Η αναιμία είναι μια παθολογική κατάσταση κατά την οποία η συνολική μάζα των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι μικρότερη από την φυσιολογική, με αποτέλεσμα να υπάρχει μειωμένη ποσότητα αιμοσφαιρίνης στο αίμα.
Τα πιο συχνά είδη αναιμίας είναι:
• H σιδηροπενική αναιμία, η οποία προκαλείται λόγω έλλειψης σιδήρου και αποτελεί την πιο κοινή μορφή αναιμίας.
• H δρεπανοκυτταρική αναιμία είναι μια κληρονομική διαταραχή του αίματος κατά την οποία τα ερυθρά αιμοσφαίρια που μεταφέρουν οξυγόνο στο σώμα αναπτύσσονται ανώμαλα.
• H Μεσογειακή αναιμία, η οποία είναι μια σοβαρή μορφή κληρονομικής διαταραχής του αίματος που οφείλεται στην αδυναμία παραγωγής αρκετής ποσότητας αιμοσφαιρίνης στο μυελό των οστών.
• H μεγαλοβλαστική αναιμία, η οποία οφείλεται είτε στην έλλειψη βιταμίνης Β12 είτε στην έλλειψη φυλλικού οξέος είτε συνδυαστικά στην έλλειψη και των δύο.
• Η κακοήθης αναιμία, η οποία οφείλεται σε έλλειψη του ενδογενούς παράγοντα (IF) που είναι απαραίτητος για την απορρόφηση της βιταμίνης Β12 από τον οργανισμό.
• H αναιμία χρονίας νόσου, η οποία εντοπίζεται σε περιστατικά χρόνιων λοιμώξεων και σε φλεγμονώδεις και νεοπλασματικές νόσους.
Η αναιμία μπορεί να οδηγήσει σε ορισμένες σοβαρές επιπλοκές για την υγεία, μεταξύ των οποίων η υποξία, η ευπάθεια σε ασθένειες και λοιμώξεις, η εκδήλωση νευρολογικών διαταραχών και η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια.
Αίτια
Η πιο κοινή αιτία της αναιμίας είναι η έλλειψη σιδήρου. Αντιπροσωπεύει σχεδόν το 50% των περιπτώσεων αναιμίας και είναι μια σημαντική διατροφική διαταραχή παγκοσμίως.
Η αναιμία μπορεί να οφείλεται και σε πολλές άλλες αιτίες, με κυριότερες τις ακόλουθες:
• Έλλειψη βιταμινών.
• Λοιμώξεις ή φλεγμονές.
• Διάφορα χρόνια ή αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η νόσος του Crohn, η κοιλιοκάκη, ο καρκίνος, η νεφρική ανεπάρκεια, η ρευματοειδής αρθρίτιδα κ.ά.
• Ηλικία (οι άνθρωποι άνω των 65 ετών κινδυνεύουν περισσότερο).
• Έντονη έμμηνος ρύση.
• Οικογενειακό ιστορικό.
• Εγκυμοσύνη.
• Έκθεση σε τοξικές ουσίες.
• Φάρμακα.
• Αλκοολισμός.
Συμπτώματα
Η αναιμία οδηγεί σε μειωμένη ικανότητα του αίματος να μεταφέρει οξυγόνο στους ιστούς του σώματος με αποτέλεσμα να προκαλεί μια σειρά από συμπτώματα όπως:
• Αίσθημα κόπωσης.
• Ακανόνιστος καρδιακός παλμός.
• Πόνος στο στέρνο.
• Ωχρότητα του δέρματος και των επιπεφυκότων του ματιού.
• Δύσπνοια.
• Πονοκέφαλοι και ζαλάδες.
• Αλλαγές στη γεύση.
• Κρύα χέρια και πόδια.
• Εύθραυστα νύχια.
• Κράμπες.
• Εμβοές στα αυτιά.
• Σκουρόχρωμα κόπρανα.
• Αίσθημα καύσου ή μούδιασμα στα χέρια ( όταν η αναιμία συνδέεται με την έλλειψη βιταμίνης Β12).
• Επιθυμία για περίεργα σνακ όπως ο πάγος, τα υπολείμματα χώματος ή τα ροκανίδια από μολύβι (σύνδρομο Pica).
Διάγνωση
Η διάγνωση της αναιμίας θα βασιστεί κατά κύριο λόγο στον αιματολογικό έλεγχο, ο οποίος περιλαμβάνει έλεγχο ερυθρών αιμοσφαιρίων, αιμοσφαιρίνης, αιματοκρίτη, MCV, MCH, φερριτίνης, σιδήρου ορού, TIBC, τρανσφαιρίνης αιμοπεταλίων, λευκών αιμοσφαιρίων, δικτυοερυθροκυττάρων, φυλλικού οξέος και βιταμίνης Β12.
Εάν από τον αιματολογικό έλεγχο διαπιστωθεί αναιμία, θα χρειαστεί να γίνει περαιτέρω βιοχημικός έλεγχος, ώστε να εντοπιστεί η ακριβής αιτία και η μορφή της αναιμίας.
Θεραπεία
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της αναιμίας θα εξαρτηθεί από τα αίτια που την προκαλούν. Η θεραπεία για το κάθε άτομο είναι εξατομικευμένη και σχεδιάζεται πάντα σε συνεργασία με τον θεράποντα γιατρό.
Η αναιμία που προκαλείται από ανεπαρκείς ποσότητες σιδήρου, βιταμίνης Β-12 και φυλλικού οξέος αντιμετωπίζεται με σωστή διατροφή και με συμπληρώματα διατροφής που θα βοηθήσουν στην αποτροπή της επανεμφάνισης της.
Εάν υπάρχει σοβαρή και συνεχιζόμενη αναιμία ή αναιμία που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με διατροφή και συμπληρώματα διατροφής, οι θεραπευτικές επιλογές που θα συστήσει ο γιατρός περιλαμβάνουν:
• Παράγοντες διέγερσης της ερυθροποιητίνης, οι οποίοι βοηθούν τον μυελό των οστών να δημιουργήσει περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια.
• Μετάγγιση αίματος ή αιμοπεταλίων ( σε όλους τους τύπους σοβαρής αναιμίας και σε θεραπείες κακοηθειών με χημειοθεραπεία).
• Κορτικοστεροειδή ή χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση της σπλήνας (εάν η αναιμία προκαλείται από αυτοάνοση πάθηση).
• Ανοσοκατασταλτική θεραπεία και/ή μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων (για απλαστική αναιμία).
Πρόληψη
Η πρόληψη της αναιμίας μπορεί να επιτευχθεί με τακτικές γενικές ιατρικές εξετάσεις που θα οδηγήσουν στην έγκαιρη ανίχνευσή της και στη θεραπεία της.
Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε σίδηρο, όπως το συκώτι, τα θαλασσινά, οι ξηροί καρποί, τα φασόλια και το σπανάκι μπορούν να προλάβουν την έλλειψη σιδήρου. Επίσης, η λήψη βιταμίνης C μέσω της κατανάλωσης τροφών, όπως τα πορτοκάλια, έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου.
