Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Μια και μόνο μετάλλαξη του ιού της γρίπης των πτηνών H5N1 θα μπορούσε να ενισχύσει την ικανότητά του να προσκολλάται στα ανθρώπινα κύτταρα, εγείροντας ανησυχίες για τη δυνατότητα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο αποκαλύπτει νέα μελέτη.
Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Science και υπογραμμίζουν τη σημασία της παρακολούθησης των εξελικτικών αλλαγών στον ιό της γρίπης των πτηνών για την αξιολόγηση του κινδύνου πανδημίας.
Η γρίπη των πτηνών εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Κίνα τη δεκαετία του 1990 και έκτοτε εξαπλώθηκε ταχύτατα σε όλες τις ηπείρους. Πρόκειται για μια ιογενή μεταδοτική νόσος των πτηνών που προκαλείται από τον ιό της γρίπης τύπου Α και ιδιαίτερα από τον υπότυπο Η5N1.
Από το 2021, το στέλεχος H5N1 2.3.4.4b έχει γίνει το κυρίαρχο στέλεχος της γρίπης των πτηνών. Η ικανότητά του να μολύνει ένα ευρύ φάσμα ειδών αυξάνει την πιθανότητα μεταλλάξεων που θα μπορούσαν να του επιτρέψουν να εξαπλωθεί πιο αποτελεσματικά στους ανθρώπους.
Μετάλλαξη του ιού της γρίπης των πτηνών θα μπορούσε να οδηγήσει σε πανδημία
Αν και δεν υπάρχουν επί του παρόντος τεκμηριωμένες περιπτώσεις μετάδοσης του ιού της γρίπης των πτηνών μεταξύ των ανθρώπων, υπάρχει παγκόσμια ανησυχία ότι ο ιός θα μπορούσε να προσαρμοστεί για μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο, μια εξέλιξη που θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε πανδημία γρίπης.
Ο ιός της γρίπης προσκολλάται στον ξενιστή του μέσω μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται αιμοσυγκολλητίνη, η οποία συνδέεται με τους υποδοχείς γλυκάνης στις επιφάνειες των κυττάρων του ξενιστή. Οι γλυκάνες είναι αλυσίδες μορίων σακχάρου στις πρωτεΐνες της κυτταρικής επιφάνειας που μπορούν να λειτουργήσουν ως θέσεις δέσμευσης για ορισμένους ιούς.
Ιοί όπως ο H5N1 μολύνουν τους ξενιστές κυρίως με σιαλικό οξύ που περιέχει υποδοχείς γλυκάνης που υπάρχουν στα πτηνά. Αν και οι ιοί σπάνια προσαρμόζονται στον άνθρωπο, μπορούν να εξελιχθούν για να αναγνωρίσουν υποδοχείς σιαλυλιωμένηςγλυκάνηςπου βρίσκονται σε ανθρώπους και μπορούν έτσι να επιτύχουν την ικανότητά τους να μολύνουν τον άνθρωπο και να εξαπλώνονται μεταξύ τους.Αυτοί οι υποδοχείς εντοπίζονται σε αφθονία στον ανώτερο ανθρώπινο αεραγωγό.
Ερευνητές του αμερικανικού Ινστιτούτου Βιοϊατρικής Έρευνας Scripps Research εισήγαγαν πολλαπλές μεταλλάξεις στο clade H5N1 2.3.4.4b. Οι σκόπιμες αυτές μεταλλάξεις εισήχθησαν για την αξιολόγηση των φυσικών γενετικών αλλαγών που μπορεί να υποστεί ο ιός για να αυξήσει την προσαρμοστικότητα στη σύνδεση με υποδοχείς ανθρώπινου τύπου.
Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ότι μια συγκεκριμένη μετάλλαξη, η υποκατάσταση Gln226Leu ή Q226L, βελτίωσε σημαντικά την ικανότητά της να συνδέει τους υποδοχείς γλυκάνης που βρίσκονται στους ανθρώπους.
«Τα ευρήματα της μελέτης αποκάλυψαν ότι η μετάλλαξη Q226L θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά την ικανότητα του ιού να στοχεύει και να προσκολλάται σε υποδοχείς ανθρώπινου τύπου. Αυτή η μετάλλαξη δίνει στον ιό μια βάση στα ανθρώπινα κύτταρα που δεν είχε πριν, γι’ αυτό και το εύρημα αυτό αποτελεί προειδοποιητικό σημάδι κινδύνου για πιθανή προσαρμογή στους ανθρώπους», δήλωσε ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Δρ. James Paulson, PhD.
Οι ιοί της γρίπης των πτηνών σπάνια προσαρμόζονται στον άνθρωπο και συνήθως απαιτούν πολλές μεταλλάξεις όταν προσαρμόζονται, εξηγούν οι ερευνητές. Ωστόσο, σημειώνουν, από τα ευρήματα της μελέτης προκύπτει ότι ακόμη και μόνο μια μετάλλαξη αμινοξέος στην αιμοσυγκολλητίνη θα μπορούσε να επιτρέψει στον ιό της γρίπης των πτηνών που κυκλοφορεί μεταξύ των βοοειδών να προσκολληθεί σε υποδοχείς που βρίσκονται στον άνθρωπο.
Αν και δεν υπάρχει άμεσος λόγος ανησυχίας για τη μετάδοση της γρίπης των πτηνών από άνθρωπο σε άνθρωπο, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η συνεχής επιτήρηση του H5N1 και των στελεχών του είναι δικαιολογημένη και αναγκαία. Η παρακολούθηση μεταλλάξεων, όπως η μετάλλαξη Q226L, θα μπορούσε να παρέχει ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για αναδυόμενες απειλές. Απαιτείται πρόσθετη έρευνα που θα αξιολογήσει πώς αυτές οι μεταλλάξεις μπορεί να επηρεάσουν άλλες ιδιότητες του ιού, συμπεριλαμβανομένης της αναπαραγωγής, της σταθερότητας και της αντίστασης στις ανοσολογικές αποκρίσεις.
Πηγή: Science
