Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Στοματικής Υγείας 2025, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προτρέπει τις κυβερνήσεις, τους εταίρους και τις κοινότητες να συνεργαστούν για να βελτιώσουν τα αποτελέσματα της στοματικής υγείας στην Αφρική και να διασφαλίσουν ότι οι βασικές υπηρεσίες φτάνουν σε όσους έχουν ανάγκη.
Οι στοματικές ασθένειες, βασικός δείκτης της συνολικής υγείας, ευεξίας και ποιότητας ζωής, είναι από τις πιο κοινές μη μεταδοτικές ασθένειες παγκοσμίως, επηρεάζοντας περίπου 3,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Σε σημερινή ανακοίνωσή του, ο ΠΟΥ ζητά επείγουσα δράση για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης επιβάρυνσης των στοματικών ασθενειών στην Αφρική. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, στοματικές ασθένειες όπως η τερηδόνα, η ασθένεια των ούλων και η απώλεια δοντιών επηρεάζουν πάνω από το 42% του αφρικανικού πληθυσμού.
«Αυτή τη στιγμή, μόνο το 17% του πληθυσμού της Αφρικής έχει πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες στοματικής υγείας και η πρόοδος στην πρόληψη ασθενειών, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης φθορίου και της μείωσης του σακχάρου, είναι αργή. Ωστόσο, γνωρίζουμε καλά ότι οι στοματικές ασθένειες έχουν συσχετιστεί με άλλες μη μεταδοτικές ασθένειες όπως, ο διαβήτης, ο καρκίνος και οι καρδιαγγειακές παθήσεις, καθιστώντας επομένως απαραίτητη μια ολοκληρωμένη και άμεση προσέγγιση. Επομένως, τώρα είναι η ώρα να δράσουμε. Έχουμε τη στρατηγική και πρέπει τώρα να την εφαρμόσουμε», δήλωσε ο Αναπληρωτής Περιφερειακός Διευθυντής του ΠΟΥ για την Αφρική, Δρ. Chikwe Ihekweazu.
Επιπλέον, η Αφρική καταγράφει, παγκοσμίως, τον υψηλότερο αριθμό περιπτώσεων της παραμορφωτικής νόσου Noma. Πρόκειται για μια ταχύτατα εξελισσόμενη γαγγραινώδη νόσο του στόματος και του προσώπου, που επηρεάζει κυρίως τα υποσιτισμένα μικρά παιδιά.
Η νόσος Noma ξεκινά ως φλεγμονή των ούλων και στη συνέχεια, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, εξαπλώνεται ταχύτατα και καταστρέφει τους ιστούς και τα οστά του προσώπου. Η συγκεκριμένη νόσος, εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία έχει υψηλά ποσοστά θνησιμότητας και οι επιζώντες συχνά υποφέρουν από μόνιμες βλάβες, παραμορφώσεις και κοινωνικό στίγμα.
Μικρά βήματα προόδου
Ο ΠΟΥ έχει εγκρίνει τόσο την Περιφερειακή Στρατηγική Στοματικής Υγείας όσο και την Παγκόσμια Στρατηγική για τη Στοματική Υγεία, με πολλά αφρικανικά έθνη να εφαρμόζουν ήδη μέτρα πολιτικής, να εκπαιδεύουν εργαζομένους στον τομέα της υγείας και να ενισχύουν τα συστήματα επιτήρησης.
Το Λεσότο, η Νιγηρία και η Σιέρα Λεόνε έχουν αναπτύξει εθνικές πολιτικές στοματικής υγείας, η Αιθιοπία και η Κένυα έχουν εκπαιδεύσει σχεδόν 180 εργαζόμενους στην πρωτοβάθμια περίθαλψη και 1.200 κοινοτικούς εργαζομένους στον τομέα της υγείας του ΠΟΥ, η Αιθιοπία ενίσχυσε το σύστημα επιτήρησης της νόσου Noma, εντοπίζοντας περιπτώσεις ενεργών περιστατικών κατά τη διάρκεια εκστρατειών μαζικής χορήγησης φαρμάκων για ογκοκερκίαση και τέλος, η Κένυα, η Τανζανία και η Ζάμπια ξεκίνησαν ένα νέο έργο για τη βελτίωση της πρόσβασης σε οδοντιατρικά υλικά που περιλαμβάνονται στον ΠΟΥ, με την υποστήριξη του Υπουργείου Υγείας, Εργασίας και Πρόνοιας της Ιαπωνίας.
Ωστόσο, παρά τα μικρά βήματα προόδου, οι περισσότερες αφρικανικές χώρες εξακολουθούν να υστερούν σε βασικούς δείκτες στοματικής υγείας και με εξαιρετικά μικρό ποσοστό πρόσβασης ασθενών σε βασικές υπηρεσίες στοματικής υγείας. Σε αυτό έχει συμβάλλει σημαντικά και η έλλειψη επαγγελματιών στοματικής υγείας.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ, το 2022, η Αφρική είχε μόνο 56.772 εργαζόμενους στοματικής υγείας (οδοντίατροι, βοηθοί οδοντιάτρων και θεραπευτές), που αντιπροσωπεύουν μόλις το 0,37 ανά 10.000 άτομα, πολύ κάτω από τους 158.916 εργαζόμενους (1,33 ανά 10.000) που απαιτούνται για να καλυφθούν οι ανάγκες.
Για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης επιβάρυνσης των στοματικών ασθενειών στην Αφρική, ο ΠΟΥ προτρέπει τις κυβερνήσεις, τους ενδιαφερόμενους φορείς και τα άτομα να συνεργαστούν για να επιταχύνουν την εφαρμογή του Παγκόσμιου Σχεδίου Δράσης για τη Στοματική Υγεία.
Αυτό απαιτεί εξασφάλιση χρηματοδότησης μέσω καινοτόμων μηχανισμών, όπως η κατανομή εσόδων από φόρους υγείας στη στοματική υγεία, ενσωμάτωση των υπηρεσιών στοματικής υγείας σε εθνικά πακέτα παροχών και χρήση ανθρωποκεντρικής προσέγγισης στην εφαρμογή.
Πηγή: World Health Organization (WHO)