ΤΕΡΗΔΟΝΑ

Η τερηδόνα είναι μια οδοντική νόσος που καταστρέφει το σμάλτο και την οδοντίνη των δοντιών, προκαλώντας μικρές κοιλότητες (τρύπες). Αποτελεί το συχνότερο αίτιο πρόκλησης οδοντικών βλαβών και εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες και με την ίδια συχνότητα σε άνδρες και γυναίκες.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περίπου 2,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από τερηδόνα στα μόνιμα δόντια, με μεγαλύτερη συχνότητα στα παιδιά.

Εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, η τερηδόνα εξελίσσεται ταχύτατα και μπορεί να οδηγήσει στην πλήρη καταστροφή του δοντιού, με συνέπεια την απώλειά του.

Αίτια

Η νόσος αναφέρεται στην προοδευτική καταστροφή των σκληρών ιστών του δοντιού, που οφείλεται κυρίως στα βακτήρια του στόματος, τα οποία παράγουν οξέα που διαβρώνουν το σμάλτο και την οδοντίνη, δημιουργώντας κοιλότητες στα δόντια.

Σημαντικοί παράγοντες κινδύνου που συμβάλλουν στην ανάπτυξη τερηδόνας είναι η ανεπαρκής στοματική υγιεινή, η συχνή και σε μεγάλες ποσότητες πρόσληψης ζάχαρης, η ξηροστομία, η κακή μορφολογία των δοντιών, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, η συχνή κατανάλωση αναψυκτικών και αλκοόλ, οι όξινες τροφές και η έλλειψη φθορίου.

Επιπλέον, η ύπαρξη τερηδονικών βλαβών στα δόντια, στο παρελθόν ή στο παρόν, αποτελεί παράγοντα υψηλού κινδύνου για επανεμφάνιση της νόσου στο μέλλον.

Συμπτώματα

Η τερηδόνα αναπτύσσεται «σιωπηλά» για πολλές εβδομάδες ή και μήνες, χωρίς να εκδηλώνει συμπτώματα. Όταν πλέον η νόσος βρίσκεται σε πιο προχωρημένο στάδιο, τα πιο κοινά συμπτώματα που εκδηλώνονται είναι:

• Εκδήλωση ευαισθησίας των δοντιών κατά το βούρτσισμα.

• Μπεζ, λευκές ή καφέ κηλίδες στο σμάλτο των δοντιών.

• Πόνος όταν το δόντι έρχεται σε επαφή με θερμότητα, κρύο, ζάχαρη ή οξύτητα.

• Πόνος έντονος, συνεχής και διαπεραστικός που εξαπλώνεται πέρα από το προσβεβλημένο δόντι (ο γνωστός πονόδοντος).

• Κακοσμία στόματος.

• Δημιουργία αποστήματος, που μπορεί να εξελιχθεί σε κύστη.

• Άλλες επιπλοκές, που μπορεί να επηρεάσουν την καρδιά ή τις αρθρώσεις.

Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων της τερηδόνας, πριν εξελιχθεί σε πιο προχωρημένο στάδιο, βοηθά στην αποφυγή του πόνου και στον περιορισμό της απώλειας δοντιών.

Διάγνωση

Η διάγνωση της τερηδόνας γίνεται με βάση την κλινική εικόνα, η οποία περιλαμβάνει την προσεκτική οπτική παρατήρηση των επιφανειών των δοντιών και, όπου απαιτείται, και ακτινογραφικά με οπισθομυλική ακτινογραφία, η οποία ανιχνεύει την τερηδόνα στις μύλες των δοντιών.

Θεραπεία

Η θεραπευτική αντιμετώπιση εξαρτάται και καθορίζεται από το στάδιο, την έκταση και τη θέση του προσβεβλημένου δοντιού και συνήθως περιλαμβάνει τον καθαρισμό του δοντιού από την τερηδόνα, το σφράγισμα, την απονεύρωση και τη θήκη δοντιού. Σε προχωρημένο στάδιο βλάβης μπορεί να γίνει ολική αφαίρεση του δοντιού.

Πρόληψη

Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης της τερηδόνας είναι η πρόληψή της, με την τήρηση απλών καθημερινών πρακτικών όπως:

• Συχνό βούρτσισμα των δοντιών, τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα.

• Χρήση οδοντικού νήματος μετά από το φαγητό.

• Μάσημα τσίχλας χωρίς ζάχαρη μετά τα γεύματα.

• Περιορισμός της κατανάλωσης ζάχαρης και των όξινων τροφών.

• Τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο, τουλάχιστον κάθε έξι μήνες.

• Θεραπεία φθορίωσης.