Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Η σχιζοφρένεια θεωρείται η σοβαρότερη ψυχιατρική διαταραχή καθώς συνδέεται με σημαντική έκπτωση της λειτουργικότητας του ατόμου στους περισσότερους τομείς της καθημερινής ζωής. Επηρεάζει περίπου το 0,7% του πληθυσμού και αποτελεί σημαντική επιβάρυνση για την υγειονομική περίθαλψη παγκοσμίως.
Για την θεραπεία της σχιζοφρένειας υπάρχουν γενικές κατευθυντήριες γραμμές, ωστόσο αυτές τείνουν να είναι συγκεκριμένες για κάθε χώρα και απουσιάζει μια συνοπτική και ολοκληρωμένη αλγοριθμική προσέγγιση.
Από την άλλη, παρόλο που υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες, τα φάρμακα για τη σχιζοφρένεια, και ειδικά τα αντιψυχωσικά, συχνά προκαλούν μια σειρά από σημαντικές παρενέργειες όπως, αύξηση βάρους, διαβήτη, καρδιακές παθήσεις, υψηλή χοληστερόλη, κινητικά προβλήματα, υπνηλία ή ορμονικές αλλαγές, επομένως η τακτική παρακολούθηση των ασθενών και η έγκαιρη αντιμετώπιση είναι πολύ σημαντική.
Για να αντιμετωπιστούν αυτά τα σοβαρά κενά στη θεραπεία της σχιζοφρένειας, εμπειρογνώμονες από ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια από 30 διαφορετικές χώρες και περιοχές του ΟΗΕ συνεργάστηκαν για περίπου 2 χρόνια (2023-2025) για να αναπτύξουν νέες κατευθυντήριες οδηγίες, που θα επικεντρώνονται στη φαρμακολογική θεραπεία της σχιζοφρένειας και θα έχουν εφαρμογή σε όλες τις χώρες του κόσμου.
Οι βασικές συστάσεις περιλαμβάνουν την εστίαση στη μεταβολική υγεία από την αρχή της θεραπείας και τον μετριασμό των παρενεργειών των φαρμάκων. Οι παρενέργειες είναι ένας από τους κύριους λόγους που τα άτομα με σχιζοφρένεια σταματούν να παίρνουν τα φάρμακά τους. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες τονίζουν την κοινή λήψη αποφάσεων και την έγκαιρη δράση για τη διαχείριση των παρενεργειών, έτσι ώστε οι ασθενείς να είναι πιο πιθανό να επιλέξουν να ακολουθήσουν τη θεραπεία.
Παράλληλα με τις οδηγίες, οι ερευνητές ανέπτυξαν επίσης ένα ψηφιακό εργαλείο όπου οι χρήστες μπορούν να εισάγουν τα συμπτώματα, τα φάρμακα και τις παρενέργειές τους και το λογισμικό να τους παρουσιάζει στην συνέχεια τις σχετικές οδηγίες θεραπείας.
Οι νέες Διεθνείς Κατευθυντήριες Γραμμές για Αλγοριθμική Θεραπεία (INTEGRATE) παρέχουν μια δομημένη ακολουθία ενεργειών και κριτηρίων που έχουν σχεδιαστεί για να καθοδηγούν τους κλινικούς γιατρούς στις διαδικασίες διάγνωσης, θεραπείας και διαχείρισης της σχιζοφρένειας.
Γιατί ήταν αναγκαίες οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες
Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές INTEGRATE προσφέρουν μια πρακτική προσέγγιση, βήμα προς βήμα, για την επιλογή και τη διαχείριση των φαρμάκων για άτομα με σχιζοφρένεια. Σε αντίθεση με παλαιότερες οδηγίες, που συχνά ήταν πολύ μεγάλες ή αφορούσαν μόνο συγκεκριμένες χώρες, οι νέες οδηγίες έχουν σχεδιαστεί για χρήση οπουδήποτε στον κόσμο.
«Για τα άτομα που ζουν με σχιζοφρένεια και τις οικογένειές τους, οι νέες αυτές κατευθυντήριες γραμμές προσφέρουν ελπίδα και είναι μια υπενθύμιση ότι η φωνή τους έχει σημασία στις αποφάσεις θεραπείας. Για τους γιατρούς, είναι μια έκκληση να ενεργήσουν έγκαιρα, να ακούσουν προσεκτικά και να συνεργαστούν με τους ασθενείς. Άλλωστε, η καλύτερη θεραπεία δεν είναι μόνο ο έλεγχος των συμπτωμάτων αλλά και η βελτίωση της ποιότητας ζωής» λέει ο Δρ Dan Siskind, καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ, ο οποίος συμμετείχε στην ομάδα σύνταξη των νέων οδηγιών.
Επιπλέον, οι νέες κατευθυντήριες γραμμές βοηθούν τους γιατρούς και τα άτομα με σχιζοφρένεια να ενεργούν γρηγορότερα όταν η θεραπεία δεν αποδίδει, να εστιάζουν στα συμπτώματα κάθε ατόμου ξεχωριστά και να αντιμετωπίζουν έγκαιρα τις παρενέργειες. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι μπορούν να λάβουν τη σωστή θεραπεία νωρίτερα, να αισθανθούν καλύτερα γρηγορότερα και να μειώσουν τον κίνδυνο σοβαρών προβλημάτων σωματικής υγείας που συχνά συμβαδίζουν με τη σχιζοφρένεια.
Πηγή: The Lancet Psychiatry