H Ανθοθεραπεία ανήκει στις λεγόμενες “ενεργειακές” ή “εναλλακτικές” προσεγγίσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή τα ενεργά συστατικά και ο τρόπος δράσης των ανθοθεραπευτικών σκευασμάτων (των ανθοϊαμάτων) δεν μπορούν να ανιχνευτούν σε μοριακό επίπεδο ούτε να διερευνηθούν με τα υπάρχοντα επιστημονικά μέσα, εκτός αν χρησιμοποιηθούν και πάλι ενεργειακές μέθοδοι, όπως π.χ. η φωτογραφική μέθοδος Kirlian.
Η δράση τους όμως γίνεται εμφανής από τα αποτελέσματά τους. Τα ανθοϊάματα έχουν μια σαφή ευεργετική επίδραση στην ψυχοδιανοητική κατάσταση του ανθρώπου και μπορούν να αποτελέσουν πραγματική θεραπεία σε ψυχολογικά και ψυχοσωματικά προβλήματα. Ακόμα, είναι ιδιαίτερα κατάλληλα για προφύλαξη από τις βλαβερές συνέπειες του στρες, με τις ποικίλες μορφές που αυτό εκδηλώνεται.
Όπως όμως συμβαίνει γενικά στην ολιστική ιατρική, ο στόχος της θεραπείας δεν εξαντλείται στην απαλλαγή από την ασθένεια, αλλά προεκτείνεται στην όλο και μεγαλύτερη βελτίωση του επιπέδου ζωής. Έτσι, τα ανθοϊάματα μπορούν, αν χρησιμοποιηθούν κατάλληλα, να βοηθήσουν πάρα πολύ στην αναβάθμιση της προσωπικότητας και να γίνουν καταλύτες σε μια διαδικασία αυτοεξέλιξης και αυτοπραγμάτωσης, ανάλογα με τις επιθυμίες και τους στόχους ζωής του ατόμου. Μεγάλη είναι η βοήθεια που μπορούν ακόμα να προσφέρουν, αν αξιοποιηθούν κατάλληλα, στην επικοινωνία και στη βελτίωση της ποιότητας των ανθρώπινων σχέσεων. Η συστηματική χρήση των κατάλληλων ανθοϊαμάτων μοιάζει να αποφορτίζει σταδιακά την προσωπικότητα από συσσωρευμένες ή και κληρονομημένες εντάσεις και συχνά αποκαθιστά στον άνθρωπο ικανότητες που έχουν “μπλοκαριστεί” ή δεν έχουν καν αναπτυχθεί. Ενδεικτικά, σαν παραδείγματα, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ανθοϊάματα που βοηθούν στο να απαλλαγεί κανείς από τους φόβους του, να αυξήσει τον δυναμισμό και την αυτοπεποίθησή του, να ωριμάσει τη σκέψη του, να ενδυναμώσει τη θέλησήτου, να αφυπνίσει και να στοχοκατευθύνει τη δημιουργικότητά του και ακόμα ανθοϊάματα που προάγουν την υπομονή, την επιείκεια, την εκτόνωση και την απαλλαγή από το θυμό, την κατανόηση της θέσης του άλλου, την αυτοέκφραση, την επικοινωνία. Στην ανθοθεραπεία οι ψυχολογικές αλλαγές πραγματοποιούνται βαθμιαία εσωτερικά, χωρίς καμία προσπάθεια ή συνειδητή συμμετοχή του ατόμου στο οποίο απευθύνεται. Γι’ αυτό το λόγο δεν είναι σημαντική η στάση του ατόμου ως προς τη θεραπεία, δεν επηρεάζονται δηλαδή τα αποτελέσματα της ανθοθεραπείας από το αν ο άνθρωπος πιστεύει σε αυτήν και είναι θετικά προδιατεθειμένος ως προς αυτήν. Γι’ αυτό άλλωστε έχουμε αποτελέσματα σε βρέφη, σε ανθρώπους που βρίσκονται σε κωματώδεις καταστάσεις, σε ζώα, ακόμα και σε φυτά. Aν όμως ο άνθρωπος συμβαίνει να είναι και συνειδητά προσανατολισμένος προς μια κατεύθυνση βελτίωσης του εαυτού του και της ζωής του, όπως π.χ. συμβαίνει συνήθως στη διάρκεια μιας ψυχοθεραπείας, οι δυνατότητες αξιοποίησης των ανθοϊαμάτων φυσικά αυξάνονται, καθώς είναι κανείς τότε σε θέση να διακρίνει και να συμπορευτεί συνειδητά με τις ενεργειακές αλλαγές που αυτά επιφέρουν στην κατάστασή του και να επωφεληθεί μονιμώτερα και σε μεγαλύτερη έκταση από αυτές τις αλλαγές.
Tρόπος παρασκευής και χρήσης των Aνθοϊαμάτων
Τα ανθοϊάματα προκύπτουν από την τοποθέτηση υγιών, ώριμων λουλουδιών συγκεκριμένων φυτών σε νερό και την έκθεσή τους στον ήλιο για ορισμένες ώρες και μόνον λίγα από αυτά παρασκευάζονται με τη μέθοδο του βρασμού. Στη συνέχεια το νερό αναμεμειγμένο με μπράντυ (το οποίο χρησιμοποιείται σαν φυσικό συντηρητικό) αποτελεί το μητρικό διάλυμα για την παρασκευή της μορφής με την οποία το ανθοϊαμα συνήθως θα καταναλωθεί. Μερικές σταγόνες που λαμβάνονται 3-4 φορές την ημέρα είναι η συνήθης δοσολογία για τα περισσότερα ανθοϊάματα, η διάρκεια όμως της συνιστώμενης χρήσης τους μπορεί να ποικίλει πολύ, από την εφ’ άπαξ λήψη μέχρι εβδομάδες ή και μήνες (σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και χρόνια), ανάλογα με το πρόβλημα. Δεν δημιουργούν παρενέργειες στον οργανισμό και είναι ασφαλής η λήψη τους σε όλες τις περιπτώσεις και σε κάθε ηλικία, χωρίς να εξαιρούνται ευαίσθητες ομάδες όπως οι έγκυες, τα βρέφη, οι πολύ ηλικιωμένοι ή οι βαριά άρρωστοι. Η χρήση τους δεν παρουσιάζει προβλήματα αν γίνεται συγχρόνως με άλλα φάρμακα, οποιαδήποτε και αν είναι αυτά, καθώς τα ανθοϊάματα δεν συνεργούν χημικά, δεν εμποδίζουν ούτε επηρεάζουν τη δράση φαρμάκων, αντίθετα δε η ωφέλεια που μπορεί να δώσουν σε αυτά είναι πολύ μεγάλη. Πραγματικά, τα ανθοϊάματα μπορούν, με κατάλληλη χρήση, να απαλύνουν παρενέργειες και να κάνουν καλύτερα ανεκτές πολλές φαρμακευτικές θεραπείες στον οργανισμό.
Tα ανθοϊάματα Bach
Τα ανθοϊάματα που έγιναν γνωστά στη χώρα μας, κυρίως κατά τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, είναι τα Ιάματα του Bach. Τα ιάματα αυτά, που καλύπτουν ένα βασικό φάσμα απαιτήσεων κατά την άσκηση της ανθοθεραπείας, μπορεί κανείς να τα βρει σε ένα μεγάλο αριθμό φαρμακείων της Αθήνας και σε ορισμένες άλλες πόλεις και να τα προμηθευτεί χωρίς ιατρική συνταγή, καθώς δεν υπάρχουν κίνδυνοι από τη χρήση τους. Χρειάζεται όμως προσοχή κατά την επιλογή τους, η οποία, αν και συχνά μοιάζει να είναι πολύ εύκολη, στην πραγματικότητα συχνά προϋποθέτει μια βαθιά αυτογνωσία και ικανότητα ανάλυσης των προβλημάτων, διαφορετικά θα παραμείνει χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Tα ιάματα μετά τον Bach: Flower Essences, Gem Elixirs, Starlight Elixirs
Κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες η ανθοθεραπεία γνώρισε σημαντική εξάπλωση και συγχρόνως εμπλουτίστηκε με ένα μεγάλο αριθμό νέων ανθοϊαμάτων που έχουν ήδη διευρύνει σημαντικά τις δυνατότητές της. Στα 38 ανθοϊάματα του Δρ. Bach έχουν ήδη προστεθεί τα ιάματα της Καλιφόρνια, του Pegasus, της Αυστραλίας, και πολλά άλλα. Aντί του όρου “ανθοϊαμα” (“flower remedy”) που είχε χρησιμοποιηθεί αρχικά από τον Ε. Bach οι νεώτερες ανακαλύψεις χρησιμοποιούν τον δύσκολα μεταφράσιμο στη γλώσσα μας όρο “flower essence” (“πεμπτουσία του άνθους”). Eκτός από τα ιάματα που προέρχονται από άνθη υπάρχουν τώρα και ιάματα από άλλα υλικά, όπως π.χ. κρυστάλλους και διάφορα είδη πετρωμάτων, τα λεγόμενα gem elixirs, ακόμα και από το φως αστερισμών και γαλαξιών (starlight elixirs). Ένα αρκετά πλούσιο συγγραφικό υλικό σχετικά με τα ιάματα και εκπαιδευτικά προγράμματα σε πολλά μέρη του κόσμου προσφέρονται για όσους θέλουν να γνωρίσουν αυτό το νέο και πολλά υποσχόμενο ενεργειακό σύστημα. Λόγω της σημαντικότητας των αποτελεσμάτων της, η θεραπεία αυτή έχει ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον μέρους της επιστημονικής κοινότητας και αρχίζει έτσι να συστηματοποιείται η έρευνα από πλευράς όσων γιατρών και επαγγελματιών του χώρου της υγείας φαίνονται να κατανοούν τα ωφέλη και τις δυνατότητες της ανθοθεραπείας.
Προέλευση της Aνθοθεραπείας
Η Ανθοθεραπεία εμφανίζεται στην εποχή μας κατά τη δεκαετία του 1930, μέσα από τις εργασίες του Αγγλου γιατρού Ε. Bach. Ο Ε. Bach (1886-1936), παθολόγος και βακτηριολόγος στο Λονδίνο και αργότερα επίσης ομοιοπαθητικός γιατρός, πριν ασχοληθεί με τις θεραπευτικές ιδιότητες των λουλουδιών, είχε γίνει γνωστός κυρίως από την ανακάλυψη ενός αριθμού εμβολίων σχετικά με χρόνιες εντερικές παθήσεις. Η αγάπη του για τη φύση και οι αναζητήσεις του για πιο φυσικές μεθόδους θεραπείας κατέληξαν στο να δημιουργήσει προς το τέλος της ζωής του το σύστημα των ανθοϊαμάτων που φέρει το όνομά του. Λίγα πράγματα είναι γνωστά για τον τρόπο με τον οποίο ο Ε. Bach ανακάλυψε τη μέθοδό του. Πιθανά επηρεασμένος από τον Παράκελσο και τις εργασίες του Rudolf Steiner, είναι γνωστό ότι είχε αρχικά προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει το νερό που συνέλεγε από τις δροσοστάλες των λουλουδιών. Από τους άμεσους συνεργάτες του γνωρίζουμε ότι ο Bach βίωσε ο ίδιος προσωπικά και με ένταση τις αρνητικές ψυχοδιανοητικές καταστάσεις που τα ιάματά του είναι σε θέση να εξισορροπούν και είχε τη ικανότητα να οδηγείται διαισθητικά προς εκείνο το φυτό του οποίου τα άνθη είχαν τη δυνατότητα να τον ανακουφίσουν. Ηταν άνθρωπος με πολύ μεγάλη παρατηρητικότητα και με πολύ ανεπτυγμένες τις ιδιότητες που ονομάζουμε “διαισθητικές”. Αυτός ο ασυνήθιστος τρόπος με τον οποίο ανακάλυψε τα ιάματά του ο E. Bach, τρόπος πολύ ανάλογος με τις διαισθητικές μεθόδους που χρησιμοποιούν και σήμερα οι ανά τον κόσμο ερευνητές και κατασκευστές ανθοϊαμάτων, φαίνεται ότι δεν είναι τόσο ασυνήθιστος στη φύση. ΄Οσοι έχουν ζήσει στην εξοχή γνωρίζουν ότι πολύ συχνά τα ζώα, όταν είναι άρρωστα, αναζητούν συγκεκριμένα φυτά σαν τροφή τους, φυτά που συμβαίνει να είναι ακριβώς αυτά που χρειάζονται για να θεραπευτούν. Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει σε πολύ μικρά παιδιά, αν αφεθούν ελεύθερα στην εξοχή. Φαίνεται ότι τα ζωντανά συστήματα έχουν την ικανότητα να αισθάνονται συχνά ποιές ποιότητες πρόκειται να λειτουργήσουν θετικά για την κατάστασή τους, ικανότητα που συχνά παρεμποδίζεται και ατονεί κάτω από την κυριαρχία της λογικής αναλυτικής σκέψης. Δεν είναι λίγοι όμως αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο ρόλος των λουλουδιών στη θεραπεία και την εναρμόνιση των καταστάσεων της ψυχής δεν είναι κάτι που πρωτοανακάλυψε η εποχή μας, αλλά ότι συναντάται επίσης σε αρχαίες, ευρύτατα διαδεδομένες κάποτε γνώσεις και πρακτικές. ΄Ιχνη τέτοιων πρακτικών έχουν ενδεχόμενα επιβιώσει μέχρι τις μέρες μας, με τη μορφή συνηθειών και εθίμων. Αναφέρουν για παράδειγμα, ότι δεν είναι ίσως τυχαίο το ότι δεχόμαστε ή προσφέρουμε λουλούδια στις σημαντικές στιγμές της ζωής μας, συχνά μάλιστα, συγκεκριμένα είδη από αυτά. Αναφορές στη χρήση ανάλογων ενεργειών τόσο του φυτικού, με τη μορφή των ανθέων, όσο και του ορυκτού βασιλείου με χρησιμοποίηση κρυστάλλων, πολύτιμων και ημιπολύτιμων λίθων και μετάλλων για λόγους ψυχοπνευματικής κάθαρσης και ενδυνάμωσης, ο προσεκτικός αναγνώστης συναντά σε πολλά αρχαία κείμενα, όπως π.χ. στη Βίβλο. Στον πασίγνωστο 50ο (N’, στίχος 7) Ψαλμό του ο Δαϋίδ, νοιώθοντας βαρειά ενοχή και παρακαλώντας το Θεό να τον απαλλάξει από αυτήν, γράφει: “Ραντιείς με υσσώπω και καθαρισθήσομαι, πλυνείς με και υπέρ χιόνα λευκανθήσομαι”(“Θα με ραντίσεις με ύσσωπο και θα καθαριστώ, θα με πλύνεις και θα γίνω πιο λευκός από το χιόνι”). Ο ύσσωπος, σαν φυτό, χρησιμοποιείται σε δυσπεψίες, αναπνευστικά προβλήματα, δερματικές εκχυμώσεις και θεραπεία των πληγών. Το νερό όμως του ανθοϊάματος του ύσσωπου είναι σήμερα το ισχυρότερο γνωστό σκεύασμα για την απαλλαγή από τα αισθήματα ενοχής!…
Eφαρμογές
Τα ανθοϊάματα που είναι διαθέσιμα σήμερα μετρώνται ήδη σε χιλιάδες και ανταποκρίνονται σε ένα εντυπωσιακά ευρύ φάσμα απαιτήσεων όσον αφορά τη θεραπεία και την εξέλιξη στον ψυχολογικό, διανοητικό, σωματικό, πνευματικό, κοινωνικό τομέα καθώς και αυτόν της οικολογικής συνείδησης. Όσοι έχουν σε κάποιο βαθμό εξοικειωθεί με τη χρήση τους, θεωρούν ότι είναι “εκ των ων ουκ άνευ” στη θεραπεία ιδιαίτερα των ψυχολογικών προβλημάτων.
Μαρίνα Αγγελή (Από τις εκδόσεις Πύρινος Κόσμος κυκλοφορεί το βιβλίο της “Ανθοθεραπεία με τα Ιάματα Μπαχ”, ενώ υπό έκδοση είναι ένα δεύτερο βιβλίο με θέμα τα Ανθοϊάματα της Καλιφόρνιας (Flower Essence Society, FES).