Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Υγείας και Επιστήμης του Όρεγκον (OHSU) ανέπτυξαν μια υψηλής απόδοσης εξέταση αίματος που θα μπορούσε να βοηθήσει τους γιατρούς να εντοπίσουν νωρίτερα τον καρκίνο του παγκρέατος, βελτιώνοντας έτσι τα ποσοστά επιβίωσης για έναν από τους πιο θανατηφόρους καρκίνους.
Πρόκειται για το τεστ PAC-MANN, που χρησιμοποιεί ένα μικρό δείγμα αίματος για να ανιχνεύσει αλλαγές στη δραστηριότητα πρωτεάσης, ένας βασικός δείκτης του αδενοκαρκινώματος του παγκρεατικού πόρου, της πιο κοινής και θανατηφόρου μορφής καρκίνου του παγκρέατος.
Η συχνότητα νέων διαγνωσμένων περιστατικών του καρκίνου του παγκρέατος αυξάνεται με την ηλικία, και η πλειονότητα των περιστατικών διαγιγνώσκονται σε ηλικίες άνω των 65 ετών.
Η νόσος στερείται αποτελεσματικών μεθόδων έγκαιρης ανίχνευσης και οι θεραπευτικές επιλογές είναι περιορισμένες όταν η νόσος ανιχνεύεται σε μεταγενέστερο στάδιο. Οι τρέχουσες διαγνωστικές δοκιμές, όπως το υδατανθρακικό αντιγόνο 19-9 ή το CA 19-9 είναι αποτελεσματικές στην ένδειξη της πρόγνωσης, αλλά δεν είναι αρκετά ευαίσθητες για την ανίχνευση της νόσου σε πρώιμο στάδιο. Το νέο τεστ αίματος καλύπτει αυτό το κενό, εντοπίζοντας σημάδια δραστηριότητας που σχετίζεται με τον καρκίνο στο αίμα, βοηθώντας έτσι στην πρώιμη διάγνωση του καρκίνου.
«Το τεστ που αναπτύξαμε θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε άτομα υψηλού κινδύνου για καρκίνο του παγκρέατος, ο οποίος δεν στοχεύει στις τρέχουσες δοκιμές. Επιπλέον, το τεστ επιτρέπει έναν λιγότερο επεμβατικό και κυρίως πρώιμο έλεγχο, σε αντίθεση με το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και άλλες δοκιμές υγρής βιοψίας που απαιτούν μεγάλους όγκους αίματος» εξηγεί ο Δρ. Jose L. Montoya Mira , Ph.D. , επικεφαλής της ερευνητική ομάδας και ερευνητής βιολόγος στο Πανεπιστήμιο OHSU .
Ανίχνευση της νόσου σε πρώιμο στάδιο με ακρίβεια 85%
Οι ερευνητές δημιούργησαν ένα μη επεμβατικό τεστ χρησιμοποιώντας δείγματα αίματος από 350 ασθενείς από το Κέντρο Παγκρεατικής Φροντίδας Brenden-Colson του Πανεπιστημίου OHSU.
Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες: στην πρώτη ομάδα εντάχθηκαν άτομα που είχαν διαγνωστεί με καρκίνο του παγκρέατος, στη δεύτερη ομάδα εντάχθηκαν άτομα υψηλού κινδύνου για καρκίνο του παγκρέατος και στην τρίτη ομάδα –ομάδα ελέγχου – οι συμμετέχοντες δεν νοσούσαν ούτε είχαν υψηλό κίνδυνο για καρκίνο του παγκρέατος.
Η ερευνητική ομάδα αναζήτησε ορισμένες πρωτεΐνες στο αίμα, τις πρωτεάσες, που γίνονται πιο ενεργές σε άτομα με καρκίνο του παγκρέατος. Η παραγωγή πρωτεασών είναι χαρακτηριστικό της εξέλιξης του καρκίνου και η δραστικότητα της κυκλοφορούσας πρωτεάσης μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση ορισμένων μορφών καρκίνου. Εντοπίζοντας αυτές τις πρωτεΐνες, οι ερευνητές ανέπτυξαν στη συνέχεια ένα τεστ υψηλής απόδοσης, που θα μπορούσε να ανιχνεύσει ειδικά τον συγκεκριμένο τύπο καρκίνου.
Τα ευρήματα των δοκιμών έδειξαν ότι, το τεστ PAC-MANN μπόρεσε να εντοπίσει με ακρίβεια 98% ποιοι συμμετέχοντες είχαν καρκίνο του παγκρέατος και ποιοι ήταν υγιείς. Επιπλέον, το τεστ PAC-MANN, σε συνδυασμό με το τεστ CA 19-9, εντόπισε με ακρίβεια 85% τον καρκίνο σε πρώιμο στάδιο.
«Αυτό το τεστ δεν αφορά μόνο την ανίχνευση του καρκίνου του παγκρέατος αλλά θα μπορούσε επίσης να μας βοηθήσει να μετρήσουμε πόσο καλά λειτουργούν οι θεραπείες και να καθοδηγήσει τις θεραπευτικές επιλογές. Εάν μπορούμε να παρακολουθήσουμε την ανταπόκριση ενός ασθενούς στη θεραπεία σε πραγματικό χρόνο, μπορούμε να πάρουμε καλύτερες αποφάσεις θεραπείας και να βελτιώσουμε τα αποτελέσματα» λέει ο Δρ. Jared Fischer, Ph.D., ερευνητής στο Πανεπιστήμιο OHSU.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, εφόσον επικυρωθεί περαιτέρω το τεστ PAC-MANN σε κλινικές δοκιμές, θα μπορούσε να γίνει ένα πολύτιμο εργαλείο για την ταχύτερη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος, δίνοντας στους ασθενείς περισσότερες επιλογές θεραπείας και καλύτερες πιθανότητες επιβίωσης.
Πηγή: Science Translational Medicine