Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Τις τελευταίες εβδομάδες η Πούνε, μια πυκνοκατοικημένη πόλη στη δυτική Ινδία, βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα ανησυχητικό ξέσπασμα του συνδρόμου Guillain-Barré (GBS). Πρόκειται για ένα σπάνιο αυτοάνοσο νευρολογικό νόσημα, κατά το οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται στα περιφερικά νεύρα.
Το σύνδρομο Guillain-Barré χαρακτηρίζεται από την ταχεία εμφάνιση μυϊκής αδυναμίας στα πόδια και στα χέρια, η οποία σταδιακά εξαπλώνεται σε όλο το σώμα και τα άνω άκρα. Σε σπάνιες περιπτώσεις, οι ασθενείς οδηγούνται σε παράλυση και σοβαρά προβλήματα σε αναπνευστικό και καρδιαγγειακό σύστημα. Για τον λόγο αυτό απαιτείται εισαγωγή του ασθενούς στο νοσοκομείο, συνήθως στις ΜΕΘ, για τη συνεχή παρακολούθηση των ζωτικών του σημείων.
180 κρούσματα και έξι νεκροί ο μέχρι τώρα απολογισμός
Η Πούνε ανήκει στην πολιτεία Μαχαράστρα, μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της Ινδίας, με πληθυσμό που ξεπερνά τα 112 εκατομμύρια άτομα.
Από τις αρχές του 2025 έχουν καταγραφεί 180 κρούσματα GBS στην ευρύτερη περιοχή της Πούνε. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία των αρχών, μέχρι στιγμής έξι άνθρωποι έχουν χάσει την ζωή τους, 50 ασθενείς νοσηλεύονται σε ΜΕΘ, 25 ασθενείς νοσηλεύονται με αναπνευστήρα, ενώ όλοι οι υπόλοιποι ασθενείς πήραν εξιτήριο και είναι καλά στην υγεία τους. Πρόκειται για την μεγαλύτερη επιδημία GBS που έχει βιώσει η Ινδία.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει ήδη στείλει στην Πούνε ομάδα γιατρών, η οποία καθοδηγεί το ιατρικό προσωπικό των νοσοκομείων, παρέχοντας την αναγκαία ιατρική και τεχνολογική υποστήριξη.
Επικίνδυνα παθογόνα στο πόσιμο νερό
Αξιωματούχοι του κρατικού υπουργείου υγείας επιβεβαίωσαν ότι το ξέσπασμα κρουσμάτων GBS στην Πούνε προκλήθηκε από το βακτήριο Campylobacter jejuni – κύρια αιτία τροφιμογενών λοιμώξεων και βασικότερος παράγοντας του GBS παγκοσμίως – το οποίο μεταδόθηκε στους ανθρώπους μέσω μολυσμένου νερού από τις δεξαμενές και τα πηγάδια της περιοχής.
Ειδικοί από το Τμήμα Δημόσιας Υγείας συνέλεξαν περισσότερα από 3.800 δείγματα νερού από διαφορετικά σημεία της πόλης. Η χημική και βιολογική ανάλυση των δειγμάτων από το Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας αποκάλυψε ότι 37 δεξαμενές νερού στην πόλη Πούνε και τα γύρω χωριά βρέθηκαν μολυσμένες από το παθογόνοCampylobacterjejuni.
Οι έρευνες ποιότητας νερού έδειξαν επίσης ότι στην ευρύτερη περιοχή της Πούνε υπήρχε απόλυτη έλλειψη χλωρίου σε όλες τις οικιακές παροχές και εγκαταστάσεις νερού. Το χλώριο είναι ένα χημικό στοιχείο που προστίθεται στο πόσιμο νερό ως απολυμαντικό, καθώς έχει την ικανότητα σκοτώνει πολλούς παθογόνους μικροοργανισμούς. Αυτή η πρακτική αποδείχθηκε πολύ αποτελεσματική ενάντια στις αρρώστιες υδρικής προέλευσης, όπως είναι η χολέρα και ο τύφος.
Πολλά χωριά σε νεοσύστατες δημοτικές περιοχές κοντά στην πόλη Πούνε δεν έχουν πρόσβαση σε κατάλληλα επεξεργασμένο πόσιμο νερό και βασίζονται σε γεωτρήσεις που βρίσκονται επικίνδυνα κοντά σε δεξαμενές λυμάτων, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα διασταυρούμενης μόλυνσης. Η έλλειψη χλωρίωσης, η ακατάλληλη αποστράγγιση και η έλλειψη τακτικών ελέγχωντης ποιότητας του νερού έχουν καταστήσει αυτές τις περιοχές ως «σημεία υψηλού κινδύνου» για υδατογενείς ασθένειες, δημιουργώντας ένα περιβάλλον όπου ευδοκιμούν μόνιμα και ανεξέλεγκτα επικίνδυνα παθογόνα.
Οι υγειονομικές αρχές της χώρας έχουν ξεκινήσει εντατικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης για να εκπαιδεύσουν το κοινό σχετικά με τα συμπτώματα της νόσου και τη σημασία της έγκαιρης αναζήτησης ιατρικής βοήθειας. Τα νοσοκομεία εξοπλίζονται με τους απαραίτητους πόρους για τη διαχείριση της εισροής ασθενών, ενώ διεξάγεται έρευνα για την καλύτερη κατανόηση της σχέσης μεταξύ ιογενών λοιμώξεων και συνδρόμου Guillain-Barré.
Ο ακριβής αριθμός των κρουσμάτων σε εθνικό επίπεδο είναι άγνωστος επειδή το GBS είναι μια ασθένεια που δεν είναι υποχρεωτικό να αναφέρεται στις αρχές. Σύμφωνα με τα ινδικά μέσα ενημέρωσης πάντως, το τελευταίο διάστημα έχουν καταγραφεί σποραδικά κρούσματα του συνδρόμου Guillain-Barréκαι σε άλλες περιοχές της χώρας, μεταξύ των οποίων η Βομβάη, το Δελχί, το Ρατζαστάν, η Δυτική Βεγγάλη, η Τελανγκάνα, το Τζαρκάντ και ηΧαριάνα, γεγονός που δείχνει ότι μια επιδημία GBS έχει αρχίσει να πλέον να εξαπλώνεται ανεξέλεγκτα στην Ινδία.
Τι είναι το σύνδρομο Guillain-Barré
Το σύνδρομο Guillain-Barré(GBS) είναι ένα σπάνιο νευρολογικό νόσημα στο οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται στα περιφερικά νεύρα, με αποτέλεσμα ο ασθενής να παρουσιάζει αρχικά αδυναμία, μούδιασμα και στη συνέχεια παράλυση, κυρίως στα χέρια και τα πόδια. Η κατάσταση του ασθενούς τείνει να επιδεινώνεται από 2 έως 4 εβδομάδες μετά την έναρξη της νόσου.
Η πρόγνωση ποικίλλει ανάλογα με τη μορφή του συνδρόμου Guillain-Barré. Πολλοί ασθενείς οδηγούνται σε πλήρη αποκατάσταση, ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών μπορεί να περπατήσει έξι μήνες μετά την έναρξη της νόσου και σε πιο βαριές περιπτώσεις, η νόσος οδηγεί σε αναπνευστική ανεπάρκεια και καρδιακή προσβολή, με θανατηφόρα έκβαση. Τα ποσοστά θνησιμότητας κυμαίνονται από 3% έως 13% και εξαρτώνται από την ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης που λαμβάνει ο ασθενής.
Τι προκαλεί το σύνδρομο Guillain-Barré
Οι ακριβείς αιτίες για το σύνδρομο Guillain-Barré δεν είναι πλήρως κατανοητές. Ωστόσο, το σύνδρομο συνήθως αναπτύσσεται μετά από μια βακτηριακή ή ιογενή λοίμωξη. Ιοί πουέχουνσυσχετιστεί με το σύνδρομο Guillain-Barré είναι ο ιός Epstein-Barr, ο ιός Zika, ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV), ο κυτταρομεγαλοϊός και η μυκοπλασματική πνευμονία.
Η μόλυνση με το βακτήριο Campylobacterjejuni, που προκαλεί γαστρεντερίτιδα, είναι ένας από τους πιο κοινούς παράγοντες κινδύνου για GBS. Επιπλέον, μετά την έναρξη της πανδημίας COVID-19, πολλά κρούσματα συνδρόμου Guillain-Barré αναφέρθηκαν σε όλο τον κόσμο μετά από μολύνσεις με SARS-CoV-2.
Σε κάποιες σπάνιες περιπτώσεις, το σύνδρομο Guillain-Barré έχει συσχετιστεί με ορισμένα εμβόλια. Υπενθυμίζεται ότι το 2021,τόσο ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ)όσο και η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) είχαν προειδοποιήσει ότι το σύνδρομο Guillain-Barré, αποτελεί μια πιθανή παρενέργεια των εμβολίων AstraZeneca και Johnson & Johnson κατά του νέου κορονοϊού.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων είχε τονίσει τότε ότι η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ του Guillain-Barré και του εμβολίου AstraZeneca, αποτελεί «μια λογική πιθανότητα» αφού από τις 592 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου που χορηγήθηκαν παγκοσμίως έως τις 31 Ιουλίου 2021, αναφέρθηκαν 833 περιπτώσεις συνδρόμου Guillain-Barré.
Θεραπευτική αντιμετώπιση του συνδρόμου Guillain-Barré
Επί του παρόντος, δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για το σύνδρομο Guillain-Barré. Οι δύο θεραπείες που συνήθως χρησιμοποιούνται για την συμπτωματική αντιμετώπιση της νόσου είναι η πλασμαφαίρεση (απομάκρυνση των αντισωμάτων που επιτίθενται στα περιφερικά νεύρα) και η θεραπεία ανοσοσφαιρίνης (ενδοφλέβια έγχυση υγιών αντισωμάτων).
Η ανάρρωση συχνά απαιτεί από 6 έως 12 μήνες και σε πιο σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και 3 χρόνια. Περίπου το 1/3 των ασθενών μπορεί να υποστεί κάποια μόνιμη παράλυση.