ΑΚΜΗ

Η ακμή είναι μια δερματική πάθηση που προκύπτει όταν οι τριχοθύλακες φράζουν λόγω λιπαρότητας και νεκρών κυττάρων, έχοντας ως αποτέλεσμα λευκά και μαύρα στίγματα ή σπυράκια. Η ακμή αφορά κυρίως τους εφήβους αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.
Παρά τις αποτελεσματικές θεραπείες, η ακμή μπορεί να αποδειχθεί αρκετά επίμονη. Σπυράκια και προεξοχές απαιτούν χρόνο για να επουλωθούν και, όταν σιγά-σιγά αρχίζουν να υποχωρούν, άλλα κάνουν την εμφάνισή τους από το πουθενά.
Ανάλογα με τη σοβαρότητα, η ακμή μπορεί να γίνει αιτία συναισθηματικής δυσφορίας και ουλών στην επιφάνεια της επιδερμίδας. Γι΄ αυτό, όσο πιο γρήγορα ξεκινήσει η αγωγή τόσο πιο χαμηλό θα είναι το ρίσκο παρόμοιων προβλημάτων.

Συμπτώματα

Τα σημάδια της ακμής ποικίλλουν ανάλογα με τη σοβαρότητα της πάθησης:
● Λευκά στίγματα (κλειστοί φραγμένοι πόροι)
● Μαύρα στίγματα (ανοιχτοί φραγμένοι πόροι)
● Μικρές κόκκινες και μαλακές προεξοχές (βλατίδες)
● Σπυράκια, δηλαδή βλατίδες με πύον στην άκρη
● Μεγάλες, συμπαγείς και επώδυνες προεξοχές κάτω από το δέρμα (οζίδια)
● Επώδυνες προεξοχές με πύον κάτω από το δέρμα (κυστικές βλάβες)
Συνήθως, η ακμή εμφανίζεται σε πρόσωπο, μέτωπο, στήθος, άνω πλάτη και ώμους.

Αίτια

Οι τέσσερις βασικοί παράγοντες που προκαλούν ακμή, είναι:
● Περίσσεια παραγωγή λιπαρότητας (σμήγματος)
● Φραγμένοι τριχοθύλακες από λιπαρότητα ή νεκρά κύτταρα
● Βακτήρια
● Οίδημα
Συνήθως, η ακμή κάνει την εμφάνισή της σε πρόσωπο, μέτωπο, στήθος, άνω πλάτη και ώμους γιατί πρόκειται για τις περιοχές δέρματος με τους περισσότερους σμηγματογόνους αδένες, δεδομένου ότι τα τριχοθυλάκια συνδέονται άμεσα με αυτούς.
Το τοίχωμα του τριχοθύλακα μπορεί να διογκωθεί παράγοντας ένα λευκό στίγμα ή, όταν είναι ανοιχτό και σκούρο στην επιφάνεια, ένα μαύρο στίγμα το οποίο δίνει την εντύπωση πως πρόκειται για ρύπους εγκλωβισμένους στο εσωτερικό των πόρων. Στην πραγματικότητα, όμως, πρόκειται για φραγμένους πόρους εξαιτίας βακτηρίων και λιπαρότητας που αποκτούν καφέ απόχρωση κατά την έκθεση με τον αέρα.
Τα σπυράκια είναι ανασηκωμένα κόκκινα σημεία με λευκό πυρήνα, τα οποία αναπτύσσονται όταν οι τριχοθύλακες φλεγμαίνουν ή μολύνονται με βακτήρια. Αποφράξεις και οίδημα στο εσωτερικό των τριχοθυλάκων παράγουν κυστοειδή εξογκώματα κάτω από την επιφάνεια του δέρματος, ενώ άλλοι πόροι -οι δίοδοι των ιδρωτοποιών αδένων- συνήθως δεν επηρεάζονται από την ακμή.
Παράγοντες που πυροδοτούν ή επιδεινώνουν την ακμή:
Ορμονικές αλλαγές. Τα ανδρογόνα είναι οι ορμόνες που αυξάνονται σε αγόρια και κορίτσια κατά τη διάρκεια της εφηβείας κάνοντας τους σμηγματογόνους αδένες να διογκωθούν και να παράξουν περισσότερο σμήγμα. Συμπτώματα ακμής μπορούν να εμφανιστούν και στη μέση ηλικία -ειδικά στις γυναίκες- εξαιτίας των ορμονικών αλλαγών.
Ορισμένα φάρμακα. Για παράδειγμα, κορτικοστεροειδή, τεστοστερόνη και λίθιο.
Δίαιτα. Μελέτες υποδεικνύουν πως η κατανάλωση ορισμένων τροφών -πχ. τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες όπως ψωμί, πατατάκια και πιτοειδή- επιδεινώνουν την ακμή. Μένει ακόμα να εξεταστεί το κατά πόσο τα άτομα με ακμή θα ωφελούνταν από στοχευμένες διατροφικές αλλαγές.
Στρες. Το στρες δεν προκαλεί την ακμή αλλά την επιδεινώνει όταν υπάρχει ήδη.

Επιπλοκές

Τα άτομα με πιο σκούρα επιδερμίδα είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν επιπλοκές της ακμής συγκριτικά με όσους έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα.
Ουλές. Δερματικές αλλοιώσεις και κελοειδή ενδέχεται να επιμείνουν για αρκετό καιρό μετά τη θεραπεία της ακμής.
Αλλαγές στην επιδερμίδα. Αφού εξαφανιστεί η ακμή, οι πάσχουσες περιοχές του δέρματος ενδέχεται να εμφανίζονται πιο σκουρόχρωμες (υπερμελάγχρωση) ή πιο ανοιχτόχρωμες (υπομελάγχρωση) συγκριτικά με την απόχρωση πριν την εμφάνιση της πάθησης.

Παράγοντες κινδύνου

Ηλικία. Η ακμή μπορεί να κάνει την εμφάνισή της σε οποιαδήποτε ηλικία αλλά είναι πιο συχνή στους εφήβους.
Ορμονικές αλλαγές. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της εφηβείας ή της κύησης.
Οικογενειακό ιστορικό. Τα γονίδια παίζουν σημαντικό ρόλο καθώς αν και οι δύο γονείς είχαν ακμή, το παιδί έχει περισσότερες πιθανότητες να την εμφανίσει.
Λιπαρές ουσίες. Η επαφή με λιπαρές λοσιόν και κρέμες ενδέχεται να οδηγήσει σε εμφάνιση ακμής.
Τριβή ή πίεση στην επιδερμίδα. Για παράδειγμα, με αντικείμενα όπως τηλέφωνα, κράνη, στενοί γιακάδες και σακίδια.

Πότε να πάω στον γιατρό

Σε περίπτωση που η ακμή δεν υποχωρήσει με τη συμβατική φροντίδα της επιδερμίδας, αναζητήστε τη συμβουλή του γιατρού σας ο οποίος θα συνταγογραφήσει μια πιο ισχυρή αγωγή. Αν η ακμή επιμένει ή είναι έντονη, είναι απαραίτητο να επισκεφθείτε έναν δερματολόγο.
Σε πολλές γυναίκες η ακμή δεν υποχωρεί για δεκαετίες, παρουσιάζοντας έξαρση μια εβδομάδα πριν την έμμηνο ρύση. Ο συγκεκριμένος τύπος ακμής συνήθως υποχωρεί χωρίς αγωγή με τη χρήση αντισυλληπτικών.
Σε μεγαλύτερης ηλικίας ενήλικες, η εμφάνιση σοβαρής ακμής μπορεί να υποδεικνύει κάποια λανθάνουσα πάθηση που απαιτεί ιατρική παρέμβαση.
Ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) προειδοποιεί πως ορισμένα μη συνταγογραφούμενα προϊόντα κατά της ακμής, όπως λοσιόν, καθαριστικά και άλλα, μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή αντίδραση η οποία είναι σπάνια και δεν πρέπει να συγχέεται με ερυθρότητα, ερεθισμό ή κνησμό στις περιοχές όπου έχει γίνει χρήση φαρμακευτικής αγωγής ή προϊόντων.
Απευθυνθείτε επειγόντως στον γιατρό αν, μετά τη χρήση κάποιου προϊόντος, παρατηρήσετε:
● Τάση λιποθυμίας
● Δύσπνοια
● Πρησμένα μάτια, πρόσωπο, χείλη ή γλώσσα
● Σφίξιμο στον λαιμό