιωσα μια ταχυκαρδία και το πρόσωπο μου πήρε την απόχρωση του παντζαριού. Ο όρος «έξαψη», μου φαίνεται ανεπαρκής για να περιγράψω αυτό που ένιωσα. Στην αρχή πανικοβλήθηκα και ένιωσα πολύ άβολα. Ο σύντροφός μου με ρώτησε αν αυτό μου συμβαίνει συχνά και του απάντησα ότι αυτά τα συμπτώματα τα βίωνα τουλάχιστον 5-6 μήνες, όπως και διάφορα άλλα. Του ανέφερα επίσης ότι ο ύπνος μου είναι ανύπαρκτος, ότι σηκώνομαι από το κρεβάτι πολύ κουρασμένη, ότι νιώθω σύγχυση στην σκέψη μου και εκνευρισμό, πολλές φορές χωρίς κανένα λόγο. «Νιώθω να βρίσκομαι μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας» ήταν η φράση που του είπα. Τότε ήταν που συνειδητοποίησα ότι έπρεπε το συντομότερο δυνατό να επισκεφτώ τον γυναικολόγο μου.
Η επίσκεψη στον γυναικολόγο δεν ήταν και τόσο ευχάριστη. Η ανησυχία μου έντονη αλλά προσπαθούσα να είμαι ψύχραιμη και να κρύβω την αγωνία μου, έτσι όπως έχω μάθει να κάνω τόσα χρόνια ζώντας με ένα αυτοάνοσο νόσημα.
Αφού έγινε ο έλεγχος, ο κλινικός και ο εργαστηριακός, ο γιατρός με ενημέρωσε ότι έπρεπε να προβούμε σε υστερεκτομή. Ένιωσα να αλλάζουν όλα τα δεδομένα μου και να ξεκινάει η μέρα μου με γκολ από τα αποδυτήρια. Ήθελα να μάθω τα πάντα ή μήπως όχι; Δεν ήξερα εκείνη την στιγμή τι ακριβώς ήθελα.
Ένιωσα να γερνάω απότομα και να μην μπορώ να το διαχειριστώ. Δεν ήξερα τι έπρεπε να ρωτήσω και αν θα έπρεπε να το μοιραστώ με κάποιον. Ο γιατρός μου κατάλαβε όλα τα συναισθήματα που με πλημύρισαν εκείνη την ώρα και με προθυμία, ευγένεια και κατανόηση άρχισε να μου εξηγεί βήμα βήμα όλη την διαδικασία. Με περισσότερη υπομονή μου εξήγησε το μετά της επέμβασης.
Προσπαθούσε να με καθησυχάσει λέγοντας μου ότι θα σταματήσω να έχω ενοχλήσεις, ότι θα σταματήσω να πονάω, ότι θα νιώσω πιο άνετα και τι θα πρέπει να προσέχω. Τον ρώτησα αν όλο αυτό είχε κάποια σχέση με την ρευματοειδή αρθρίτιδα, με την οποία έχω διαγνωστεί τα τελευταία 40 χρόνια. Μερικές φορές, μου ανέφερε, η πρώιμη έναρξη της Ρ.Α. μπορεί να οδηγήσει σε πρώιμη εμμηνόπαυση ή λόγω των πολλών θεραπειών να υπάρξουν κάποια προβλήματα στην έμμηνο ρύση.
Τις μέρες που ακολούθησαν άρχισα να προσεγγίζω κάθε μεγαλύτερη γυναίκα που γνώριζα και μπορούσα να μιλήσω μαζί της πιο ανοιχτά. Αποζητούσα την σοφή συμβουλή εκείνων που είχαν περάσει την εμμηνόπαυση, ή διάβαιναν την πόρτα της για να μοιραστώ μαζί τους το ταξίδι σ΄ αυτή τη μεταβατική, γεμάτη προκλήσεις αλλαγή στη ζωή μου. Συνάντησα γυναίκες σε όλα τα στάδια της εμμηνόπαυσης, πρόθυμες να μοιραστούν τις εμπειρίες τους μαζί μου. Μια μέρα στο γυμναστήριο, λίγο καιρό πριν κάνω την επέμβαση, συνάντησα μια 70χρονη γυναίκα που στεκόταν μπροστά μου πολύ περήφανη για το σώμα της και χαμογελώντας μου με νόημα και πολύ ευγενικά μου είπε, «Μην ανησυχείς, καλή μου. Είσαι ακόμα νέα κι έχεις αρκετά να κάνεις για πολλά χρόνια μετά την αλλαγή». Εκείνη την ώρα συνειδητοποίησα πως ήμουν μεγάλη για να αισθάνομαι «νέα», αλλά και νέα για να αισθάνομαι «μεγάλη». Είναι ωραίο να θέτεις τα πράγματα σε μια μακροπρόθεσμη λογική και απλώς να ετοιμάζεσαι να τα δεχτείς.
Έτσι αποφάσισα να κάνω την εγχείρηση. Ο σύντροφος μου ήταν στον πλάι μου. Ο φόβος μου για να αν θα συνεχίσω να φαίνομαι το ίδιο θηλυκή στα μάτια του συντρόφου μου μετά, εξατμίστηκε αμέσως.
Την πρώτη φορά που επισκέφτηκα κατάστημα καλλυντικών μετά την εγχείρηση, στάθηκα μπροστά στο ράφι με τις σερβιέτες και έκλαψα θυμάμαι. Δεν έκλαψα γιατί δεν θα τις χρησιμοποιούσα ξανά αλλά επειδή είχα χάσει αυτό που αντιπροσώπευαν.
Το στάδιο που ακολούθησε είχε αρκετές δυσκολίες. Έμοιαζε σαν ξαφνικά να μην μπορώ να ελέγξω το σώμα μου. Ένιωθα διαρκώς κουρασμένη, εκνευριζόμουν εύκολα και δεν είχα όρεξη ούτε για ερωτική συνεύρεση- κάτι που δεν είχε καθόλου να κάνει με τον σύντροφο μου και την αγάπη που του είχα. Στην αρχή νόμιζα ότι τρελαινόμουν, ότι έχανα τα λογικά μου. Δυστυχώς δεν έτυχε με την μαμά μου να συζητήσουμε ποτέ γι’ αυτή την αλλαγή που κατά σύμπτωση και εκείνη βίωσε πολύ βίαια στην ηλικία των 38 ετών κάνοντας υστερεκτομή. Δεν ήμουν σίγουρη για το τι έπρεπε να κάνω. Ήθελα να μιλάω στον σύντροφο μου, να του λέω ότι τον θέλω πλάι μου ακόμη κι αν τότε τον έσπρωχνα μακριά μου.
Η επιστημονική κοινότητα μιλά πλέον με δεδομένα και χωρίς περιστροφές γι’ αυτήν την μεγάλη αλλαγή στη ζωή της γυναίκας και πώς μπορεί να είναι μια αλλαγή με θετικό πρόσημο. Οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση ζουν σήμερα μια δραστήρια φάση της ζωής τους, είτε ως εργαζόμενες είτε ως σύζυγοι και μητέρες, είναι ενεργά μέλη της κοινωνίας. Και χρειάζονται τη συμβολή της επιστήμης για να μπορούν να λειτουργούν στο 100% χωρίς συμβιβασμούς.
Η εμμηνόπαυση είναι μια εξαιρετικά σύνθετη βιοψυχοκοινωνική διεργασία και επιφέρει μεγάλες αλλαγές , γι’ αυτό τον λόγο οι γυναίκες είναι σωστό να συνεργάζονται με ένα φάσμα επαγγελματιών υγείας διαφόρων ειδικοτήτων όταν νιώσουν ότι χρειάζονται υποστήριξη όπως οι επισκέπτες υγείας, γυναικολόγους, μικροβιολόγους, νοσηλευτές, ψυχολόγους και ψυχιάτρους. Με αυτό τον τρόπο θα φέρουν σε πέρας τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσουν κατά την περίοδο αυτή, και θα δημιουργήσουν ένα ομορφότερο και πιο υγιές μέλλον.
Ο δυτικός πολιτισμός με την ιδιαίτερη έμφαση στα νιάτα, τη μόδα και το σεξ οπωσδήποτε χαρακτηρίζει τη μέση ηλικία ως ξεπερασμένη και σεξουαλικά ουδέτερη. Έτσι, οι γυναίκες επηρεάζονται αρνητικά για τα γηρατειά και την κλιμακτήριο. Σε πολλές μη δυτικές κοινωνίες, εντούτοις, δίνεται μικρότερη έμφαση στα νιάτα και τη γοητεία, η δε εμμηνόπαυση αποτελεί ένα στοιχείο αυξημένης κοινωνικής υπόστασης. Η διακοπή της εμμηνορρυσίας είναι καλοδεχούμενη γιατί απελευθερώνει τη γυναίκα από τις φυσικές απαιτήσεις της γέννησης απογόνων. Σε αυτούς τους πολιτισμούς αρκετά συχνά τελείται μια θρησκευτική τελετή για την εμμηνόπαυση ή δίνεται ένας σαφώς καθορισμένος ρόλος στη γυναίκα μετά την εμμηνόπαυση. Για το λόγο αυτόν αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερα θετικό τρόπο. Οι γυναίκες στους πολιτισμούς αυτούς εμφανίζουν συγκριτικά λιγότερα προβλήματα κατά την εμμηνόπαυση, ενώ θεωρείται σπάνιο φαινόμενο η κατάπτωση. Σε ορισμένες κοινωνίες, εξάλλου, αναφέρεται ότι οι γυναίκες δεν παρουσιάζουν συμπτώματα εμμηνόπαυσης. Διαφορετικές αντιλήψεις , διαφορετικός τρόπος ζωής, διαφορετικές διατροφικές συνήθειες, είναι κάποια από αυτά που διαχωρίζουν τις γυναίκες στον Δυτικό κόσμο που η εμμηνόπαυση έχει ιατρικοποιηθεί!!!
Η εμμηνόπαυση είναι ένα μεγάλο κομμάτι στη ζωή των γυναικών, που επιφέρει πολλές αλλαγές τόσο στον εσωτερικό, όσο και στον εξωτερικό της κόσμο. Είναι αλήθεια ότι πάρα πολλές γυναίκες έχουν μια πολύ καταθλιπτική εμπειρία κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυση. Υποφέρουν ένα ή δύο χρόνια από άστατη υγεία. Χειρότερες όμως από τις σωματικές ασθένειες είναι οι ακατανόμαστοι φόβοι που καταπιέζουν το μυαλό και δημιουργούν την ψευδή αίσθηση ότι τα καλύτερα χρόνια της ζωής έχουν τελειώσει. Κάθε γυναίκα έχει ακούσει τόσα πολλά γι’ αυτά τα συμπτώματα κατάθλιψης που αντιμετωπίζει την περίοδο της εμμηνόπαυσης σαν να ήταν να περάσει μια μεγάλη κρίση, η οποία όχι μόνο θ’ αλλάξει τη ζωή της, αλλά θα την αλλάξει προς το χειρότερο.
Πρέπει να πω ότι τα γεγονότα δεν δικαιολογούν με κανένα τρόπο αυτή την αντίληψη. Η εμμηνόπαυση δεν φέρνει το γρήγορο ξεθώριασμα της γυναικείας γοητείας , όπως θέλουν να πιστεύουν κάποιες γυναίκες, επειδή ο ωοθηκικός ρυθμός έχει σταματήσει. Δεν χαρακτηρίζει την αρχή μιας παρακμής της υγείας που θα οδηγήσει στα γηρατειά, ούτε και είναι υπεύθυνη για οποιαδήποτε αξιοσημείωτη αύξηση της θνησιμότητας των γυναικών.
Η σωστή ενημέρωση για την εμμηνόπαυση είναι πολύ βασική για όλες τις γυναίκες, σε κάθε γωνία του κόσμου. Βασικός στόχος της Ελληνικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης είναι ακριβώς αυτός, η ενημέρωση και η πληροφόρηση της εμμηνοπαυσιακής γυναίκας γύρω από ζητήματα που αφορούν την εμμηνόπαυση και η παροχή συμπαράστασης και βοηθείας σε γυναίκες που αντιμετωπίζουν συναισθηματικά ή και σωματικά συμπτώματα τα οποία έχουν προκληθεί από την εμμηνόπαυση. Εστιάζει ακόμη στην αλλαγή της συμπεριφοράς με στόχο την τροποποίηση αυτής και την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής σε περίπτωση λανθασμένων συμπεριφορών που την δυσχεραίνουν ή μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα υγείας στο μέλλον καθώς και στην πρόληψη μέσα από την υιοθέτηση σωστών συμπεριφορών και τακτικό προληπτικό έλεγχο.
Με την σωστή λοιπόν ενημέρωση, την πρόληψη ,την σωστή θεραπεία αλλά και την ψυχική τόνωση, η γυναίκα μπορεί να εξέλθει από αυτή την κατάσταση πιο δυνατή από ποτέ, γεμάτη υγεία και θέληση για ζωή. Η εμμηνόπαυση είναι μια ευκαιρία, ώστε κάθε γυναίκα να εκδηλώσει την δυναμικότητα και αποφασιστικότητα που την διέπει, διεκδικώντας μια καλύτερη ζωή γεμάτη υγεία, να ανακαλύψει πτυχές του εαυτού της που δεν γνώριζε μέχρι τώρα, να αποδεχτεί την ιδιαιτερότητα της και να αγαπήσει πραγματικά τον εαυτό της.
Αυτό που θα ήθελα να πω στις γυναίκες που αυτή τη στιγμή βρίσκονται στην εμμηνόπαυση ή που πρόκειται να βρεθούν είναι πως, η εμπειρία κάθε γυναίκας με την εμμηνόπαυση είναι μοναδική και μπορεί να αποδειχθεί επίσης μοναδική πηγή έμπνευσης.
Αποκτήστε μια θετική εικόνα για τον εαυτό σας, πιστέψτε ότι μπορείτε να καταφέρετε τους όποιους στόχους θέλετε να επιτύχετε και εστιάστε στις δικές σας επιθυμίες δοκιμάζοντας καινούργια πράγματα! Διαβάστε, δείτε, αισθανθείτε και αφιερώστε χρόνο σε ευχάριστες δραστηριότητες!
Όπως είχε γράψει και ο Τζορτζ Έλιοτ: Δεν είναι ποτέ αργά για να γίνεις αυτό που θα μπορούσες να είχες γίνει!!!
Η Αθανασία Παππά, 45 ετών, είναι Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης, Επισκέπτρια Υγείας και Διευθύντρια Κοινωνικού Έργου στο Φιλανθρωπικό Ίδρυμα Δημητρίου & Μπλανς Λαμπροπούλου.
Ελληνική Εταιρεία Εμμηνόπαυσης eletem.org
Δείτε το βίντεο:
