Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Καθώς οι παγκόσμιες μέσες θερμοκρασίες συνεχίζουν να αυξάνονται λόγω του φαινομένου των αερίων του θερμοκηπίου, ευρύτερα τμήματα του παγκόσμιου πληθυσμού εκτίθενται σε υπερβολική ζέστη. Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι, η παρατεταμένη έκθεση σε έντονη ζέστη μπορεί να επιταχύνει τη βιολογική γήρανση σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, αυξάνοντας τον κίνδυνο αναπτύξης νοσημάτων που σχετίζονται με την ηλικία.
Η βιολογική ηλικία αντικατοπτρίζει πόσο καλά λειτουργεί το σώμα σε μοριακό, κυτταρικό και συστημικό επίπεδο, και όχι απλώς τον αριθμό των ετών από τη γέννηση. Μια βιολογική ηλικία μεγαλύτερη από τη χρονολογική ηλικία κάποιου συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ασθένειας και θνησιμότητας σε μοριακό επίπεδο. Τα ευρήματα της μελέτης εγείρουν σοβαρές ανησυχίες για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία από την κλιματική αλλαγή και τις υψηλές θερμοκρασίες.
Η έκθεση σε θερμότητα πάνω από το μέσο όρο έχει σοβαρές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία. Οι άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν ασθένειες που σχετίζονται με τη ζέστη, όπως αφυδάτωση και λιποθυμία, ή να υποστούν θερμοπληξία, την πιο σοβαρή μορφή ασθένειας που σχετίζεται με τη ζέστη που μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.
Οι ηλικιωμένοι ενήλικες και τα μικρά παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε αυτές τις επιπτώσεις επειδή αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη θερμορύθμιση ή τη διατήρηση μιας σταθερής εσωτερικής θερμοκρασίας του σώματος. Με την πάροδο μηνών και ετών, η έκθεση στη ζέστη μπορεί να επιδεινώσει υπάρχουσες χρόνιες όπως οι νεφρικές και καρδιαγγειακές παθήσεις και να αυξήσει τον κίνδυνο ενός ατόμου για προβλήματα ψυχικής υγείας και άνοια.
Η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες επιταχύνει την κυτταρική γήρανση
Η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει εντείνει τα φαινόμενα ακραίας ζέστης, θέτοντας σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Η συχνότητα, η ένταση και η διάρκεια των ακραίων ζέστης αναμένεται να αυξηθούν γρήγορα τις επόμενες δεκαετίες, επηρεάζοντας περισσότερους από 100 εκατομμύρια Αμερικανούς το 2050. Οι επιπτώσεις της υπερβολικής ζέστης στην υγεία είναι ιδιαίτερα δυσμενείς στους ηλικιωμένους ενήλικες λόγω της μείωσης των θερμορρυθμιστικών λειτουργιών που σχετίζονται με την ηλικία. Αν και οι δεσμοί μεταξύ της υπερβολικής ζέστης και της νοσηρότητας και της θνησιμότητας είναι καλά τεκμηριωμένες, η γνώση των βιολογικών υποστρωμάτων παραμένει περιορισμένη.
Προηγούμενες μελέτες σε ζώα είχαν δείξει ότι ακόμη και ένα μόνο επεισόδιο ακραίου θερμικού στρες μπορεί να προκαλέσει μόνιμες χημικές τροποποιήσεις στο DNA τους μέσω της μεθυλίωσης, μια διαδικασία που επηρεάζει τη σηματοδότηση σε διάφορους τύπους κυττάρων, συμπεριλαμβανομένων των κυττάρων του ανοσοποιητικού και των καρδιακών μυών. Ωστόσο, πολύ λίγες μελέτες έχουν εξετάσει εάν η υπερβολική ζέστη μπορεί να προκαλέσει παρόμοιες αλλαγές στο ανθρώπινο DNA.
Ερευνητική ομάδα από τη Γεροντολογική Σχολή Leonard Davis του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια θέλησε να διερευνήσει τον ρόλο της εξωτερικής θερμότητας του περιβάλλοντος στην επιγενετική γήρανση του οργανισμού. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές θέλησαν να εξετάσουν εάν το θερμικό στρες μπορεί να αλλάξει το μοτίβο με το οποίο τα γονίδια απενεργοποιούνται ή ενεργοποιούνται, γεγονός που με τη σειρά του μπορεί να επηρεάσει το ρυθμό γήρανσης.
Οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα αίματος από ένα εθνικά αντιπροσωπευτικό δείγμα από σχεδόν 3.600 άτομα ηλικίας 56 ετών και άνω στις ΗΠΑ, μεταξύ 2010 και 2016, αναζητώντας αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο μεμονωμένα γονίδια ενεργοποιήθηκαν ή απενεργοποιήθηκαν μέσω της μεθυλίωσης. Στη συνέχεια συνέκριναν τις θερμοκρασίες που επικρατούσαν στην περιοχή διαμονής των συμμετεχόντων τα έξι χρόνια που είχαν προηγηθεί.
Ως ημέρες θερμότητας ορίστηκαν οι ημέρες κατά τις οποίες ο ημερήσιος μέγιστος δείκτης θερμότητας πληρούσε τα όρια που παρέχονται από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία των ΗΠΑ για πιθανούς κινδύνους δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία.
Τα ευρήματα αποκάλυψαν μια σημαντική σχέση μεταξύ της επαναλαμβανόμενης έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες και της επιτάχυνσης της βιολογικής γήρανσης, ακόμη και μετά τον έλεγχο των κοινωνικοοικονομικών και δημογραφικών διαφορών ή παραγόντων του τρόπου ζωής, όπως η σωματική δραστηριότητα, η κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα.
Τα ευρήματα αποκάλυψαν ότι οι συμμετέχοντες που ζούσαν σε περιοχές όπου επικρατούσαν υψηλές θερμοκρασίες για τουλάχιστον έξι μήνες το χρόνο, όπως το Φοίνιξ της Αριζόνα, εμφάνισαν έως και 14 μήνες πρόσθετη βιολογική γήρανση σε σύγκριση με εκείνους που ζούσαν σε περιοχές με λιγότερες από 10 ημέρες ζέστης το χρόνο. Επιπλέον, όπως διαπιστώθηκε, ο αντίκτυπος της χρόνιας έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες στη γήρανση των κυττάρων ήταν ισοδύναμος με την επίδραση του τακτικού καπνίσματος.
«Για πρώτη φορά μελέτη διαπιστώνει ότι, η βραχυπρόθεσμη, μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη εξωτερική θερμότητα του περιβάλλοντος μπορεί να επιταχύνει σημαντικά την επιγενετική γήρανση σε μια ποικιλόμορφη, εθνικά αντιπροσωπευτική ομάδα ενηλίκων άνω των 55 ετών», δήλωσε ο Δρ. Eunyoung Choi, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα ευρήματα της μελέτης παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για τα βιολογικά υποστρώματα που συνδέουν τη θερμότητα με το ευρύτερο φάσμα των κινδύνων νοσηρότητας και θνησιμότητας που σχετίζονται με τη γήρανση. Επίσης, η μελέτη παρέχει ισχυρά στοιχεία ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη στοχευμένων παρεμβάσεων στη δημόσια υγεία, παρέχοντας ένα στρατηγικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των δυσμενών βιολογικών επιπτώσεων που προκαλούνται από την υπερβολική ζέστη.
Πηγή: Science Advances
