ΔΥΣΦΑΓΙΑ

Η δυσφαγία ή αλλιώς δυσκαταποσία είναι μια διαταραχή κατά την οποία ένα άτομο εμφανίζει δυσκολία στη μάσηση και την κατάποση της τροφής, στερεάς ή υγρής. Η διαταραχή αυτή μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα όλων των ηλικιών, όμως συχνότερα εμφανίζεται στους ηλικιωμένους ανθρώπους.

Είναι μια σοβαρή κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπίζεται έγκαιρα, για να αποφευχθούν σοβαρότερες επιπλοκές για τον ασθενή, με κυριότερες την εισρόφηση, την πνευμονία  (λόγω εισρόφησης), την απώλεια βάρους, την αφυδάτωση, τις διαταραχές ηλεκτρολυτών, τις μεταβολικές διαταραχές, την ελλιπή λήψη φαρμάκων, τον πνιγμό.

Αίτια

Τα πιο συνήθη αίτια της δυσφαγίας είναι:

•.Η άνοια.

•.Tα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.

•.Οι χρόνιες νευρολογικές παθήσεις.

•.Οι αλλαγές στην ανατομία της περιοχής του στόματος, φάρυγγα, λάρυγγα, τραχήλου μετά από τροχαία ατυχήματα, χειρουργικές επεμβάσεις, ακτινοθεραπεία ή τροχαίο ατύχημα.

•.Καλοήθεις και κακοήθεις όγκοι κυρίως κεφαλής και τραχήλου.

• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

• Αχαλασία οισοφάγου.

• Λοιμώδεις νόσοι (π.χ. αμυγδαλίτιδα).

•.Ψυχολογικά αίτια.

Συμπτώματα

Σοβαρή ένδειξη παρουσίας της διαταραχής αποτελούν συμπτώματα όπως:

•.Αίσθημα υπολείμματος τροφής στο φάρυγγα.

•.Βήχας κατά τη διάρκεια ή μετά από τη λήψη τροφής ή υγρών.

•.Παρατεταμένη διάρκεια μάσησης και κατάποσης ή αδυναμία έναρξης της κατάποσης.

•.Διαφυγή υγρών ή τροφής από τα χείλη.

•.Επαναλαμβανόμενες υποτροπιάζουσες λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού.

•.Διαταραχές θρέψης με απώλεια βάρους ή/και αφυδάτωση.

•.Βραχνάδα στη φωνή.

•.Επιστροφή στομαχικού οξέος στον λαιμό.

• Αλλαγή του προτύπου αναπνοής.

•.Εισρόφηση.

Διάγνωση

Η διάγνωση της δυσφαγίας θα βασιστεί αρχικά στην κλινική εξέταση και στην λήψη ιατρικού ιστορικού καθώς και ιστορικού κατάποσης από εξειδικευμένο στη δυσφαγία λογοθεραπευτή.

Ο ειδικός θα ελέγξει την αναπνευστική λειτουργία του ατόμου, την λειτουργική επάρκεια όλων των οργάνων που συμμετέχουν στην κατάποση και θα παρατηρήσει τον ασθενή κατά τη διάρκεια γεύματος. Στη συνέχεια θα τον υποβάλλεισε δοκιμές κατάποσης με τροφές και υγρά διαφορετικών πυκνοτήτων.

Χρήσιμη επίσης είναι η αξιολόγηση της κατάποσης με βιντεοακτινοσκόπηση (VFSS -Videofluoroscopic Swallow Study) ή με ενδοσκοπική εξέταση κατάποσης (FEES – fiber optic endoscopic evaluation of swallowing) που συνήθως γίνονται από Ω.Ρ.Λ. και ακτινολόγος.

Θεραπεία

Η θεραπεία των διαταραχών κατάποσης εξαρτάται από την αιτία και τον τύπο της δυσφαγίας και μπορεί να περιλαμβάνει:

Η αντιμετώπιση της δυσφαγίας περιλαμβάνει:

•.Aλλαγή της σύστασης της τροφής, προκειμένου να καταστεί ασφαλέστερη για κατάποση.

•.Λογοθεραπευτικές τεχνικές και ασκήσεις, για την εκμάθηση νέων ειδικών τρόπων κατάποσης.

•.Οδηγίες για σωστή στάση σώματος και θέση κεφαλής κατα τη σίτιση-ενυδάτωση.

•.Εναλλακτικές μορφές λήψης της τροφής, όπως Levine (σίτιση με ρινογαστρικό σωλήνα) ή γαστροστομία (σίτιση μέσω γαστρικού σωλήνα).

•.Φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.

•. Χειρουργική επέμβαση, σε περίπτωση παρουσίας όγκου, στένωσης του άνω οισοφαγικού σφιγκτήρα, κ.ά.