Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Διεθνής ερευνητική ομάδα εντόπισε νέα αντιβιοτικά μόρια που έχουν διπλή δράση κατά της φυματίωσης. Αυτά τα μόρια μειώνουν την παθογένεια των βακτηρίων που ευθύνονται για τη νόσο στα ανθρώπινα κύτταρα του ανοσοποιητικού και ενισχύουν τη δραστηριότητα των συμβατικών αντιβιοτικών.
Περισσότεροι από 10 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο συνεχίζουν να προσβάλλονται από φυματίωση κάθε χρόνο. Η νόσος επηρεάζει κυρίως τους πνεύμονες, αλλά μπορεί επίσης να βλάψει και άλλα όργανα. Εάν διαγνωστεί έγκαιρα και αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά, η φυματίωση είναι ιάσιμη.
Αν και η ασθένεια είναι σχετικά σπάνια στις περισσότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ)εξακολουθεί να κατατάσσεται μεταξύ των μολυσματικών ασθενειών που στοιχίζουν τις περισσότερες ζωές παγκοσμίως.
Η πολυανθεκτική φυματίωση είναι ένα αυξανόμενο πρόβλημα, ιδιαίτερα στην Ανατολική Ευρώπη και την Ασία. Το Mycobacterium tuberculosis, όπως όλα τα βακτήρια που μολύνουν τον άνθρωπο, έχει περιορισμένο αριθμό στόχων για τα συμβατικά αντιβιοτικά, καθιστώντας όλο και πιο δύσκολη την ανακάλυψη νέων αντιβιοτικών ουσιών σε ερευνητικά εργαστήρια.
Διπλή «επίθεση» κατά του Mycobacteriumtuberculosis
Ερευνητές από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Κολωνίας, την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κολωνίας, το Γερμανικό Κέντρο Έρευνας Λοιμώξεων (DZIF) και το Ινστιτούτο Παστέρ (Lille) της Γαλλίας εντόπισαν νέα μόρια αντιβιοτικών που στοχεύουν το βακτήριο της φυματίωσης Mycobacterium tuberculosis και το καθιστούν λιγότερο παθογόνο για τον άνθρωπο.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μεθόδους υψηλής απόδοσης βασισμένες σε κύτταρο ξενιστή για να δοκιμάσουν την ικανότητα των μορίων να αναστέλλουν τον πολλαπλασιασμό βακτηρίων στα ανθρώπινα ανοσοκύτταρα. Από ένα σύνολο 10.000 μορίων, αυτή η διαδικασία επέτρεψε στους ερευνητές να απομονώσουν μια μικρή ποσότητα μορίων των οποίων τις ιδιότητες εξέτασαν πιο προσεκτικά στην πορεία της μελέτης. Οι ερευνητές εντόπισαν αναστολείς λοιμογόνου δράσης που χρησιμοποιούν δομές-στόχους που είναι θεμελιωδώς διαφορετικές από αυτές που στοχεύουν τα κλασικά αντιβιοτικά.
Κατά την αποκρυπτογράφηση του ακριβούς μηχανισμού δράσης, οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης ότι ορισμένες από τις χημικές ουσίες που εντοπίστηκαν είναι μόρια διπλής δράσης. Έτσι, όχι μόνο επιτίθενται στους λοιμογόνους παράγοντες του παθογόνου αλλά επίσης ενισχύουν τη δραστηριότητα των ενζύμων που απαιτούνται για την ενεργοποίηση του συμβατικού αντιβιοτικού αιθιοναμιδίου.
Το αιθιοναμίδιο είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται εδώ και πολλές δεκαετίες για τη θεραπεία της φυματίωσης. Είναι ένα λεγόμενο προφάρμακο, μια ουσία δηλαδή που πρέπει να ενεργοποιηθεί ενζυματικά στο βακτήριο για να μπορέσει να το σκοτώσει. Τα μόρια που ανακαλύφθηκαν δρουν ως ενισχυτές του προφαρμάκου, παρέχοντας μια άλλη εναλλακτική προσέγγιση στην ανάπτυξη συμβατικών αντιβιοτικών. Έτσι, σε συνδυασμό με αυτές τις νέες δραστικές ουσίες, φάρμακα που χρησιμοποιούνται ήδη κατά της φυματίωσης ενδέχεται να συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται πιο αποτελεσματικά στο μέλλον.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα ευρήματα είναι σημαντικά καθώς ανοίγουν το δρόμο για την ανάπτυξη νέων και πιο αποτελεσματικών αντιβιοτικών κατά της φυματίωσης. Ωστόσο, για την εφαρμογή των ευρημάτων στον άνθρωπο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα και πολυάριθμες προσαρμογές των νέων αυτών μορίων στο εργαστήριο.
Πηγές: German Center for Infection Research, University of Cologne
