Έλλειψη 5.9 εκατ. νοσηλευτών σε παγκόσμιο επίπεδο.
Πρωτοφανή μείωση των εισακτέων στα Τμήματα Νοσηλευτικής διαπιστώνει για την φετινή χρονιά η ΠΑ.ΣΥ.Ν.Ο. -Ε.Σ.Υ. και εξ αυτού του λόγου έχει ήδη αποστείλει σχετικό έγγραφο προς τον Πρωθυπουργό, αλλά και την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, στο οποίο αποτυπώνεται ευκρινώς μέσα από στοιχεία, η εργασιακή πλέον αποστροφή των νέων στο επάγγελμα της Νοσηλευτικής.
Στο έγγραφο αναφέρεται συγκεκριμένα ότι διαπιστώθηκε μια άνευ προηγουμένου μείωση των εισακτέων στο Τμήμα Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου (8/158 θέσεις αποφοίτων ΓΕΛ, στο σύνολο των 180 θέσεων). «Ακολούθως αξιοσημείωτη μείωση διαπιστώνεται και στο Τμήμα Νοσηλευτικής του ΠΑ.ΔΑ. (Αιγάλεω), όπου οι εισακτέοι για το ακαδημαϊκό έτος 2024 – 2025 ανέρχονται στους 111/217, σε σχέση με τους 157 και 140 εισακτέους κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2022 έως 2024». Η ΠΑ.ΣΥ.Ν.Ο. -Ε.Σ.Υ στην επιστολή αναφέρει χαρακτηριστικά: «Καθώς δεν υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού, σας ενημερώνουμε ότι τα ποσοστά εισροής Νοσηλευτών σε σχέση με τις εκροές Νοσηλευτών (συνταξιοδοτήσεις, παραιτήσεις, μετατάξεις κ.λπ.) από το Ε.Σ.Υ. είναι εντελώς δυσανάλογες και η κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί κατακόρυφα τα επόμενα χρόνια, αν δεν δοθούν κίνητρα τόσο στους νέους να επιλέξουν την Νοσηλευτική ως επάγγελμα, όσο και στους εναπομείναντες Νοσηλευτές για να παραμείνουν στο Ε.Σ.Υ. Ο αριθμός των 1568 θέσεων εισακτέων στα Τμήματα Νοσηλευτικής σαφώς και δεν καλύπτει σε καμία περίπτωση τις ανάγκες των Υπηρεσιών Υγείας του Ε.Σ.Υ. και επιμένουμε στην άμεση αύξηση των θέσεων εισακτέων στα Νοσηλευτικά Τμήματα, με παράλληλη ίδρυσή νέων Τμημάτων Νοσηλευτικής».
Αβραμίδης: Καμία απάντηση μέχρι στιγμής από την πολιτική ηγεσία
Σε αδιέξοδο λόγω υποστελέχωσης
Μέχρι σήμερα δεν έχουμε λάβει καμία απάντηση για το έγγραφο που στείλαμε, δηλώνει στο DailyPharmaNews ο πρόεδρος της ΠΑ.ΣΥ.Ν.Ο. -Ε.Σ.Υ. Γιώργος Αβραμίδης, ο οποίος χαρακτηρίζει την κατάσταση που αυτή τη στιγμή διαμορφώνεται στα ελληνικά δημόσια νοσοκομεία επικίνδυνη, για το μέλλον του νοσηλευτικού επαγγέλματος, αλλά και τη βιωσιμότητα του Ε.Σ.Υ. «Βρισκόμαστε κυριολεκτικά σε αδιέξοδο με την ήδη υπάρχουσα υποστελέχωση, εφόσον λόγω συνθηκών οι προκηρύξεις βγαίνουν άγονες, οι παραιτήσεις πέφτουν βροχή και οι νέοι γυρίζουν την πλάτη στην ειδικότητα. Δεν μπορεί κανένας φορέας να εθελοτυφλεί όταν υπάρχει ήδη μια σημαντική απώλεια της τάξεως των 383/525 θέσεων εισακτέων σε τρία μόνο Τμήματα Νοσηλευτικής για το ακαδημαϊκό έτος 2024 – 2025. Από μόνο του το γεγονός αυτό δηλώνει την αποστροφή των νέων από το επάγγελμα της Νοσηλευτικής».
«Είμαστε ιδιαιτέρως απαισιόδοξοι για την πορεία του νοσηλευτικού επαγγέλματος σε ότι αφορά την εισροή σε αυτό νέων Νοσηλευτών», αναφέρει ο κ. Αβραμίδης, για να τονίσει στην συνέχεια ότι «τα αποτελέσματα δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά, καθώς όσο μειώνονται οι εισακτέοι, αυτομάτως μειώνονται οι μελλοντικοί απόφοιτοι (αν αναλογιστούμε και ένα ποσοστό, το οποίο ενδεχομένως θα εγκαταλείψει τις προπτυχιακές σπουδές) και φυσικά ο αντίκτυπος αυτός, θα επηρεάσει το ήδη τραγικό ποσοστό στελέχωσης των Υπηρεσιών Υγείας του Ε.Σ.Υ».
Διαρροές προς πάσα κατεύθυνση
Το πρόβλημα της έλλειψης νοσηλευτών βαίνει διαρκές και επιδεινούμενο στα ελληνικά νοσοκομεία, με συνέπεια να ελλοχεύουν σοβαροί κίνδυνοι τόσο για τους ασθενείς, όσο και για τους εργαζόμενους, οι οποίοι επιτελούν το έργο τους σε εξαιρετικά εξαντλητικές συνθήκες.
Αυτή τη στιγμή στα νοσοκομεία του ΕΣΥ εργάζονται περίπου 14.500 μόνιμοι νοσηλευτές και σχεδόν 2.500 συμβασιούχοι. Αν λάβει κανείς υπόψιν του ότι έχουν αποχωρήσει από το ΕΣΥ είτε για να ιδιωτεύσουν είτε για να μεταναστεύσουν, περισσότεροι από 1.500 μόνιμοι νοσηλευτές την τελευταία πενταετία και ότι τα επόμενα δύο χρόνια υπολογίζεται να συνταξιοδοτηθεί περίπου το 15-20% των μόνιμων νοσηλευτών, αντιλαμβάνεται ότι το σύστημα φυλλοροεί με ταχείς ρυθμούς.
Συγχρόνως δεν είναι λίγοι οι επαγγελματίες, ακόμη και μόνιμοι με προϋπηρεσία 15-20 χρόνων που παραιτούνται από το ΕΣΥ για να εργαστούν ως σχολικοί νοσηλευτές, ή κάνουν μετατάξεις σε διοικητικές θέσεις, ή ακόμη αλλάζουν επάγγελμα. Βεβαίως η έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού είναι ένα ζήτημα που απασχολεί τη διεθνή κοινότητα διαχρονικά και αφορά, τόσο τα εξελιγμένα, όσο και τα αναπτυσσόμενα συστήματα υγείας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και το Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτών έχουν χαρακτηρίσει την έλλειψη ως «κρίσιμο ζήτημα» για τη λειτουργία των συστημάτων υγείας και έχουν δημοσιεύσει σε επαναλαμβανόμενες εκθέσεις τους το μέγεθος του προβλήματος.
Το 89% των ελλείψεων νοσηλευτών αφορά χώρες με μεσαίο ή χαμηλό εισόδημα
Σύμφωνα με στοιχεία της Ομότιμης Καθηγήτριας Νοσηλευτικής στο Τμήμα Νοσηλευτικής, του ΠΑΔΑ Ελένης Κυρίτση Κουκουλάρη, σήμερα, το νοσηλευτικό εργατικό δυναμικό ανέρχεται σε 27,9 εκατομμύρια, εκ των οποίων τα 19,3 είναι πτυχιούχοι νοσηλευτές και η έλλειψή του ανέρχεται σε 5,9 εκατομμύρια. Η έλλειψη, όμως, δεν είναι ομοιογενής ανάμεσα στα συστήματα υγείας και αυτό διαφαίνεται από το γεγονός ότι το 89% αυτής της έλλειψης αφορά χώρες με μεσαίο ή χαμηλό εισόδημα.
Μια άλλη διάσταση του προβλήματος αφορά την απώλεια εκπαιδευμένου νοσηλευτικού δυναμικού από χώρες με χαμηλά εισοδήματα προς χώρες με υψηλότερα εισοδήματα. Στη χώρα μας, σύμφωνα με τα στοιχεία της καθηγήτριας, μετά το 2007, όπου εκδηλώθηκε η οικονομική κρίση, εκτιμάται ότι το 10-15% των νέων νοσηλευτών, αποφοίτων ανώτερων και ανώτατων σχολών νοσηλευτικής, αναζήτησαν εργασία σε χώρες του εξωτερικού. Σε παγκόσμιο επίπεδο το μέσο ποσοστό επαγγελματικής μετανάστευσης νοσηλευτών υπολογίζεται στο 15,2%.
Η υποστελέχωση συνδέεται με κακή ποιότητα φροντίδας
Η δραματική υποστελέχωση συνδέεται άμεσα με την ποιότητα της φροντίδας των ασθενών τονίζει στο DailyPharmaNews ο πρόεδρος της ΠΑ.ΣΥ.Ν.Ο. -Ε.Σ.Υ. Γιώργος Αβραμίδης, επικαλούμενος μελέτες που συνδέουν την ποιότητα με την επαρκή στελέχωση. «Έχουμε λιγότερους θανάτους, καλύτερη έκβαση, μικρότερο χρόνο νοσηλείας, περιορισμό των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων και γενικά η πορεία του ασθενή εξελίσσεται καλύτερα. Επιπλέον, χαμηλότερο κόστος νοσηλείας και λιγότερα λάθη. Κάνουμε λάθη, λόγω της εντατικοποίησης, που πολλές φορές δεν τα καταλαβαίνουμε. Ενώ με την επαρκή στελέχωση, έχουμε καλύτερο περιβάλλον εργασίας, φροντίζουμε τον ασθενή όπως πρέπει, του αφιερώνουμε το χρόνο που έχει ανάγκη και γενικά του προσφέρουμε καλύτερη ποιότητα φροντίδας».
Σύμφωνα με την Πανελλήνια Συνδικαλιστική Ομοσπονδία Νοσηλευτικού Προσωπικού στη χώρα μας υπάρχουν υποστελεχωμένες νοσηλευτικές υπηρεσίες, στις οποίες κατά την απογευματινή και τη νυχτερινή βάρδια ένας ή στην καλύτερη περίπτωση δύο νοσηλευτές φροντίζουν 35-40 ασθενείς, όταν η ελάχιστη ασφαλής αναλογία είναι 1 νοσηλευτής ανά 5 ασθενείς σε γενικά τμήματα.
Η Ελλάδα έχει από τις χαμηλότερες αναλογίες στην ΕΕ- 20,2 πτυχιούχοι νοσηλευτές ανά 10.000 κατοίκους
Όσον αφορά τους πτυχιούχους, στην Ελλάδα η αναλογία μέχρι πρόσφατα ήταν 20,2 πτυχιούχοι νοσηλευτές ανά 10.000 κατοίκους, από τις χαμηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η έλλειψη του νοσηλευτικού προσωπικού αποκλειστικά και μόνο στα νοσοκομεία του ΕΣΥ υπολογίζεται μεταξύ 13.000-15.000 νοσηλευτών και βοηθών νοσηλευτών, με βάση το εν ενεργεία έναντι του προβλεπόμενου προσωπικού, που έχει ως αποτέλεσμα τη στελέχωση να διαμορφώνεται στη χώρα μας σε 0,83 νοσηλευτές ανά διαθέσιμη κλίνη.
Το πρόβλημα προφανώς δεν είναι καινούργιο. Απλά ο κόμπος έχει φτάσει και πλέον έχει ξεπεράσει το χτένι. Και το μόνο σίγουρο είναι ότι θα πρέπει να ληφθούν πολιτικές αποφάσεις, έτσι ώστε να δοθούν περισσότερα χρήματα στους νοσηλευτές, όπως και στους γιατρούς. Γιατί αλλιώς οι προκηρύξεις που θα εξαγγέλλονται εντός ή εκτός ΔΕΘ, θα συνεχίζουν να βγαίνουν άγονες με συνέπεια ένα φαύλο κύκλο, ο οποίος θα έχει θύματα τους οικονομικά αδύναμους ασθενείς αυτής της χώρας, που δεν θα μπορούν να απευθυνθούν στον ιδιωτικό τομέα, για να λάβουν αξιοπρεπή περίθαλψη. Γιατί με την υποστελέχωση στο ΕΣΥ, όπως τονίζεται σε όλες τις μελέτες, οι υγειονομικές υπηρεσίες που προσφέρονται είναι επισφαλείς και η μεγάλη φυγή για το προσωπικό, λόγω εξουθένωσης, αποτελεί μονόδρομο.