Από την Αθηνά Γκόρου
Μια νέα, εκτεταμένη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Health Forum φέρνει στο φως τις τεράστιες αποκλίσεις στις τιμές των φαρμάκων παγκοσμίως, αποκαλύπτοντας ένα σύνθετο τοπίο όπου το κόστος και η αγοραστική αξία διαφέρουν δραματικά ανάμεσα στις χώρες. Η μελέτη δείχνει ότι, ενώ οι πλουσιότερες χώρες έχουν υψηλές ονομαστικές τιμές, τελικά απολαμβάνουν χαμηλότερες πραγματικές τιμές σε σύγκριση με τις φτωχότερες.
Η έρευνα, η οποία ανέλυσε στοιχεία του 2022 για 549 βασικά φάρμακα σε 72 αγορές παγκοσμίως, ρίχνει φως σε ένα παγκόσμιο πρόβλημα που επηρεάζει την υγεία δισεκατομμυρίων ανθρώπων.
Πώς έγινε η έρευνα
Η μελέτη εξέτασε τη λίστα με τα βασικά φάρμακα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και τα κατηγοριοποίησε σε 72 αγορές. Για να είναι πιο ακριβής η σύγκριση, οι ερευνητές απέκλεισαν φάρμακα που αγοράζονται μέσω διεθνών οργανισμών, όπως για τον HIV/AIDS και την φυματίωση. Η ανάλυση βασίστηκε σε δεδομένα της IQVIA, μιας εταιρείας που παρακολουθεί τις παγκόσμιες πωλήσεις φαρμάκων.
Οι ερευνητές δεν περιορίστηκαν μόνο στις ονομαστικές τιμές, αλλά υπολόγισαν και την πραγματική αγοραστική αξία των φαρμάκων, δηλαδή πόσο προσιτά είναι για τους πολίτες κάθε χώρας λαμβάνοντας υπόψη την αγοραστική τους δύναμη. Αυτό επιτεύχθηκε με τη χρήση της έννοιας της ισοδυναμίας αγοραστικής δύναμης (purchasing power parity). Επίσης, υπολόγισαν πόσες ημέρες του κατώτατου μισθού χρειάζεται ένας πολίτης για να αγοράσει μια μηνιαία θεραπεία.
Περιγραφή της Μελέτης
Το σύνολο των δεδομένων της μελέτης περιλάμβανε τις τιμές και τους όγκους πωλήσεων 549 βασικών φαρμάκων σε 72 αγορές το 2022. Αυτές οι αγορές περιλάμβαναν 40 χώρες υψηλού εισοδήματος (μεταξύ των οποίων το Χονγκ Κονγκ), 32 αγορές μεσαίου εισοδήματος και μία αγορά χαμηλού εισοδήματος.
Η διαθεσιμότητα των 549 φαρμάκων ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των αγορών και των περιοχών. Η Γερμανία είχε τη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα (438 από τα 549 φάρμακα, δηλαδή 80%), ενώ το Κουβέιτ είχε τη χαμηλότερη (225 φάρμακα, δηλαδή 41%). Στο σύνολο των περιοχών, ο Δυτικός Ειρηνικός είχε τον υψηλότερο διάμεσο αριθμό διαθέσιμων φαρμάκων (381 φάρμακα), ενώ η Ανατολική Μεσόγειος τον χαμηλότερο (323). (Βλέπε Πίνακας 1).
Δαπάνες, Κατανάλωση και Τιμές ανά Περιοχή
Οι ετήσιες δαπάνες για βασικά φάρμακα ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των περιοχών. Η Ευρώπη είχε τη υψηλότερη μέση δαπάνη ($192 ανά κάτοικο) και την υψηλότερη κατανάλωση σε δόσεις (634 δόσεις ανά κάτοικο). Αντίθετα, η Νοτιοανατολική Ασία είχε τη χαμηλότερη μέση δαπάνη ανά κάτοικο ($7) και την χαμηλότερη κατανάλωση σε δόσεις (143 δόσεις ανά κάτοικο).
Τα γενόσημα φάρμακα (συμπεριλαμβανομένων των βιο-ομοειδών) αποτελούν την πλειονότητα της αγοράς σε όρους όγκου κατανάλωσης, με το μερίδιό τους να κυμαίνεται από 60% στον Δυτικό Ειρηνικό έως 82% στη Νοτιοανατολική Ασία. Ωστόσο, το μερίδιο αγοράς των γενοσήμων είναι μικρότερο σε οικονομικούς όρους (από την αξία).
Οι τιμές των φαρμάκων, αφού προσαρμοστούν για τις διαφορές στην αγοραστική δύναμη, παρουσιάζουν τεράστιες αποκλίσεις μεταξύ των αγορών.
Περαιτέρω Ανάλυση: Ονομαστικές vs. Πραγματικές Τιμές
Οι τιμές των φαρμάκων ποικίλλουν επίσης σημαντικά ανάλογα με την πάθηση. Για τις περισσότερες χώρες, τα φάρμακα με τις υψηλότερες τιμές (σε σχέση με τη Γερμανία) αφορούν τις ψυχικές διαταραχές και τις καρδιαγγειακές παθήσεις, ενώ τα φθηνότερα προϊόντα ήταν αυτά για την ηπατίτιδα Β και C.
Τα αποτελέσματα διέφεραν ανάλογα με το αν χρησιμοποιήθηκαν ονομαστικές ή πραγματικές τιμές. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ είχαν τον υψηλότερο δείκτη τιμών σε ονομαστικούς όρους (407,5), αλλά όχι μετά την προσαρμογή στην αγοραστική δύναμη (298,2). Αντίστροφα, το Πακιστάν είχε τις χαμηλότερες τιμές σε ονομαστικούς όρους (30,3), αλλά οι τιμές του ήταν πιο κοντά σε αυτές της Γερμανίας (97,6) όταν λήφθηκε υπόψη η αγοραστική δύναμη. Η σύγκριση των δεικτών τιμών με το ΑΕΠ ανά κάτοικο έδειξε θετική συσχέτιση στις ονομαστικές τιμές, αλλά μια σημαντική αρνητική συσχέτιση στις πραγματικές τιμές. Αυτό υποδηλώνει ότι οι πλουσιότερες χώρες είχαν χαμηλότερες πραγματικές τιμές, όταν λαμβάνονταν υπόψη οι διαφορές στην αγοραστική δύναμη.
Συνολικά, η μελέτη τονίζει ότι απαιτούνται επειγόντως νέες στρατηγικές για την προώθηση δίκαιων τιμών και τη βελτίωση της προσιτότητας των φαρμάκων σε παγκόσμιο επίπεδο. Η επίτευξη καθολικής υγειονομικής κάλυψης δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα όσο οι τιμές των φαρμάκων παραμένουν ένα απαγορευτικό εμπόδιο για ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού.