Ν. Σύψας: Ανάγκη να εφαρμοστούν fast track διαδικασίες
«Στην Ελλάδα χάνονται ανθρώπινες ζωές από ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις επειδή ένα νέο αντιβιοτικό που χρησιμοποιείται ως τελευταία λύση σε σοβαρά περιστατικά, μπορεί να χρειάζεται ακόμη και ενάμιση χρόνο για να έρθει από το εξωτερικό και θα πρέπει να εφαρμοστούν fast track διαδικασίες, τη στιγμή που οι ασθενείς το χρειάζονται το επόμενο λεπτό. Η Πολιτεία θα πρέπει να δώσει ισχυρά οικονομικά κίνητρα στην Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία για να συνεχίσει να διαθέτει φθηνά φάρμακα στην ενδοχώρια αγορά. Εμένα δεν με ενδιαφέρει το clawback. Χρέος της Πολιτείας είναι να έχει ο ασθενής τα καινοτόμα φάρμακα που υπάρχουν στο εξωτερικό τη στιγμή που τα χρειάζεται».
Οι δραματικές επισημάνσεις ανήκουν στον καθηγητή Παθολογικής Φυσιολογίας Λοιμωξιολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρίας Λοιμώξεων Νικόλαο Σύψα, ο οποίος σε επιστημονική συνάντηση με τίτλο «Η αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής και η αξία των νεότερων αντιβιοτικών», παρουσίασε κυριολεκτικά ένα ζοφερό τοπίο, εκτιμώντας μάλιστα ότι αυτή τη στιγμή η ανθρωπότητα ενδέχεται να έχει γυρίσει στην προ αντιβιοτικών εποχή που σημειώνονταν 40% περισσότεροι θάνατοι. «Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι τα αντιβιοτικά τελείωσαν. Επί της ουσίας, δεν υπάρχει κανένα νέο αντιβιοτικό. Και αυτό γιατί καταστρέψαμε αυτά που είχαμε και γιατί καμία φαρμακευτική εταιρεία δεν επενδύει, επειδή είναι πάρα πολύ μεγάλο το κόστος για να βγουν νέα αντιβιοτικά», είπε χαρακτηριστικά ο γνωστός λοιμωξιολόγος.
ECDC: Μη ασφαλές μέρος για ασθενείς τα Ελληνικά Νοσοκομεία
Τα αντιβιοτικά έχουν πιο ισχυρούς μηχανισμούς από τον άνθρωπο. Οι γιατροί δεν έχουν πλέον ισχυρά όπλα στη φαρέτρα τους για να πολεμήσουν πανίσχυρα μικρόβια και βακτήρια που ενδημούν στα ελληνικά νοσοκομεία. Η πιθανότητα θανάτου από λοίμωξη αυτή τη στιγμή αγγίζει το 40%. Έως το 2050 η πρώτη αιτία θανάτου δεν θα είναι τα καρδιαγγειακά ούτε ο καρκίνος, αλλά οι ανθεκτικές λοιμώξεις, που μέχρι τότε σύμφωνα υπολογίζεται ότι εξαιτίας τους θα έχουν χαθεί 100 τρις δολάρια από τα συστήματα υγείας, είπε ο κ. Σύψας για να επισημάνει στη συνέχεια ότι αυτή τη στιγμή, όπως αναφέρει δημοσίευση του Lancet, η μικροβιακή αντοχή σκοτώνει ετησίως 1.270.000 άτομα σε όλο τον κόσμο, 35.000 στις ΗΠΑ και 33.000 στην Ευρώπη.
Για τη χώρα μας, που όπως είναι γνωστό κρατάει τα σκήπτρα στην κατανάλωση αντιβιοτικών, το νούμερο αυτό αγγίζει τις 2.500 κάθε χρόνο. Σε στοιχεία του ΕΟΔΥ ,που παρουσίασε ο καθηγητής, αναφέρεται ότι από το 2000 έως το 2018 η αντίσταση των παθογόνων στα αντιβιοτικά αυξήθηκε κατά 46%, ενώ την τετραετία 2016-2020 καταγράφεται αύξηση της τάξης του 76%.
Η Ελλάδα καταλαμβάνει την έκτη θέση στην ενδονοσοκομειακή κατανάλωση αντιβιοτικών, με το ECDC να έχει χαρακτηρίσει τα ελληνικά νοσοκομεία από πέρσι τον Απρίλιο μη ασφαλές μέρος για ασθενείς, όπως αναφέρεται σε έκθεση που συνέταξε κλιμάκιο του, απευθύνοντας 66 συστάσεις για την καταπολέμηση του προβλήματος. Ενός προβλήματος που μπορεί να είναι διεθνές, καθώς η κατανάλωση συνταγογραφούμενων αντιβιοτικών έχει αυξηθεί από το 2000 έως το 2018 κατά 46%, ωστόσο ο επιπολασμός Λοιμώξεων Σχετιζόμενων με τη Φροντίδα Υγείας στην Ελλάδα, ήταν διπλάσιος από τον μέσο όρο της ΕΕ για το 2023.
Δεν υπάρχουν στοιχεία από ιδιωτικά νοσοκομεία για τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις
Μάλιστα όπως επεσήμανε ο καθηγητής το πρόβλημα παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα, παρά τη θεσμοθέτηση συνταγογράφησης, το 2020, ενώ αποκάλυψε ότι συζητείται εντόνως από αρμόδιους φορείς αυτή τη στιγμή να γίνει υποχρεωτικό το αντιβιόγραμμα στα νοσοκομεία πριν τη χορήγηση του φαρμάκου στον ασθενή. Αναφερόμενος στο επιδημιολογικό περιβάλλον ελληνικών νοσοκομείων, ο κ. Σύψας, παρουσίασε ιλιγγιώδη ποσοστά αντοχής που σε κάποιες περιπτώσεις αγγίζουν το 96,5%.
Σε ερώτηση μάλιστα του DailylPharmaNews τι διαφορές υπάρχουν ανάμεσα στα δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία, ανέφερε ότι δεν υπάρχουν στοιχεία από τα ιδιωτικά νοσοκομεία και δεν γνωρίζει.
Στόχος στην Ελλάδα να μειωθεί η θνητότητα κατά 10% -Τι πρέπει να γίνει
Στόχος στην Ελλάδα είναι να μειωθεί η θνητότητα κατά 10% είπε ο κύριος Σύψας και ανέφερε στη συνέχεια ότι για να καταπολεμηθεί η μικροβιακή αντοχή χρειάζεται ενίσχυση της επιτήρησης της ΜΑ και της κατανάλωσης αντιμικροβιακών, προώθηση της ορθολογικής χρήσης αντιμικροβιακών, μέτρα πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων στην κοινότητα και τις δομές υγειονομικής περίθαλψης, ενίσχυση των Εθνικών Σχεδίων Δράσης στα πλαίσια της Ενιαίας Υγείας και ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας. Είπε μάλιστα ότι δεν αρκεί μόνο η παρέμβαση στα νοσοκομεία, αλλά απαιτείται να γίνουν παρεμβάσεις στη γεωργία και την κτηνοτροφία, στο πλαίσιο της ενιαίας υγείας.
Ένα χάπι αντιβίωσης αποικίζει στο λαιμό μας ανθεκτικά μικρόβια για έξι μήνες
Το αντιβιοτικό εκτός από φάρμακο είναι και φαρμάκι. Ένα χάπι αντιβίωσης αποικίζει στο λαιμό μας ανθεκτικά μικρόβια για έξι μήνες, είπε ο κύριος Σύψας, επισημαίνοντας παράλληλα, ότι είναι επιτακτική ανάγκη να αλλάξει η κουλτούρα και του Έλληνα ασθενή που ζητά επιτακτικά από το γιατρό να του το γράψει , αλλά και του επαγγελματία υγείας που δεν εφαρμόζει κανόνες υγιεινής στα νοσοκομεία. Βεβαίως η υποστελέχωση είναι ένα ζήτημα, αν σκεφτεί κανείς ότι όταν ένας νοσηλευτής μπορεί να αντιστοιχεί σε δεκάδες ασθενών σε ένα θάλαμο, αν πλύνει τα χέρια του κάθε φορά που νοσηλεύει έναν, δεν θα προλάβει να νοσηλεύσει ούτε τους μισούς.
Μείωση θνητότητας από 35% στο 5% με την εισαγωγή καινοτόμων αντιβιοτικών
Όσον αφορά τις ΜΕΘ, όπου η πιθανότητα θανάτου από λοίμωξη είναι παρά πάνω από ισχυρή η αύξηση του αριθμού νοσηλευτών επιφέρει μείωση του αριθμού λοιμώξεων και κατ’ επέκταση μείωση της θνητότητας, της διάρκειας νοσηλείας και του κόστους. Αντίστοιχες μειώσεις άλλωστε επιφέρουν και τα νέα αντιβιοτικά που όπως ανέφερε στην ίδια επιστημονική εκδήλωση ο παθολόγος Δρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ ,Specialty Care Medical Lead Greece Pfizer Hellas, Βασίλης Γραμμέλης, υπάρχουν χρονοβόρες διαδικασίες στις κλινικές μελέτες και αυτό θα πρέπει να αλλάξει προκειμένου να προστεθούν νέα αντιβιοτικά. Σύμφωνα με τη μελέτη ALARICO, που παρουσίασε, στην Ιταλία η εισαγωγή καινοτόμων αντιβιοτικών μείωσε τη θνητότητα από 35% σε 5%.
Αναζητούνται κίνητρα για να παραχθούν νέα αντιβιοτικά
Ο Director Policy & Public Affairs της Pfizer, Αντώνης Φουστέρης από την πλευρά του τόνισε ότι το πρόβλημα είναι τόσο μεγάλο που πλέον αναζητούνται κίνητρα σε επίπεδο κρατών. Μίλησε για τα λεγόμενα push incentives δηλαδή κίνητρα για χρηματοδότηση έρευνας και τα pull incentives (κίνητρα έλξης) που όπως εξήγησε επί της ουσίας επιβραβεύουν κάτι το οποίο έχει ανακαλυφθεί, για να είναι αποτελεσματικό και βιώσιμο στην αγορά. «Η κάθε χώρα και ανάλογα με το σύστημα της και τι είναι πιο προσιτό και συμβατό προσπαθεί να δώσει κίνητρα για την αποζημίωση και τιμολόγηση αυτών των φαρμάκων. Άλλη προοπτική που συζητείται με την αναθεώρηση της φαρμακευτικής νομοθεσίας στην ΕΕ είναι η θέσπιση voucher, δηλαδή μία εταιρεία που θα ανακαλύψει ένα αντιβιοτικό να μπορεί, είτε για αυτό, είτε για ένα άλλο φάρμακο της, να αυξήσει την πατέντα του κατά 12 μήνες».
7+1 προτεινόμενες δράσεις
Ο κ. Φουστέρης στο τέλος της ομιλίας του παρέθεσε προτάσεις που όπως είπε έχει δουλέψει με την επιτροπή πολιτικής υγείας του ΣΦΕΕ και ήδη υπάρχουν:
1. Σύσταση Εθνικής Επιτροπής για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής: Στόχος η ανάπτυξη ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης με συγκεκριμένους στόχους απόδοσης (KPIs), με δε σμεύσεις και δράσεις για το Κράτος και άλλους εμπλεκόμενους φορείς (π.χ. Υπουργείο Υγείας, ΕΟΔΥ, ΟΔΙΠΥ, λοιμωξιολόγοι, φαρμακοποιοί, φαρμακοβιομηχανία). Η πρόσφατη έκθεση του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου για ένα 3ετές Σχέδιο Δράσης για την ΜΑ στην Ελλάδα θα μπορούσε να αξιολογηθεί και να αξιοποιηθεί. Το Σχέδιο περιλαμβάνει 32 δράσεις στους εξής τομείς προτεραιότητας: Ευαισθητοποίηση, Πρόληψη & Έλεγχος Λοιμώξεων, Διαχείριση, Έρευνα & Ανάπτυξη και Πρόσβαση στα αντιβιοτικά
2. Υποστήριξη της θέσπισης TEV (Μεταβιβάσιμο Κουπόνι Αποκλειστικότητας): Προώθηση από την ελληνική κυβέρνηση της θέσπισης TEV στην επικείμενη αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Φαρμακευτικής Νομοθεσίας. Το εκτιμώμενο μέσο κόστος ανά κουπόνι για την Ελλάδα είναι μόλις 7,3 εκατομμύρια ευρώ, ενώ το εκτιμώμενο ετήσιο κόστος της μικροβιακής αντοχής για τη χώρα είναι 42,6 εκατομμύρια ευρώ7
3. Επέκταση της χρήσης εμβολίων: Ενσωμάτωση των εμβολίων ως μέσο αντιμετώπισης της μικροβιακής αντοχής στα εθνικά σχέδια δράσης με επιτάχυνση της εισαγωγής και αύξηση της κάλυψή τους, ειδικά στις παιδικές ηλικίες και μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες.
4. Διασφάλιση ενός βιώσιμου οικονομικού περιβάλλοντος για τα νοσοκομειακά φάρμακα με ουσιαστική μείωση του επιπέδου των υποχρεωτικών επιστροφών.
5. Κατάργηση των εμποδίων αποζημίωσης: Άρση του εξωτερικού κριτήριου «5/11», προκειμένου να εξασφαλιστεί μια επιταχυνόμενη αξιολόγηση HTA και πρόσβαση στα καινοτόμα φάρμακα.
6. Ενσωμάτωση των νέων αντιβιοτικών στα επιλέξιμα προϊόντα του επικείμενου Ταμείου Καινοτομίας: Με στόχο την επιταχυνόμενη πρόσβαση σε συγκεκριμένα πρωτοποριακά φάρμακα.
7. Διασφάλιση της κυκλοφορίας και βιωσιμότητας των νέων αντιβιοτικών στην ελληνική αγορά μέσω της θέσπισης επιπρόσθετης χρηματοδότησης.
8. Διερεύνηση χρηματοδότησης από την ΕΕ για την εφαρμογή του Σχεδίου για την μικροβιακή αντοχή, συμπεριλαμβανομένων «κινήτρων έλξης» για νέα αντιβιοτικά.