Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο
Ένα θεμελιώδες έγγραφο για την ανάπτυξη σε παγκόσμια κλίμακα ενός πλαισίου πολιτικής για τον εμβολιασμό κατά τη διάρκεια ζωής δημοσίευσε στις 11 Σεπτεμβρίου η Διεθνής Ομοσπονδία Φαρμακοποιών (FIP).
Ουσιαστικά πρόκειται για τη συνέχιση της πρωτοβουλίας που πήρε η FIP λίγους μήνες νωρίτερα, τον Απρίλιο του 2024, όταν φιλοξένησε μια σύνοδο κορυφής για την ανάπτυξη πολιτικής που να επικεντρωθεί στον αυξανόμενο ρόλο του φαρμακείου στους εμβολιασμούς και να περιγράψει και να καθορίσει τις παραμέτρους για την εφαρμογή μιας παγκόσμιας πολιτικής της FIP για τον εμβολιασμό κατά τη διάρκεια της ζωής. Σε διάστημα δύο ημερών, εμπειρογνώμονες και εκπρόσωποι από χώρες με εμπειρία φαρμακοποιών ως εμβολιαστών μοιράστηκαν τη γνώση, την τεχνογνωσία και τις μελέτες περιπτώσεων ανά χώρα σε διάφορους τομείς εστίασης όπως είναι τα νέα και υπό παρασκευή εμβόλια, τα ευρύτερα οφέλη των εμβολίων, τα μοντέλα αμοιβής εμβολίων, το θέμα της εμπιστοσύνης στα εμβόλια, την πρόσβαση σε δεδομένα και αρχεία που αφορούν τον εμβολιασμό. Οι γνώσεις, τα δεδομένα, η τεχνογνωσία και οι εμπειρίες που μοιράστηκαν κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής παρουσιάζονται στη νέα έκθεση της FIP.
H FIP στοχεύει στο πλαίσιο των δράσεων της για να προωθήσει αυτήν την προσπάθεια να προχωρήσει σε μία ανοιχτή εκστρατεία υπέρ των εμβολιασμών το 2024-2025, υπογραμμίζοντας τη σημασία των φαρμακοποιών στον παγκόσμιο εμβολιασμό. Αυτή η καμπάνια θα διασφαλίσει ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, οι κυβερνήσεις και τα υπουργεία υγείας είναι «εξοπλισμένα» με στοιχεία που θα τους οδηγήσουν να ασχοληθούν με τους φαρμακοποιούς και θα στοχεύει επίσης στη μεγιστοποίηση των εμβολιασμών που μπορούν να κάνουν οι φαρμακοποιοί και την απαιτούμενη αμοιβή. Επιπλέον, με βάση την εκστρατεία, η FIP θα πραγματοποιήσει μια δεύτερη συνάντηση κορυφής το 2025 που θα ενσωματώσει τα διδάγματα από την πρώτη σύνοδο κορυφής και θα αφιερώσει χρόνο για την περαιτέρω προώθηση αυτής της προσπάθειας.
Τα σχέδια για την ανάπτυξη του πλαισίου θα στοχεύουν στις 56 χώρες που εμπλέκονται επί του παρόντος στον εμβολιασμό με βάση τα φαρμακεία, με στόχο ο αριθμός αυτός να αυξηθεί στα 195 κράτη μέχρι το τέλος του 2025. Αυτό που επιδιώκεται είναι να συμπληρωθεί ο παγκόσμιος άτλαντας με τις χώρες που έχουν καθεστώς υπηρεσιών ανοσοποίησης που βασίζονται στα φαρμακεία, προσφέροντας μια ολοκληρωμένη επισκόπηση των παγκόσμιων προσπαθειών εμβολιασμού.
Όλο και σημαντικότερος ο ρόλος των φαρμακοποιών στους εμβολιασμούς
Οι φαρμακοποιοί συμμετέχουν ολοένα και περισσότερο στην ανάπτυξη, την προώθηση και την παράδοση εμβολίων. Παίζουν διάφορους ρόλους στην προάσπιση του εμβολιασμού, την ευαισθητοποίηση και τις συμβουλές γι’ αυτόν, και σε πολλές χώρες χορηγούν αλλά και συνταγογραφούν εμβόλια. Διά μέσου της τεχνογνωσίας τους και των σχέσεων εμπιστοσύνης που αναπτύσσουν με τους πολίτες, οι φαρμακοποιοί καταπολεμούν τις εσφαλμένες αντιλήψεις γύρω από τα εμβόλια και παρέχουν τεκμηριωμένες πληροφορίες στους ασθενείς. Οι φαρμακοποιοί είναι μοναδικά τοποθετημένοι μέσα στο σύστημα υγείας και την κοινότητα για να υποστηρίξουν τον εμβολιασμό διαφόρων ομάδες πληθυσμού και να αρθούν τα εμπόδια στην επίτευξη υψηλών ποσοστών εμβολιαστικής κάλυψης, συμπεριλαμβανομένων των δυσπρόσιτων ομάδων πληθυσμού ή των ομάδων υψηλού κινδύνου.
Συστάσεις προς τα μέλη της FIP
Για να υποστηρίξει τη συμβολή των φαρμακοποιών στον εμβολιασμό κατά τη διάρκεια της ζωής, η FIP συνιστά οι κυβερνήσεις και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής να:
1. Αναπτύξουν επίσημα προγράμματα εμβολιασμού που υποστηρίζουν τον εμβολιασμό κατά τη διάρκεια της ζωής.
2. Αναγνωρίσουν, ενεργοποιήσουν και αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητες και την ευκολία των κοινοτικών και νοσοκομειακών φαρμακείων για παροχή υπηρεσιών δημόσιας υγείας, πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης και στρατηγικές πρόληψης ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του εμβολιασμού.
3. Αναπτύξουν κατάλληλες εθνικές πολιτικές και να άρουν τους ρυθμίσεις που βάζουν φραγμούς για να καταστεί δυνατή η κατάλληλη κατάρτιση και πιστοποίηση των φαρμακοποιών να συνταγογραφούν και να χορηγούν όλα τα σχετικά εμβόλια σε όλη τη διάρκεια της (σ.σ. ενήλικης) ζωής.
4. Υιοθετήσουν νέες πολιτικές εμβολιασμού που θα εξουσιοδοτήσουν και θα ενισχύουν τους φαρμακοποιούς, σύμφωνα με την αντίστοιχη ασφαλιστική νομοθεσία για την υγεία, να εμβολιάζουν στο πλαίσιο των αντίστοιχων εθνικών προγραμμάτων εμβολιασμού και να αποκτήσουν και δικαιώματα να συνταγογραφούν, να παρέχουν και να χορηγούν εμβόλια που δεν περιλαμβάνονται σε αυτά τα προγράμματα (π.χ. ταξιδιωτικοί εμβολιασμοί).
5. Προωθήσουν την ικανότητα των φαρμακοποιών στη συνταγογράφηση και χορήγηση εμβολίων μέσω του ορισμού των απαιτούμενων γνώσεων και δεξιοτήτων ως αναπόσπαστο μέρος της βασικής εκπαίδευσης και κατάρτισης των φαρμακοποιών και μέσω των απαιτήσεων συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης
6. Επενδύσουν σε στρατηγικές πρόληψης, συμπεριλαμβανομένων των εμβολίων και των υπηρεσιών εμβολιασμού από όλους τους παρόχους, και τους Φαρμακοποιούς αλλά και το εργατικό δυναμικό των φαρμακείων, για να διασφαλιστεί η ισότητα στην πρόσβαση στους εμβολιασμούς και η βιωσιμότητα του εμβολιασμού ως υπηρεσία.
7. Αναπτύξουν κατάλληλα μοντέλα αμοιβών για τα φαρμακεία για την παροχή βιώσιμων υπηρεσιών εμβολιασμού στη διάρκεια της ζωής τόσο από τον ιδιωτικό όσο και από το δημόσιο τομέα
8. Διασφαλίσουν προετοιμασία και ετοιμότητα του συστήματος υγείας για μαζική ανοσοποίηση κατά τη διάρκεια ασθένειας που μπορεί να προληφθεί με εμβόλια σε φάση ξεσπάσματος επιδημιών και πανδημιών.
9. Συμπεριλάβουν φαρμακοποιούς και άλλο εργατικό δυναμικό φαρμακείων στα σχέδια ετοιμότητας και απόκρισης έκτακτης ανάγκης ως επαγγελματίες υγείας πρώτης γραμμής
10. Προωθήσουν την πλήρη ενσωμάτωση των κοινοτικών και νοσοκομειακών φαρμακείων στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης δημιουργώντας τις ρυθμιστικές και λειτουργικές προϋποθέσεις για διεπαγγελματική συνεργασία, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στα κοινά αρχεία υγείας ασθενών και αρχεία εμβολιασμού.
11. Καθιερώσουν αποτελεσματικά συστήματα πληροφόρησης εμβολιασμού προσβάσιμα στους επαγγελματίες υγείας, ιδιαίτερα στους φαρμακοποιούς, σε όλα τα επίπεδα περίθαλψης. Τέτοια συστήματα θα πρέπει να ενσωματωθούν στο σύνολο των συστημάτων πληροφοριών υγειονομικής περίθαλψης.
Συστάσεις προς ακαδημαϊκά ιδρύματα και φαρμακοποιούς
Η FIP καλεί για τη συμβολή σε αυτήν την προσπάθεια τόσο τα μέλη της όσο και τα ακαδημαϊκά ιδρύματα, τους παρόχους συνεχιζόμενης εκπαίδευσης για τους φαρμακοποιούς και τον κάθε μεμονωμένο φαρμακοποιό ξεχωριστά συνιστώντας τους να κάνουν κάποια συγκεκριμένα πράγματα.
Έτσι για τα μέλη της προτείνει μεταξύ των άλλων να διευκολύνουν και να προωθήσουν την έρευνα που έχει σχεδιαστεί για να καταδείξει τα οφέλη για τις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης του εμβολιασμού με βάση τα φαρμακεία και να βελτιώσει τα πρότυπα πρακτικής.
Στα ακαδημαϊκά ιδρύματα φαρμακευτικής προτείνει να παρέχουν στους φοιτητές φαρμακευτικής σε προπτυχιακό επίπεδο και κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησής τους ολοκληρωμένες θεωρητικές γνώσεις και πρακτικές δεξιότητες σχετικά με τον εμβολιασμό σε ό,τι αφορά τη συνταγογράφηση και τη χορήγηση τους για να διασφαλιστεί η ικανότητα παροχής υψηλής ποιότητας υπηρεσιών εμβολιασμού και η υποστήριξη του εμβολιασμού καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής.
Σε ό,τι αφορά τα προγράμματα σπουδών προτείνει να συμπεριληφθούν θέματα όπως πολιτικές και κανονισμοί που σχετίζονται με τον εμβολιασμό, κατευθυντήριες οδηγίες για τα εμβόλια, πολυεπιστημονική φροντίδα με επίκεντρο τον ασθενή, ζητήματα ηθικής που έχουν να κάνουν με την πρακτική του εμβολιασμού, ασθένειες που προλαμβάνονται με εμβόλιο και η διαχείρισή τους, γνώσεις ανοσολογίας, εμβολιολογίας, θέματα που σχετίζονται με τις υπηρεσίες διακίνησης των εμβολίων, την ψυχρή αλυσίδα, τη διαχείριση των ανεπιθύμητων ενεργειών μετά τον εμβολιασμό, την διαχείριση και αναφορά τους, την φαρμακοεπαγρύπνηση και διαχείριση κινδύνου, τη διαχείριση πληροφοριών και την αποτελεσματική επικοινωνία για την αντιμετώπιση της διστακτικότητας απέναντι στον εμβολιασμό και του εφησυχασμού, για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης του κοινού στους εμβολιασμούς σε συνεργασία με τους ειδικούς επαγγελματίες και τους ρυθμιστικούς φορείς της χώρας.
Επίσης την ακαδημαϊκή κοινότητα να συνεργαστεί με οργανώσεις φαρμακοποιών για την επίδειξη των κλινικών και οικονομικών πλεονεκτημάτων του εμβολιασμού με βάση τα φαρμακεία και τη βελτίωση των προτύπων πρακτικής.
Στους φαρμακοποιούς τέλος μεταξύ των άλλων προτείνει να εμβολιαστούν οι ίδιοι (μαζί με το εργατικό δυναμικό των φαρμακείων τους) με όλα τα εμβόλια για μεταδοτικές ασθένειες που μπορούν να προληφθούν, όχι μόνο για την προστασία του εαυτού τους και των οικογενειών τους από τέτοιες ασθένειες (λαμβάνοντας υπόψη τις συχνές επαφές που έχουν με ασθενείς ή βιολογικά δείγματα), αλλά και από ηθικό καθήκον να μη γίνονται παράγοντες μόλυνσης των ασθενών και της κοινότητας. Σημαντικό επίσης θεωρεί οι φαρμακοποιοί να απευθύνονται σε ομάδες-στόχους για εμβολιασμό κατά τη διάρκεια της ζωής, εστιάζοντας στους πληθυσμούς ειδικού κινδύνου.
