Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο
Πριν λίγες μέρες ο Υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης μιλώντας κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με θέμα την καταπολέμηση της υπερσυνταγογράφησης μέσω των νέων συστημάτων της ΗΔΙΚΑ ζήτησε οι φαρμακοποιοί να ενημερώνουν τον ΕΟΠΥΥ σε «βροχή» συνταγογραφήσεων θεωρώντας προφανώς ότι ο ρόλος τους δεν είναι απλά να εκτελούν τις ιατρικές συνταγές στο φαρμακείο τους.
Η γνώση του φαρμακοποιού στο φάρμακο προφανώς και παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και πρέπει να αξιοποιηθεί, όχι μόνο για τον καλύτερο έλεγχο της δαπάνης μέσω της δυνατότητας καταγγελίας από πλευράς φαρμακοποιών εκείνων των περιπτώσεων καταφανώς παράξενων συνταγογραφήσεων –ο υπουργός σε ερώτηση του DailyPharmaNews για το εάν θα έβλεπε θετικά το να υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες οδηγίες για περιπτώσεις, όπου ο φαρμακοποιός θα καλείτο να ενημερώσει τον ΕΟΠΥΥ πήγε ένα βήμα παρακάτω απαντώντας ότι «ναι, γενικά θα μου άρεσε να φτιάξω ένα πλέγμα κινήτρων αλλά και πάλι μέχρι να γίνει αυτό οι φαρμακοποιοί εάν βλέπουν κάτι περίεργο μπορούν να το καταγγείλουν στον ΕΟΠΥΥ πολύ εύκολα»- αλλά και, πολύ περισσότερο, με τη στήριξη μίας από τις βασικές αποστολές των φαρμακοποιών, την παρακολούθηση και τη βοήθεια για τη σωστή τήρηση της φαρμακοθεραπείας.
Το PharmacyTimes έχει ένα αρκετά ενδιαφέρον άρθρο το οποίο ναι μεν αναφέρεται σε μία διαφορετική πραγματικότητα στο χώρο του φαρμακείου -αυτή των ΗΠΑ- αναφέρεται όμως και σε ορισμένα πράγματα που δεν είναι καθόλου άσχημα να τα σκεφτεί κανείς.
Στον τίτλο του το άρθρο σημειώνει ότι ως μέρος της ομάδας κλινικής φροντίδας, οι φαρμακοποιοί μπορούν να επιτρέψουν μεγαλύτερη πρόσβαση στα φάρμακα, να ενισχύσουν τη συμμόρφωση και να βελτιώσουν τα αποτελέσματα υγείας.
Οι φαρμακοποιοί σήμερα, αναφέρει, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του ταξιδιού φροντίδας ενός ασθενούς, παρέχοντας κλινική τεχνογνωσία και υποστήριξη που βελτιώνει την τήρηση των φαρμάκων, αυξάνει την πρόσβαση σε φάρμακα και προάγει τα αποτελέσματα υγείας.
Υπολογίζεται ότι υπάρχουν περισσότεροι από 330.000 φαρμακοποιοί στις ΗΠΑ, και η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί καθώς το μοντέλο υγειονομικής περίθαλψης εξελίσσεται για να δώσει προτεραιότητα σε ένα πιο κλινικά ολοκληρωμένο σύστημα βασισμένο στην αξία. Ο φαρμακοποιός σήμερα -του οποίου ο ρόλος περιορίστηκε ιστορικά στη χορήγηση φαρμάκων- έχει μεγαλύτερη κλινική ευθύνη από ποτέ και είναι μοναδικά τοποθετημένος ώστε να παρέχει στους ασθενείς και τις ομάδες φροντίδας τους τους πόρους και την υποστήριξη που χρειάζονται για πρόσβαση και συμμόρφωση σε βασικά φάρμακα.
Ακόμα κι έτσι, σε όλο το οικοσύστημα υγειονομικής περίθαλψης, η επαγγελματική εξουθένωση και οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού έχουν δημιουργήσει μια πιο κατακερματισμένη εμπειρία ασθενών. Σε αυτό προσθέτει και το γεγονός ότι στις ΗΠΑ παρατηρείται μία αύξηση του κλεισίματος φαρμακείων λιανικής, και οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ολοένα και περισσότερες προκλήσεις όσον αφορά την πρόσβαση στα φάρμακα που χρειάζονται. Παρόλα αυτά οι φαρμακοποιοί εξακολουθούν κι εκεί, όπως και στη χώρα μας, «να είναι ένα από τα πιο συχνά σημεία επαφής στο ταξίδι περίθαλψης ενός ασθενούς και αλληλεπιδρούν με τους ασθενείς δύο φορές πιο συχνά από ό,τι ένας γιατρός, καθιστώντας τον ζωτικό ρόλο στην ομάδα περίθαλψης». Μάλιστα, συνεχίζει, «την τελευταία δεκαετία, οι ευθύνες των φαρμακοποιών έχουν αυξηθεί ώστε να περιλαμβάνουν την εκπαίδευση των ασθενών, ξεκινώντας θεραπείες και, σε ορισμένες πολιτείες, έχοντας το δικαίωμα συνταγογράφησης. Αυτές οι ικανότητες συμβάλλουν στην επίτευξη βέλτιστων αποτελεσμάτων υγείας, βελτιώνουν την ποιότητα και την ασφάλεια και διασφαλίζουν τη συνέχεια της φροντίδας».
Όπως αναφέρει το PharmacyTimes με τις αυξανόμενες ευθύνες τους και τις στενές σχέσεις με τους ασθενείς, οι φαρμακοποιοί μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς να ξεπεράσουν τα κοινά εμπόδια πρόσβασης. Συγκεκριμένα, μπορούν να ανακουφίσουν 3 από τα πιο συνηθισμένα εμπόδια: περιορισμένη πρόσβαση σε αγροτικές και δυσπρόσιτες κοινότητες, άβολους ή δυσπρόσιτους χώρους περίθαλψης και οικονομικά εμπόδια.
Σε ό,τι αφορά την περιορισμένη πρόσβαση στην περίθαλψη που είναι κοινή σε αγροτικές και δυσπρόσιτες κοινότητες το άρθρο αναφέρει ότι τα άτομα που ζουν σε αγροτικές και δυσπρόσιτες κοινότητες έχουν συχνά περιορισμένη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, πράγμα που σημαίνει ότι οι φαρμακοποιοί μπορούν να είναι ένα από τα πιο προσιτά και συνεπή σημεία περίθαλψης. Οι ασθενείς και οι πάροχοι τους βασίζονται στη βαθιά γνώση των φαρμακοποιών σχετικά με τις συνθήκες υγείας για να συμβουλεύουν τους ασθενείς σχετικά με τις σωστές θεραπείες, διαγνώσεις και ανεπιθύμητες ενέργειες και να παρακολουθούν τα αποτελέσματα.
«Ένας από τους λόγους που αυτό είναι σημαντικό είναι επειδή περίπου 1 στις 4 γειτονιές – δυσανάλογα σε υποεξυπηρετούμενες και αγροτικές κοινότητες – δεν έχουν φαρμακεία, και πρόσθετα εμπόδια όπως οι μεταφορές, οι κλινικές ελλείψεις ή άλλες κοινωνικές ανισότητες μπορεί να δυσκολέψουν τους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση σε βασικά φάρμακα. Επιπλέον, περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν μια εμπειρία που αντικατοπτρίζει την άνεση που υπάρχει σε άλλους τομείς λιανικής, συμπεριλαμβανομένης της απευθείας παράδοσης στον καταναλωτή και της κατ’ οίκον, όταν χρειάζεται. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η διαδικτυακή/εικονική και η ταχυδρομική φροντίδα φαρμακείου μπορεί να βοηθήσει στη διευκόλυνση της πρόσβασης στη φροντίδα φαρμακείου και να παρέχει βολικές λύσεις. Για παράδειγμα, εάν οι ασθενείς επιλέξουν να παραδίδουν τα φάρμακά τους στο σπίτι τους, ορισμένα προγράμματα παρέχουν επίσης πρόσβαση σε φαρμακοποιούς 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα.
Οι αγροτικές ή δυσπρόσιτες κοινότητες έχουν επίσης συνήθως υψηλότερους πληθυσμούς μη ή υποασφαλισμένους πληθυσμούς με χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού, παρέχοντας την ευκαιρία στους φαρμακοποιούς να εκπαιδεύσουν τους ανθρώπους σχετικά με τις ασθένειες που μπορούν να προληφθούν και τη σημασία των εμβολίων».
Ένα άλλο κοινό εμπόδιο στη φροντίδα του φαρμακείου, συνεχίζει το άρθρο, είναι η τοποθεσία, οι περιορισμένες ώρες και οι μεγάλοι χρόνοι αναμονής, ειδικά για τους πολλούς ασθενείς που χρειάζονται ενδοφλέβια φάρμακα όπως ανοσοθεραπεία ή αντιβιοτικά για τη θεραπεία οξειών και πολύπλοκων καταστάσεων. Η πρόσβαση σε φάρμακα έγχυσης για αυτές τις οξείες και περίπλοκες καταστάσεις είναι συχνά απαραίτητη για τη διατήρηση της ζωής.
Αν και στη χώρα μας δεν υπάρχει αυτό που το άρθρο αναφέρει, ο φαρμακοποιός να έχει εξειδικευτεί να κάνει ενδοφλέβια έγχυση, όπως προαναφέρθηκε, είναι ενδιαφέρον να παρακολουθεί κανείς το τι γίνεται σε άλλες χώρες, πολύ περισσότερο όταν σημειώνεται ότι οι φαρμακοποιοί αυτοί μπορούν να συνεργαστούν με «νοσηλευτές έγχυσης» και συνταγογράφους γιατρούς για να συνδυάσουν και να χορηγήσουν κατάλληλα αυτά τα φάρμακα που διατηρούν τη ζωή.
Το άρθρο αναφέρεται επίσης στα οικονομικά εμπόδια, συμπεριλαμβανομένου του αυξανόμενου κόστους των ειδικών φαρμάκων, τα οποία εμπόδια παρουσιάζουν σημαντικές προκλήσεις.
«Η συμμόρφωση, τονίζει, είναι ένα κρίσιμο βήμα στη διαχείριση των φαρμάκων και συνδέεται με καλύτερα αποτελέσματα υγείας, αλλά τα συνταγογραφούμενα φάρμακα είναι άχρηστα εάν οι ασθενείς δεν έχουν πρόσβαση ή δεν μπορούν να τα αντέξουν οικονομικά. Στην πραγματικότητα, τα δεδομένα δείχνουν ότι 1 στους 4 ανθρώπους δυσκολεύεται να αντέξει οικονομικά τα φάρμακά του, με περισσότερους από τους μισούς πιθανότητες να εγκαταλείψουν τα φάρμακά τους όταν κοστίζουν $250 ή περισσότερο. Οι φαρμακοποιοί διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην εκπαίδευση των ασθενών σχετικά με τους πόρους οικονομικής βοήθειας μεταξύ των άλλων και βοηθώντας τους να εντοπίσουν λιγότερο ακριβά φάρμακα, όπως βιοομοειδή και γενόσημα φάρμακα.
Η οικονομική προσιτότητα είναι ιδιαίτερα σημαντική για τα εξειδικευμένα φάρμακα, τα οποία μπορεί να κοστίζουν έως και 13 φορές περισσότερο από τα επώνυμα, μη εξειδικευμένα φάρμακα. Υπάρχουν επιλογές βοήθειας ασθενών από εταιρείες φαρμακευτικών προϊόντων και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, αλλά οι ασθενείς μπορεί να μην γνωρίζουν γι ‘αυτές ή μπορεί να είναι απρόθυμοι να ζητήσουν βοήθεια. Με τη βοήθεια νέων εργαλείων και τεχνολογίας, οι ομάδες φαρμακείων μπορούν να βοηθήσουν στην ελαχιστοποίηση των φραγμών πρόσβασης και στην αυτόματη σύνδεση των ασθενών με οικονομικούς πόρους.
Και καταλήγει το άρθρο στο ότι οι φαρμακοποιοί μπορούν να είναι μέρος του ταξιδιού φροντίδας ενός ασθενούς από τη στιγμή που του συνταγογραφείται μια θεραπεία και να συνεχίζεται μέσω της βελτιστοποίησης της δόσης και της διαχείρισης των ανεπιθύμητων ενεργειών. Πριν από τη χορήγηση ενός φαρμάκου, οι φαρμακοποιοί εκπαιδεύουν τους ασθενείς σχετικά με το φάρμακο, εργάζονται για να κατανοήσουν τους προσωπικούς τους στόχους για ποιότητα ζωής και τους παρακολουθούν καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπείας για να διασφαλίσουν ότι τα αποτελέσματα και οι στόχοι επιτυγχάνονται.
Σε ολόκληρο τον κλάδο, οι φαρμακοποιοί επιδεικνύουν την ικανότητά τους να λειτουργούν ως πλοηγός για τους ασθενείς, να συνεργάζονται με τους συνταγογράφους και να βελτιώνουν τη συνολική εμπειρία φροντίδας. Καθώς βλέπουμε μια στροφή προς τη φροντίδα που βασίζεται στην αξία, ο συνεχής συντονισμός μεταξύ των ενδιαφερομένων θα είναι το κλειδί για τη διασφάλιση της πρόσβασης και την επίτευξη βέλτιστων αποτελεσμάτων υγείας».
