Το γλαύκωμα είναι μια σοβαρή οφθαλμική πάθηση που οδηγεί στην χρόνια προοδευτική καταστροφή του οπτικού νεύρου και προκαλείται συνήθως από αυξημένη πίεση στο εσωτερικό του ματιού ( ενδοφθάλμια πίεση).
Η πάθηση αυτή αρχικά προκαλεί απώλεια της περιφερειακής όρασης αλλά μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε ολική τύφλωση, στην περίπτωση που δεν διαγνωστεί έγκαιρα.
Το γλαύκωμα είναι μια από τις κύριες αιτίες τύφλωσης στις ανεπτυγμένες χώρες, μαζί με τον καταρράκτη και την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, ακόμη και κατά τη γέννηση, ωστόσο, η συχνότητά του αυξάνεται στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Η πάθηση αυτή έχει ονομαστεί και «σιωπηλός κλέφτης της όρασης» επειδή η απώλεια της όρασης εξελίσσεται αργά και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το 50% των ασθενών με γλαύκωμα δεν το γνωρίζει και το αντιλαμβάνεται όταν η πάθηση βρίσκεται πλέον σε προχωρημένο στάδιο. Στην Ελλάδα περισσότεροι από 200.000 άνθρωποι πάσχουν από γλαύκωμα.
Οι πιο γνωστοί τύποι γλαυκώματος είναι:
α) Χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας: Η πιο συνηθισμένη αλλά και η πιο «ύπουλη» μορφή γλαυκώματος αφού η βλάβη στην όραση εξελίσσεται αργά και χωρίς συμπτώματα, με αποτέλεσμα το άτομο να αντιλαμβάνεται το πρόβλημα όταν το οπτικό νεύρο έχει ήδη υποστεί πολύ σοβαρή βλάβη. Το αυξημένο υδατοειδές υγρό ασκεί πίεση στα εσωτερικά τοιχώματα του βολβού και στο οπτικό νεύρο με αποτέλεσμα την προοδευτική και μη αναστρέψιμη καταστροφή των νευρικών κυττάρων.
β) Γλαύκωμα κλειστής γωνίας: Προκαλεί μεγάλη ενδοφθάλμια πίεση στο οπτικό νεύρο, έχει έντονα συμπτώματα όπως πόνο, θόλωση της όρασης, ερυθρότητα του οφθαλμού και μερικές φορές ναυτία και εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα τα πρώτα 24ωρα από γιατρό μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια της όρασης. Αυτή η μορφή γλαυκώματος είναι πιο συχνή στις γυναίκες. Το γλαύκωμα κλειστής γωνίας συνήθως προσβάλλει πρώτα το ένα μάτι και μετά το άλλο μέσα σε 5 χρόνια εάν δεν ελεγχθεί επαρκώς.
γ) Γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης. Σε αυτή την μορφή γλαυκώματος η ενδοφθάλμια πίεση παραμένει σε φυσιολογικά επίπεδα όμως έχουμε κακή αιμάτωση του οπτικού νεύρου. Η διάγνωση γίνεται με βάση ανωμαλίες στο οπτικό πεδίο ή την κεφαλή του οπτικού νεύρου.
δ) Συγγενές γλαύκωμα: Αυτή η μορφή γλαυκώματος είναι πολύ σπάνια και εμφανίζεται σε μωρά και παιδιά μικρής ηλικίας. Μπορεί να εμφανιστεί κατά τον τοκετό ή να χρειαστούν μερικοί μήνες για να εμφανιστεί και συνήθως συνυπάρχει με άλλες ανωμαλίες του οφθαλμού.
ε) Δευτερογενές γλαύκωμα: αυτός ο τύπος γλαυκώματος εκδηλώνεται ως αποτέλεσμα τραύματος, οφθαλμικής νόσου, χειρουργικής επέμβασης στα μάτια ή ορισμένων ιατρικών θεραπειών.
Συμπτώματα
Το γλαύκωμα είναι μια «ύπουλη» ασθένεια αφού συνήθως στα αρχικά στάδια δεν εμφανίζει συμπτώματα. Τα συμπτώματα που θα πρέπει να σας βάλουν σε υποψία είναι:
Απώλεια περιφερειακής όρασης
Θολή όραση
Έγχρωμοι κύκλοι ( φωτοστέφανα) γύρω από τα φώτα τη νύχτα
Επίμονοι πονοκέφαλοι
Ήπιος ή έντονος πόνος γύρω από τα μάτια
Ερυθρότητα των ματιών
Δυσκολία στη νυκτερινή όραση και μείωση οπτικής οξύτητας στα τελικά στάδια-
Τάση προς εμετό (στο οξύ γλαύκωμα).
Αίτια – Παράγοντες κινδύνου
Κύρια αιτία για το γλαύκωμα θεωρείται η υψηλή ενδοφθάλμια πίεση ωστόσο μπορεί επίσης να συμβεί και σε περιπτώσεις όπου η πίεση των ματιών είναι φυσιολογική.
Σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη γλαυκώματος είναι το οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος ( σε ποσοστό 30% ), οι ηλικίες άνω των 50 ετών, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι διακυμάνσεις της αρτηριακής πίεσης, οι καρδιακές παθήσεις, οι τραυματισμοί στα μάτια, το λεπτό πάχος του κερατοειδούς, οι όγκοι και οι φλεγμονές των ματιών, οι επεμβάσεις στα μάτια, η υψηλή μυωπία και η χρόνια χρήση κορτικοστεροειδών.
Διάγνωση
Η πάθηση αυτή αν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα, καταλήγει σε μη αναστρέψιμη απώλεια της όρασης. Λόγω της «σιωπηλής» φύσης της νόσου και της συχνότητάς της στο γενικό πληθυσμό, συνιστάται τακτικός έλεγχος των ματιών από την ηλικία των 40 ετών κάθε δύο χρόνια, ιδιαίτερα μάλιστα εάν ανήκετε στις ομάδες υψηλού κινδύνου και έχετε οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος.
Ο οφθαλμολογικός έλεγχος περιλαμβάνει λήψη οικογενειακού ιατρικού ιστορικού, μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, μέτρηση πάχους κεντρικού κερατοειδούς, εξέταση της γωνίας του προσθίου θαλάμου, εξέταση της κεφαλής του οπτικού νεύρου, βυθοσκόπηση και ειδικές διαγνωστικές εξετάσεις όπως είναι ο έλεγχος των οπτικών πεδίων και η laser τομογραφία της κεφαλής του οπτικού νεύρου.
Θεραπεία
Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει τεράστια πρόοδος στην αντιμετώπιση του γλαυκώματος με την εισαγωγή νέων φαρμάκων, τα οποία βοηθούν στην καλύτερη ρύθμιση της ενδοφθάλμιας πίεσης, με αποτέλεσμα να μειωθεί κατά πολύ ο αριθμός ασθενών που χρειάζονται επέμβαση.
Στην θεραπευτική αντιμετώπιση του γλαυκώματος ο βασικός στόχος είναι να προστατευτεί το οπτικό νεύρο. Συνήθως χορηγούνται οφθαλμικές σταγόνες που μειώνουν την ενδοφθάλμια πίεση και τις οποίες ο ασθενής θα πρέπει να λαμβάνει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Εάν αυτή η επιλογή δεν επαρκεί για να ελέγξει την ενδοφθάλμια πίεση ώστε να σταματήσει η απώλεια του οπτικού πεδίου, τότε ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει θεραπεία με λέιζερ ή χειρουργική επέμβαση.
Μέχρι σήμερα, οι θεραπείες καθιστούν δυνατή τη διακοπή της εξέλιξής της, αλλά δεν καθιστούν δυνατή την αποκατάσταση της όρασης όταν η ασθένεια είναι ήδη προχωρημένη και έχει επηρεαστεί το οπτικό νεύρο. Επομένως, η ενημέρωση του κοινού για την αναγκαιότητα της τακτικής οφθαλμολογικής εξέτασης και η έγκαιρη διάγνωση του γλαυκώματος αποτελούν την καλύτερη πρόληψη της σοβαρής αυτής πάθησης που αν παραμείνει χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια όρασης.
