Η κνίδωση είναι μια αλλεργική αντίδραση του δέρματος που εκδηλώνεται με έντονο κνησμό (φαγούρα) και ένα χαρακτηριστικό δερματικό εξάνθημα που λέγεται πομφός (κοινώς καντήλα). Αποτελεί ένα συχνό νόσημα αφού σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ περίπου το 10-20% του παγκόσμιου πληθυσμού θα εμφανίσει συμπτώματα κάποια στιγμή στη ζωή του, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας. Συνήθως η κνίδωση υποχωρεί κατά τις πρώτες 48 ώρες.
Σε ορισμένες περιπτώσεις η κνίδωση συνοδεύεται από αγγειοοίδημα, δηλαδή οίδημα (διόγκωση) κάτω από την επιδερμίδα και όχι στην επιφάνειά της. Συνήθως υποχωρεί μετά από λίγες ώρες ή μέρες. Στην περίπτωση που η διόγκωση εμποδίζει την αναπνοή, το αγγειοοίδημα μπορεί να είναι απειλητικό για την ζωή.
Η κνίδωση, ανάλογα με τη χρονική διάρκεια των συμπτωμάτων, διακρίνεται σε οξεία και χρόνια.
Οξεία είναι η κνίδωση που διαρκεί από λίγες ώρες έως και 4 εβδομάδες και δεν επανεμφανίζεται. Θεωρείται ο πιο συχνός τύπος κνίδωσης αφού το 15% με 25% του πληθυσμού είχε ή θα έχει μια κρίση κνίδωσης. Προκαλείται συνήθως από αλλεργική αντίδραση σε συγκεκριμένες τροφές, φάρμακα, ιογενείς λοιμώξεις, επαφή με φυτά (πχ. τσουκνίδα), επαφή με ζώα ( πχ. κάμπια, μέδουσα ).
Η χρόνια κνίδωση δεν είναι τόσο συχνή, συνήθως δεν έχει αλλεργική προέλευση και οφείλεται σε φυσικούς παράγοντες ( π.χ. κρύο, ζέστη, έκθεση στον ήλιο, καταπόνηση μετά από άσκηση ). Επηρεάζει περίπου το 0,5% έως 2,5% του πληθυσμού.
Συμπτώματα
Εμφάνιση ενός ή περισσότερων πομφών ( καντήλες), με επιφανειακό οίδημα και ερυθρό ή υπόλευκο χρώμα.
Το μέγεθος των πομφών μπορεί να είναι από λίγα χιλιοστά έως λίγα εκατοστά και το σχήμα τους είναι συνήθως ωοειδές και εμφανίζονται σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος.
Οι πομφοί συνοδεύονται από κνησμό (από ήπιο ως έντονο) και σε ορισμένες περιπτώσεις από πόνο.
Οι πομφοί διαρκούν από μερικές ώρες έως μερικές ημέρες και προοδευτικά υποχωρούν, αφήνοντας το δέρμα σε φυσιολογική κατάσταση.
Αιτίες
Η κνίδωση είναι συνήθως το αποτέλεσμα μιας αλλεργικής αντίδρασης. Ένα άτομο μπορεί να έχει αλλεργία σε έναν ή και σε περισσότερους παράγοντες όπως:
Επαφή με αλλεργιογόνες ουσίες (πχ. γύρη, φυτά, λάτεξ)
Τσιμπήματα από έντομα
Φαγητό (πχ. ξηροί καρποί, οστρακοειδή, φρούτα )
Άλλοι παράγοντες που αποτελούν συχνά αιτία εμφάνισης της κνίδωσης είναι το συναισθηματικό στρες, οι μεταγγίσεις αίματος, διάφορα φυσικά αίτια (πχ. θερμότητα, ψύχος, άσκηση, ηλιακή ακτινοβολία κ..α.), διάφορα φάρμακα ( πχ. αντιβιώσεις, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, σκιαγραφικά, κ.ά.), λοιμώξεις του αναπνευστικού, ορισμένα συντηρητικά και πρόσθετα στα φαγητά.
Τι είναι το αλλεργικό σοκ
Σε ορισμένα άτομα με αλλεργική προδιάθεση, η έκθεση στον αλλεργιογόνο παράγοντα ( συνήθως τροφή, έντομο ή φάρμακο) , μπορεί να οδηγήσει σε οξεία αναφυλακτική αντίδραση, γνωστή ως αλλεργικό σοκ. Είναι μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση που αρχίζει αιφνίδια και αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα μπορεί να αποβεί μοιραία για τον ασθενή. Τα άτομα που πάσχουν από άσθμα ή αλλεργική ρινίτιδα έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση να εμφανίσουν αναφυλαξία.
Διάγνωση
Τα άτομα που έχουν εκδηλώσει στο παρελθόν μια αλλεργική αντίδραση έχουν αυξημένο κίνδυνο να επανεμφανίσουν αλλεργική αντίδραση και στο μέλλον. Η επίσκεψη στον αλλεργιολόγο κρίνεται αναγκαία όταν:
Παρουσιάζετε έντονα συμπτώματα ή συμπτώματα που επιδεινώνονται γρήγορα.
Η φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνετε δεν έχει βελτιώσει τα συμπτώματα
Εάν παρατηρήσετε στο δέρμα σας εξανθήματα που μοιάζουν φλεγμονώδη.
Εάν η κνίδωση επανεμφανιστεί χωρίς έκθεση στον αλλεργιογόνο παράγοντα.
Εάν εμφανίσετε οίδημα στο πρόσωπο, στα χείλη, στη γλώσσα ή στον φάρυγγα καθώς και δυσκολία στην αναπνοή (μεγάλη πιθανότητα αγγειοοιδήματος).
Θεραπεία
Η καλύτερη θεραπεία για την κνίδωση είναι η ανεύρεση του αιτίου και η αποφυγή του. Ο αλλεργιολόγος αφού διαγνώσει το αίτιο των συμπτωμάτων θα προχωρήσει στην επιλογή της θεραπείας που περιλαμβάνει φάρμακα ( αντισταμινικά, κορτικοστεροειδή, αναλγητικά ), ανοσοθεραπεία και σε κάποιες περιπτώσεις χορήγηση μονοκλωνικού αντισώματος.
Σημαντικός στόχος της θεραπείας αρχικά είναι η ύφεση του κνησμού και των πομφών και για αυτό το σκοπό, παράλληλα με τα θεραπεία, ο αλλεργιολόγος θα συστήσει μπάνιο με χλιαρό νερό και όχι με ζεστό για να μην ερεθιστεί περισσότερο το δέρμα, αποφυγή επαφής με τα χέρια της προσβεβλημένης περιοχής για να μειωθεί η πιθανότητα μόλυνσης, ελαφριά ρούχα που να μην πιέζουν το ερεθισμένο δέρμα και χρήση ειδικών προϊόντων για τον καθαρισμό και την ενυδάτωση του ευαίσθητου δέρματος.
Σε περίπτωση αναφυλαξίας, χορηγείται άμεσα αδρεναλίνη σε ενέσιμη μορφή καθώς και βρογχοδιασταλτικά φάρμακα, όταν η αδρεναλίνη δεν αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τα συμπτώματα δύσπνοιας. Στα άτομα που κινδυνεύουν από αναφυλαξία συνιστάται να είναι πάντα προετοιμασμένα για ένα πιθανό επεισόδιο και να έχουν πάντα μαζί τους μια ένεση αδρεναλίνης. Εξίσου σημαντικό είναι να γνωρίζει και το περιβάλλον του ατόμου ( οικογένεια, φίλοι, σχολείο, εργασιακός χώρος )για την πιθανότητα εκδήλωσης αλλεργικού σοκ καθώς και για τον τρόπο αντιμετώπισής του ( άμεση χορήγηση ενέσιμης αδρεναλίνης ).
