Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Ερευνητική ομάδα από το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Campinas (UNICAMP) στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας, δημιουργώντας μια νέα μέτρηση, μπόρεσε να εντοπίσει βασικούς δείκτες του νευροεκφυλισμού που προκαλεί η νόσος του Πάρκινσον και να δημιουργήσει ειδικές μετρήσεις για τα πέντε κλινικά στάδια της νόσου.
Υπολογίζεται ότι περίπου 4 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από τη νόσο του Πάρκινσον. Είναι μια προοδευτική νευρολογική ασθένεια που επηρεάζει συγκεκριμένες δομές του εγκεφάλου,ειδικά αυτές που σχετίζονται με την κίνηση. Η εξέλιξη της νόσου είναι διαφορετική από ασθενή σε ασθενή και μπορεί να χρειαστούν έως και 20 χρόνια για να περάσει από όλα τα στάδια.
Στην αρχική φάση, υπάρχουν τα πρώτα σημάδια που είναι τρόμος, μυϊκή δυσκαμψία και αργές κινήσεις μόνο στη μία πλευρά του σώματος. Τα συμπτώματα στη συνέχεια γίνονται αμφοτερόπλευρα. Με την πάροδο του χρόνου ωστόσο, η ασθένεια δεν περιορίζεται στα βασικά γάγγλια αλλά επηρεάζει και άλλες περιοχές του εγκεφάλου και οι ασθενείς τείνουν να εμφανίζουν άλλα μη κινητικά συμπτώματα όπως κατάθλιψη, άγχος, διαταραχές ύπνου και γνωστικές αλλαγές όπως απώλεια μνήμης και τελικά άνοια.Στο τελικό στάδιο, ο ασθενής εξαρτάται από αναπηρικό καροτσάκι για να μετακινηθεί, καθώς η ακαμψία στα πόδια τον εμποδίζει να περπατήσει.
Επί του παρόντος, η νόσος του Πάρκινσον δεν έχει ριζική θεραπεία. Η υπάρχουσα θεραπευτική αντιμετώπιση εστιάζει στην έλλειψη ντοπαμίνης, ένας νευροδιαβιβαστής που σταματούν να παράγουν οι νευρώνες των ασθενών με Πάρκινσον και η απουσία του οποίου πυροδοτεί όλες τις εγκεφαλικές αλλαγές και τα συμπτώματα της νόσου.
Βασικοί δείκτες που συμβάλλουν στην κλινική εκδήλωση της νόσου
Οι αλλαγές στις υποφλοιώδεις περιοχές του εγκεφάλου διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο σε ένα ευρύ φάσμα κλινικών τομέων που είναι γνωστό ότι επηρεάζονται στη νόσο του Πάρκινσον, συμπεριλαμβανομένης της κινητικής, γνωστικής, συναισθηματικής και αυτόνομης λειτουργίας. Ωστόσο μέχρι σήμερα δεν ήταν πλήρως κατανοητό πώς και σε ποιο βαθμό οι εντοπισμένες μορφολογικές διαφορές στα βασικά γάγγλια, τον θάλαμο, την αμυγδαλή και τον ιππόκαμπο συμβάλλουν στην κλινική εκδήλωση της νόσου του Πάρκινσον.
Οι ερευνητές, αφού ανέλυσαν εικόνες εγκεφάλου από περίπου 2.500 άτομα με νόσο του Πάρκινσον από 20 διαφορετικές χώρες, μπόρεσαν να εντοπίσουν πρότυπα νευροεκφυλισμού και να δημιουργήσουν μετρήσεις για κάθε ένα από τα πέντε κλινικά στάδια της νόσου.
«Η κλινική διάγνωση που υποστηρίζεται από ορισμένες συμπληρωματικές δοκιμές έχει καθιερωθεί καλά εδώ και πολλά χρόνια. Ωστόσο, για πρώτη φορά κατέστη δυνατό να συσχετιστεί ο βαθμός εξέλιξης της νόσου, δηλαδή τα πέντε στάδια των κλινικών συμπτωμάτων, με ποσοτικές αλλαγές στις εικόνες του εγκεφάλου», εξηγεί ο Δρ. Fernando Cendes, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας και ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο Ερευνών για τις Νευροεπιστήμες και τη Νευροτεχνολογία της Βραζιλίας.
Όπως εξηγεί ο Δρ. Cendes, «στη νόσο του Πάρκινσον υπάρχουν αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου των λεγόμενων βασικών γαγγλίων, που είναι περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την αυτόματη κίνηση. Ωστόσο, η μελέτη έδειξε την ύπαρξη προοδευτικών αλλαγών σε άλλες περιοχές του φλοιού που είχαν προηγουμένως εμπλακεί λιγότερο στη νόσο.Παρατηρήσαμε ότι καθώς κάθε στάδιο της νόσου προχωρούσε, υπήρχε μεγαλύτερος βαθμός ατροφίας ή υπερτροφίας όχι μόνο στις δομές που σχετίζονται με την κίνηση αλλά και σε άλλες περιοχές του φλοιού. Και είναι αυτοί οι συνδυασμοί ατροφίας και υπερτροφίας που σχετίζονται με το στάδιο της νόσου. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό που παρατηρήσαμε, μερικές από αυτές τις δομές είχαν επίσης διαφορές στο σχήμα τους. Είχαν αλλάξει τη χωρική τους διαμόρφωση. Ορισμένες περιοχές του θαλάμου – μια δομή της οποίας η λειτουργία είναι να μεταδίδει πληροφορίες από τις αισθήσεις στον εγκεφαλικό φλοιό – είχαν γίνει πιο παχύρρευστες».
Σύμφωνα με τους ερευνητές, καθιερώνοντας μια μέτρηση για την ποσοτικοποίηση των εγκεφαλικών αλλαγών που σχετίζονται με τα στάδια της νόσου του Πάρκινσον, τα ευρήματα της μελέτης θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σημαντικές εξελίξεις, όχι μόνο όσον αφορά τις διαγνωστικές προόδους αλλά και όσον αφορά τη δυνατότητα δοκιμής και παρακολούθησης νέων θεραπειών.
Πηγή: NPJ Parkinson’s Disease