Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Τα όνειρά μας δεν είναι πλέον … ασφαλή από τα εμπορικά μηνύματα διαφημιστικών εταιρειών διαπιστώνει μια νέα έρευνα. Τα ευρήματα της μελέτης, η οποία πραγματοποιήθηκε σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.101 Αμερικανών ηλικίας 18-35 ετών, αποκαλύπτουν ότι το 54% των νεαρών Αμερικανών αναφέρουν ότι βιώνουν όνειρα επηρεασμένα από διαφημίσεις, κάτι που ορισμένες εταιρείες μπορεί να το κάνουν πλέον σκόπιμα.
Ήδη από το 2021, έρευνα της Αμερικανικής Ένωσης Μάρκετινγκ είχε διαπιστώσει ότι το 77% των διαφημιστικών εταιρειών εξέφραζε την πρόθεση να αναπτύξουν τεχνολογίες «ονειρικής διαφήμισης» έως το 2025. Πολλαπλές μελέτες μάρκετινγκ δοκιμάζουν πλέον ανοιχτά νέους τρόπους για να επηρεάσουν και να καθοδηγήσουν την αγοραστική συμπεριφορά μέσω της πρακτικής «ύπνου και ονείρου»».
Αυτή η τεχνολογία, που ονομάζεται Στοχευμένη Επώαση Ονείρων (TDI), χρησιμοποιεί συγκεκριμένα ακουστικά και οπτικά ερεθίσματα, όπως μια ταινία, για να προκαλέσει συγκεκριμένες εικόνες και ήχους στον εγκέφαλο που οι άνθρωποι στη συνέχεια βλέπουν στα όνειρά τους.
Η εμπορική και κερδοφόρα χρήση της «επώασης ονείρων», της εισαγωγής δηλαδή ερεθισμάτων πριν ή κατά τη διάρκεια του ύπνου για να επηρεάσει το περιεχόμενο των ονείρων μοιάζει να μην αποτελεί πλέον σενάριο επιστημονικής φαντασία αλλά μια πραγματικότητα που εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς.
Όνειρα … προς πώληση
Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα καταναλωτών της εταιρείας ψηφιακών μέσων The Media Image που επικεντρώνεται στις γενιές Gen Z και Millennials, το 54% των Αμερικανών ηλικίας 18-35 ετών δήλωσε ότι βλέπειόνειρα που επηρεάζονται από διαφημίσεις ή που περιέχουν περιεχόμενο που μοιάζει με διαφήμιση, ακόμη και σε καθημερινή βάση, συχνά με την μορφή επεισοδίων.
Το φαινόμενο δεν είναι παθητικό, λένε οι ερευνητές. Τα ευρήματα της έρευνας αποκαλύπτουν ότι οι διαφημίσεις που βασίζονται σε όνειρα μπορεί να επηρεάζουν τη συμπεριφορά των καταναλωτών με απτούς τρόπους. Σύμφωνα με την έρευνα, ενώ τα 2/3 των καταναλωτών (66%) αναφέρουν αντίσταση στην πραγματοποίηση αγορών με βάση τα όνειρά τους, το 1/3 παραδέχεται ότι αγόρασε προϊόντα ή υπηρεσίες κατά τον προηγούμενο χρόνο παρακινούμενο από τα όνειρα.
Η παρουσία μεγάλων εμπορικών σημάτων στα όνειρα φαίνεται να είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη, με το 48% των νεαρών Αμερικανών να αναφέρει ότικατά τη διάρκεια του ύπνου βλέπει γνωστές εταιρείες όπως η Coca-Cola, η Apple ή η McDonald’s. Σύμφωνα με ειδικούς του Χάρβαρντ, αυτό μπορεί να οφείλεται στην «επανενεργοποίηση» της μνήμης κατά τη διάρκεια του ύπνου, όπου η συχνή έκθεση σε μάρκες στην καθημερινή ζωή αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης στα όνειρά τους.
Ίσως το πιο ανησυχητικό όμως απ’ όλα είναι η προφανής προθυμία πολλών καταναλωτών να αποδεχθούν αυτό το νέο όριο που θέτει διαφήμισης. Η έρευνα διαπίστωσε ότι το 41% των ερωτηθέντων δεν θα είχαν αντίρρηση να βλέπουν διαφημίσεις στα όνειρά τους, αν αυτό σήμαινε ότι να λάβουν εκπτώσεις σε προϊόντα ή υπηρεσίες. Αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές, εγείρει σοβαρά ηθικά ερωτήματα σχετικά με την εμπορευματοποίηση της ανθρώπινης συνείδησης και την πιθανή εκμετάλλευση ευάλωτων ψυχικών καταστάσεων για σκοπούς μάρκετινγκ.
Η έρευνα έρχεται στον απόηχο μιας ανοιχτής επιστολής που έδωσε στη δημοσιότητα πρόσφατα ομάδα 40 ερευνητών που επικεντρώνουν την έρευνά τους στον ύπνο και τα όνειρα, οι οποίοι προειδοποιούν το κοινό σχετικά με τις εταιρικές προσπάθειες να διεισδύσουν στα όνειρα με διαφημίσεις. Αυτή η συντονισμένη προσπάθεια εταιρικού ενδιαφέροντος και τεχνολογικής ικανότητας, υποστηρίζουν οι ερευνητές, εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το μέλλον της προσωπικής ιδιωτικότητας και της ψυχικής αυτονομίας.
Αυτά τα αποτελέσματα προκύπτουν σε ένα πλαίσιο αυξανόμενου κορεσμού διαφημίσεων στην καθημερινή ζωή των αμερικανών πολιτών. Οι τρέχουσες εκτιμήσεις δείχνουν ότι οι πολίτες των ΗΠΑ εκτίθενται καθημερινά σε περισσότερες από 4.000 διαφημίσεις, καθιστώντας τον ύπνο ένα από τα τελευταία καταφύγια προστασίας από τον καταιγισμό των διαφημίσεων. Η πιθανή διάβρωση αυτού του προστατευτικού καταφυγίου εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τα δικαιώματα των καταναλωτών και την ψυχική ευημερία σε έναν όλο και πιο εμπορευματοποιημένο κόσμο.
Οι ερευνητές που πραγματοποίησαν την έρευνα προειδοποιούν πως εάν δεν τεθούν άμεσα όρια στις διαφημιστικές εταιρείες, οι οποίες πλέον αναπτύσσουν καθημερινά όλο και περισσότερες νέες τεχνολογίες για να επηρεάσουν τα όνειρά μας, κινδυνεύουμε να χάσουμε τον τελευταίο ιδιωτικό χώρο χωρίς διαφημίσεις στη σύγχρονη ζωή.
Καθώς οι εταιρείες εξερευνούν με εντατικό ρυθμό τρόπους για να επηρεάσουν το υποσυνείδητό μας, η έλλειψη διασφαλίσεων γίνεται όλο και πιο προβληματική. Η πιθανή χειραγώγηση των ονείρων για διαφημιστικούς σκοπούς προκαλεί σοβαρές ανησυχίες για την ψυχολογική ευεξία και την ανάγκη για προστατευτικούς κανονισμούς.
Πηγή: The Media Image