Στις επιπτώσεις των δασμών που ανακοίνωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αναφέρεται με άρθρο της η ιστοσελίδα www.pharmacypracticenews.com, υποστηρίζοντας ότι σύμφωνα με ειδικούς οι σαρωτικοί δασμοί σε όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ που ανακοινώθηκαν στις 5 Απριλίου είναι πιθανό να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην αλυσίδα εφοδιασμού φαρμακευτικών προϊόντων της χώρας, ιδιαίτερα στον χώρο των γενόσημων, αλλά και ότι θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τις υπάρχουσες ελλείψεις φαρμάκων.
Το άρθρο ξεκινά με την άποψη που καταθέτει ο David Hager, PharmD, ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας Visante, εξειδικευμένης εταιρείας συμβούλων που επικεντρώνεται στο να βοηθά τα συστήματα υγείας να επιταχύνουν ισχυρές οικονομικές και λειτουργικές επιδόσεις μέσω του φαρμακείου.
Μία πρώτη προσέγγιση από πλευράς του έχει να κάνει με τη δυσκολία προσδιορισμού του βαθμού που πρέπει τα συστήματα υγείας να ανησυχούν. «Είναι δύσκολο για τα συστήματα υγείας να γνωρίζουν σε ποιο επίπεδο ανησυχίας να το τοποθετήσουν αυτό (σ.σ. τις ανακοινώσεις για τους δασμούς). Πόσο πρέπει να ανησυχούν, ιδιαίτερα από την άποψη της έλλειψης φαρμάκων; Πολλοί ειδικοί λένε ότι θα πρέπει να περιμένουμε κάποιο αντίκτυπο στην αλυσίδα εφοδιασμού, ιδιαίτερα στον χώρο των ενέσιμων γενόσημων προϊόντων, επειδή δεν χρειάζεται μεγάλη αναστάτωση για την ύπαρξη επιπτώσων. Το είδαμε αυτό με αξιοσημείωτες φυσικές καταστροφές σε μεμονωμένες εγκαταστάσεις παραγωγής».
Και ο ίδιος όμως ο τρόπος που εξελίσσεται καθημερινά η ιστορία αυτή με τους δασμούς κάνει πιο δύσκολο τον προσδιορισμό του βαθμού ανησυχίας.
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε μια «παύση» 90 ημερών σε ορισμένους από τους δασμούς στις 9 Απριλίου, αλλά στις 10 Απριλίου ανέφερε ότι οι δασμοί μόνο στην Κίνα θα ήταν 145%, όχι στο 125% που είχε υποδείξει προηγουμένως. Και αυτή η απρόβλεπτη κατάσταση των πραγμάτων έχει κάνει τα πράγματα ακόμη πιο προκλητικά, πρόσθεσε ο Δρ Χάγκερ. «Η κατάσταση επί του πεδίου αλλάζει συνεχώς, επομένως είναι δύσκολο να δράσουμε σε αυτόν τον περιβάλλον. Το μόνο σταθερό πράγμα που βλέπουμε είναι ότι ο ρυθμός της αλλαγής προκαλεί μεγαλύτερη ανησυχία στα συστήματα υγείας· δεν ξέρουν πού θα πάνε τα πράγματα στη συνέχεια».
Οι ειδικοί κλαδικοί δασμοί για τα φαρμακεία δεν συμπεριλήφθηκαν στην εντολή για την επιβολή δασμών της 5ης Απριλίου και η οποία περιελάμβανε συγκεκριμένα φαρμακευτικά προϊόντα σε έναν κατάλογο προϊόντων που δεν υπόκεινται στους αμοιβαίους δασμούς. Ωστόσο, αυτή η εξαίρεση ισχύει μόνο για έτοιμες δοσολογικές μορφές και ενεργά φαρμακευτικά συστατικά (API), δήλωσε ο Tom Kraus, MHS, JD, αντιπρόεδρος κυβερνητικών σχέσεων στην Αμερικανική Ένωση Φαρμακοποιών που υπηρετούν στο Σύστημα Υγείας των ΗΠΑ (American Society of Health-System Pharmacists – ASHP). Αμοιβαίοι δασμοί θα εξακολουθούν να ισχύουν για βασικές πρώτες ύλες καθώς και τα έκδοχα, τα ανενεργά συστατικά των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή τους. Δεν εξαιρούνται, όπως τόνισε.
Για τους παρασκευαστές επώνυμων φαρμάκων, τα τιμολόγια θα μπορούσαν να αυξήσουν το κόστος τους κατά ένα μικρό ποσό, αλλά αυτά τα πολύ βασικά συστατικά δεν συμβάλλουν ουσιαστικά στο συνολικό κόστος παραγωγής ενός συγκεκριμένου φαρμάκου
«Οι κατασκευαστές γενόσημων, από την άλλη πλευρά, έχουν πολύ χαμηλό περιθώριο και η τιμή ενός γενόσημου φαρμάκου ακολουθεί πολύ στενά το κόστος παραγωγής του», είπε ο κ. Kraus. «Αυτό σημαίνει ότι θα είναι πολύ πιο ευαίσθητα σε αυτά τα αυξημένα κόστη· ένας που παράγει επώνυμα φάρμακα μπορεί να είναι σε θέση να τα απορροφήσει, αλλά ένας κατασκευαστής γενόσημων δεν μπορεί να το κάνει επειδή δεν έχει το περιθώριο, ιδιαίτερα στα αποστειρωμένα ενέσιμα προϊόντα».
Το πρόβλημα μάλιστα γίνεται ακόμη πιο έντονο καθώς ενώ όταν μια σημαντική αύξηση του κόστους με επιβολή δασμών για παράδειγμα πλήττει έναν παρασκευαστή γενόσημων, πιθανότατα θα χρειαστεί να αυξήσει τις τιμές του για να μετακυλίσει αυτό το κόστος στις ΗΠΑ, όπως σημειώνει ο κ. Kraus οι παραγωγοί «είναι κάπως εγκλωβισμένοι, γιατί, έχουμε κυρώσεις για τον πληθωρισμό. Τουλάχιστον στο πρόγραμμα Medicaid, εάν αυξήσετε το κόστος των φαρμάκων σας πιο γρήγορα από το ποσοστό του πληθωρισμού, πρέπει να πληρώσετε ένα πρόστιμο στην κυβέρνηση». Και δεν είναι αυτό το μόνο θέμα που πρέπει να λάβουν υπόψιν τους οι παραγωγοί. Για παράδειγμα μπορεί να υπάρχουν κι άλλες συμβάσεις διανομέα που να τους περιορίζουν στην τιμή για κάποιο χρονικό διάστημα.
Αυτό σημαίνει, συνέχισε, ότι «ο κόστος σας αυξάνεται, αλλά μπορεί να μην μπορείτε να αυξήσετε τις τιμές σας, επομένως οι επιλογές σας είναι να χάσετε χρήματα από αυτά τα φάρμακα ή να βγείτε από αυτήν την αγορά. Αυτό είναι που μας απασχολεί ιδιαίτερα: Για ορισμένους παρασκευαστές γενόσημων, των οποίων η κερδοφορία ενός δεδομένου φαρμάκου είναι οριακή, αυτό είναι κάτι που μπορεί να τους ωθήσει διακόψουν την παραγωγή του φαρμάκου».
Οι παρασκευαστές γενόσημων φαρμάκων ανησυχούν πολύ για τον αντίκτυπο των δασμών, συμφώνησε η Milena Sullivan, senior vice president και επικεφαλής πρακτικής πολιτικής υγειονομικής περίθαλψης στην Avalere Health, εταιρεία συμβούλων επιχειρήσεων υγείας. «Οι εταιρείες γενόσημων φαρμάκων έχουν πιο περίπλοκες αλυσίδες εφοδιασμού και προμηθεύονται πολλά συστατικά τους εκτός των ΗΠΑ, ιδιαίτερα στην Ινδία και την Κίνα», όπως είπε. «Δεδομένων όλων των προκλήσεων που ήδη αντιμετωπίζουν, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας και δεν επιλύθηκαν ποτέ πλήρως, καθώς και των πιέσεων τιμών από τη δυναμική της αγοράς των ΗΠΑ, πολλοί κατασκευαστές αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την αγορά και άφησαν τον εφοδιασμό επικεντρωμένο σε μικρότερο υποσύνολο εταιρειών. Η προσθήκη δασμών θα επιδεινώσει σίγουρα περαιτέρω την κατάσταση».
Κορυφαίος διανομέας γενόσημων φαρμάκων έχει προειδοποιήσει – και δεν είναι ο μόνος- ότι οι δασμοί θα σημαίνουν αυξήσεις των τιμών σε πολλά γενόσημα φάρμακα. «Εάν έχουμε υψηλό δασμό για φάρμακα που προέρχονται από την Ινδία, δεν θα έχουμε άλλη επιλογή από το να μετακυλίσουμε αυτά τα κόστη στους καταναλωτές», είπε ο Mark Cuban, του οποίου η εταιρία Cost Plus Drug Company πουλά γενόσημα φάρμακα σε κλάσμα της λιανικής τιμής, μιλώντας στο podcast «Somebody’s Gotta Win with Tara Palmeri».
Και η ευρύτερη φαρμακοβιομηχανία όμως δεν θεωρεί ότι η πίεση θα συνεχιστεί καθώς, όπως αναφέρεται στο άρθρο, σε ένα δείπνο της Εθνικής Ρεπουμπλικανικής Επιτροπής του Κογκρέσου την Τρίτη, 8 Απριλίου, ο Τραμπ αύξησε τη δέσμευση του για επιβολή βαρέων δασμών στα εισαγόμενα φαρμακευτικά προϊόντα: «Θα ανακοινώσουμε πολύ σύντομα έναν μεγάλο δασμό στα φαρμακευτικά προϊόντα», είπε. «Και όταν το ακούσουν αυτό, θα φύγουν από την Κίνα. Θα φύγουν από άλλα μέρη γιατί πρέπει να πουλήσουν – το μεγαλύτερο μέρος του προϊόντος τους πωλείται εδώ και θα ανοίξουν τα εργοστάσιά τους παντού», ισχυρίστηκε. Και ένα ενημερωτικό δελτίο που εκδόθηκε για να συνοδεύσει το διάταγμα για τους δασμούς της 5ης Απριλίου σημείωσε: «Η ανάγκη να διατηρηθεί μια ανθεκτική εγχώρια παραγωγική ικανότητα είναι ιδιαίτερα έντονη σε προηγμένους τομείς όπως τα αυτοκίνητα, η ναυπηγική, τα φαρμακευτικά προϊόντα, ο εξοπλισμός μεταφορών, τα προϊόντα τεχνολογίας, οι εργαλειομηχανές και τα βασικά και κατασκευασμένα μέταλλα, όπου η απώλεια ικανότητας θα μπορούσε να αποδυναμώσει μόνιμα την ανταγωνιστικότητα των ΗΠΑ».
Οι περιορισμοί – αντίποινα των εξαγωγών από χώρες στις οποίες βασίζονται οι Ηνωμένες Πολιτείες για φαρμακευτικές προμήθειες, όπως η Ινδία και η Κίνα, θα μπορούσαν επίσης να συμβάλουν σε αυξημένες ελλείψεις φαρμάκων, πρόσθεσε ο κ. Kraus. «Είδαμε την Κίνα να χρησιμοποιεί περιορισμούς εξαγωγών σε μέταλλα σπάνιων γαιών, οπότε αν έκανε κάτι παρόμοιο στα φαρμακευτικά προϊόντα, αυτό θα μπορούσε να είναι πολύ προβληματικό».
Η ASHP υποστηρίζει σθεναρά την εγχώρια παραγωγή API, συνταγογραφούμενων φαρμάκων και ιατρικών προμηθειών ως απαραίτητα για μια ισχυρή αλυσίδα ιατρικού εφοδιασμού, σημείωσε ο κ. Kraus. «Πιστεύουμε πραγματικά ότι υπάρχει κίνδυνος εθνικής ασφάλειας να εξαρτόμαστε τόσο από άλλες χώρες, ιδιαίτερα την Κίνα, για αυτά τα προϊόντα. Υπάρχει πραγματική ανάγκη για διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού. Πιστεύουμε όμως ότι αυτό επιτυγχάνεται καλύτερα μέσω της πιβολής πολιτικών καρότων και όχι μαστίγιων, όπως επιχορηγήσεις και φορολογικές πιστώσεις για τη δημιουργία κινήτρων για την εγχώρια παραγωγή αντί για την τιμωρία της ξένης παραγωγής».
Ο Δρ Χάγκερ συμφώνησε. «Πολλοί ηγέτες φαρμακείων του συστήματος υγείας με τους οποίους μίλησα όλα αυτά τα χρόνια είπαν ότι περισσότερη εγχώρια παραγωγή, ιδιαίτερα γενόσημων API, θα ήταν καλή για τη σταθερότητα και για τους ασθενείς. Αλλά το ερώτημα είναι αν οι δασμοί είναι το καλύτερο όχημα για να οδηγήσεις τα πράγματα σε αυτήν την κατεύθυνση».