Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Η απώλεια των δοντιών είναι κάτι περισσότερο από μια επώδυνη ταλαιπωρία. Είναι η απώλεια ενός ζωντανού, λειτουργικού μέρους του σώματός μας, που μας βοηθάει να μασάμε, να μιλάμε και να χαμογελάμε με αυτοπεποίθηση. Σε περίπτωση απώλειας κάποιου δοντιού, οι διαθέσιμες επιλογές που έχουμε στη διάθεσή μας περιορίζονται στις τεχνητές οδοντοστοιχίες και στα οδοντικά εμφυτεύματα τιτανίου.
Αυτές οι λύσεις είναι αρκετά ακριβές και συχνά συνοδεύονται από επιπλοκές. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα οδοντικά εμφυτεύματα, κατασκευασμένα από τιτάνιο ή κράμα τιτανίου, ενώ παρουσιάζουν καλή μηχανική αντοχή, είναι βιοσυμβατά και οστεοενσωματώνονται με ασφάλεια με το γύρω οστό της γνάθου, η προβλεπόμενη επιβίωσή τους εκτιμάται ότι δεν ξεπερνά τα 15 έτη. Επιπλέον, τα εμφυτεύματα μπορεί να αποτύχουν εάν δεν είναι τέλεια ευθυγραμμισμένα με τα υπάρχοντα δόντια, οδηγώντας σε βλάβη της γνάθου. Η παρουσία βακτηρίων στα εμφυτεύματα είναι μία επιπλέον επιπλοκή, η οποία προκαλεί λοιμώξεις που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε απώλεια οστού.
Είναι επομένως απαραίτητο να επινοηθούν νέες αποτελεσματικές εναλλακτικές θεραπείες αντικατάστασης δοντιών ώστε να διασφαλιστούν υγιή μακροπρόθεσμα αποτελέσματα στους ασθενείς, με μειωμένο κόστος ιατρικής και οδοντιατρικής περίθαλψης.
Ένα σημαντικό βήμα προς την αναγεννητική οδοντιατρική
Ερευνητές έθεσαν το ερώτημα, τι θα γινόταν αν, αντί να βασιζόμαστε σε συνθετικά υποκατάστατα δοντιών, μπορούσαμε να αναπτύξουμε νέα, ζωντανά δόντια; Η ικανότητα δημιουργίας λειτουργικών βιομηχανικών δοντιών, που αποτελούνται από ζωντανούς ιστούς με ιδιότητες παρόμοιες με αυτές των φυσικών δοντιών, θα ήταν αναμφίβολα μια καινοτόμα βελτίωση σε σχέση με τα εμφυτεύματα συνθετικού τιτανίου.
Για την αντιμετώπιση αυτής της πιθανότητας, ερευνητική ομάδα από την Οδοντιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Tufts στη Βοστώνη, επικεντρώθηκε στη δημιουργία βιολογικών υποκατάστατων δοντιών. Σε αντίθεση με τους ανθρώπους που αναπτύσσουν μόνο δύο σετ δοντιών κατά τη διάρκεια της ζωής τους, οι χοίροι μπορούν να αναπτύξουν πέντε ή έξι σετ δοντιών. Αυτή ακριβώς η αξιοσημείωτη ικανότητα των χοίρων προσέλκυσε το ενδιαφέρον των ερευνητών του Πανεπιστημίου Tufts που μελετούν τα τελευταία χρόνια την αναγέννηση των δοντιών.
Οι ερευνητές, αφού πήραν κύτταρα από το σμάλτο των δοντιών χοίρων και κύτταρα από τον οδοντικό πολτό ανθρώπινων δοντιών, τα ενσωμάτωσαν σε βιοαποικοδομήσιμα ικριώματα σε σχήμα δοντιών και στη συνέχεια τα εμφύτευσαν στις γνάθους μικρών χοίρων. Μετά από λίγους μήνες, οι ερευνητές διαπίστωσαν κάτι εκπληκτικό: τα κύτταρα είχαν οργανωθεί σε δομές που μοιάζουν με δόντια, τα οποία ήταν επικαλυμμένα με σκληρά στρώματα οδοντίνης.
«Τα βιομηχανικά δόντια θα μπορούσαν να ενσωματωθούν με τέλειο τρόπο με τη γνάθο και τα ούλα, μιμούμενα τη φυσική δομή των πραγματικών δοντιών. Σε αντίθεση με τα εμφυτεύματα, τα οποία είναι βιδωμένα στο οστό, τα φυσικά δόντια ενσωματώνονται με φυσικούς συνδέσμους, με αποτέλεσμα να απορροφούν τις δυνάμεις της μάσησης, μειώνοντας τον κίνδυνο βλάβης», εξηγεί η Δρ. Pamela Yelick, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, ενώ τα αποτελέσματα των ερευνών τους είναι συναρπαστικά, η επιστήμη δεν είναι ακόμη έτοιμη για δοκιμές σε ανθρώπους. Τα βιομηχανικά δόντια που αναπτύχθηκαν σε χοίρους ήταν μικρότερα από τα ανθρώπινα δόντια και δεν είχαν το ακριβές σχήμα που απαιτείται για την πλήρη λειτουργικότητά τους. Υπάρχει επίσης ο πιθανός κίνδυνος η ανεξέλεγκτη κυτταρική ανάπτυξη να οδηγήσει σε καρκινικούς σχηματισμούς. Αυτή είναι μια τεράστια ανησυχία για την ασφάλεια που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι ερευνητές πριν εφαρμόσουν την τεχνολογία σε ανθρώπους εθελοντές.
Ωστόσο, όπως τονίζουν οι ερευνητές, πρόκειται για μια συναρπαστική εξέλιξη, καθώς επικυρώνει μια δυνητικά πιθανή βιομηχανική θεραπεία υποκατάστασης δοντιών για ενδεχόμενη χρήση σε ανθρώπους. Η ικανότητα ανάπτυξης δοντιών θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για την αναγέννηση και άλλων οργάνων, προωθώντας έτσι το ευρύτερο πεδίο της αναγεννητικής ιατρικής.
Πηγή: Stem Cells Translational Medicine