Γιατί ζητά οι κυβερνήσεις να δώσουν προσοχή στην πρακτική του φαρμακείου
Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο
Στην ανάγκη ύπαρξης ενός υποστηρικτικού οικοσυστήματος το οποίο μάλιστα χαρακτηρίζει απαραίτητο για τη βιώσιμη φαρμακευτική πρακτική, αναφέρεται η Διεθνής Ομοσπονδία Φαρμακοποιών (FIP) στο κείμενο -εν είδει διακήρυξης- που δημοσιοποίησε στις 2 Σεπτεμβρίου σχετικά με τη σημασία ενός ενισχυτικού νομοθετικού και ρυθμιστικού πλαισίου για μία ασθενοκεντρική φαρμακευτική πρακτική και ένα κοινοτικό φαρμακείο προσανατολισμένο στην παροχή υπηρεσιών.
Το συγκεκριμένο τμήμα της ανακοίνωσης θέτει στο τραπέζι σοβαρά ζητήματα που έχουν να κάνουν με προκλήσεις που μπορούν να βγάλουν τον φαρμακοποιό εκτός του πνεύματος ότι πρέπει πάνω απ’ όλα να λειτουργεί ως ένας ευσυνείδητος επαγγελματίας υγείας.
Ειδικά σε ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, όπως αυτό που αντιμετωπίζει σήμερα όχι μόνο η χώρα μας αλλά και πολλές άλλες -ακόμη και πολύ ανεπτυγμένες- χώρες του κόσμου η συγκεκριμένη αναφορά αξίζει πράγματι μεγάλης προσοχής.
Το εν λόγω τμήμα της ανακοίνωσης αναφέρεται στον σκληρό ανταγωνισμό, το διαδίκτυο, τις εκπτώσεις στα φάρμακα, τη διαφθορά και τις ανήθικες πρακτικές που παραμονεύουν να βγάλουν τον φαρμακοποιό από το δρόμο του: «Ένα υποστηρικτικό οικοσύστημα είναι απαραίτητο για τη βιώσιμη φαρμακευτική πρακτική. Αυτό περιλαμβάνει την αντιμετώπιση εμπορικών προκλήσεων όπως ο σκληρός ανταγωνισμός, τα φαρμακεία στο Διαδίκτυο, οι εκπτώσεις σε φάρμακα, η συνταγογράφηση και χορήγηση των γιατρών, η διαφθορά και οι γενικές ανήθικες πρακτικές. Σε περιβάλλοντα όπου επικρατούν αυτά τα ζητήματα, οι φαρμακοποιοί μπορεί να αναγκαστούν να επικεντρωθούν αποκλειστικά στην πώληση φαρμάκων για την επιβίωση των φαρμακείων τους, αντί να παρέχουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης. Για να διασφαλιστεί ότι τα φαρμακεία αναγνωρίζονται και λειτουργούν ως εγκαταστάσεις υγείας και όχι απλώς ως έμποροι, οι κυβερνήσεις πρέπει να δώσουν μεγάλη και βαθιά προσοχή στην πρακτική του φαρμακείου και να υποστηρίξουν την ανάπτυξη ενός υγιέστερου περιβάλλοντος πρακτικής φαρμακείου».
Η FIP αν και αναφέρει ότι σε όλο τον κόσμο, η πρακτική του φαρμακείου έχει εξελιχθεί και συνεχίζει να εξελίσσεται προς την παροχή φαρμακευτικής περίθαλψης και μιας σειράς ατομοκεντρικών υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, φέρνοντας παραδείγματά τους, παρατηρεί ότι για να επιτευχθεί ένα πλήρως προσωποκεντρικό και προσανατολισμένο στις υπηρεσίες μοντέλο πρακτικής φαρμακείου, είναι σημαντικό να οριστούν τα φαρμακεία ως εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης, να οριστούν οι φαρμακοποιοί ως πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης και να παρέχεται ένα ευνοϊκό νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο. Εξίσου σημαντικό είναι να καθοριστούν και να τεθούν σε εφαρμογή οι μηχανισμοί χρηματοδότησης που καθιστούν την παροχή αυτών των υπηρεσιών δίκαιη και βιώσιμη.
«Σε πολλά μέρη του κόσμου, οι κανονισμοί και τα νομοθετικά πλαίσια που σχετίζονται με την πρακτική του φαρμακείου είναι καθιερωμένα αλλά δεν εφαρμόζονται με συνέπεια. Ως εκ τούτου, είναι ζωτικής σημασίας να τονιστεί η ανάγκη για αυστηρή επιβολή αυτών των κανονισμών για τη διασφάλιση υψηλών προτύπων πρακτικής και αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ των φαρμακοποιών», όπως λέει.
Ωστόσο μαζί με τη θέσπιση και την επιβολή εξουσιοδοτητικών κανονισμών και ενός νομοθετικού πλαισίου για την FIP είναι πολύ σημαντικό οι κυβερνήσεις να δουν πως θα δημιουργήσουν αυτό το υποστηρικτικό οικοσύστημα για τη βιώσιμη φαρμακευτική πρακτική που θα μπορεί να εφαρμοστεί ξεπερνώντας τους προαναφερόμενους σκοπέλους.
Τι προτείνει η FIP
1. Τα επαγγελματικά και προσωποκεντρικά κοινοτικά φαρμακεία είναι απαραίτητα για ένα λειτουργικό και αποτελεσματικό σύστημα υγείας και θα πρέπει να δημιουργηθούν.
2. Οι κυβερνήσεις δεν πρέπει μόνο να υποστηρίζουν αυτό το μοντέλο κοινοτικής φαρμακευτικής, αλλά και να αξιοποιούν τα κοινοτικά φαρμακεία για την παροχή ολοκληρωμένης πρωτοβάθμιας περίθαλψης, μειώνοντας έτσι την πίεση στις ομάδες γενικής ιατρικής και τα τμήματα έκτακτης ανάγκης και κάνοντας καλύτερη χρήση του περιορισμένου εργατικού δυναμικού στον τομέα της υγείας και άλλων πόρων.
3. Η συνεργασία μεταξύ φαρμακοποιών που εργάζονται σε διαφορετικά περιβάλλοντα, όπως κοινοτικά φαρμακεία, γραφεία γενικού ιατρού, ιατρεία, οικιακές εγκαταστάσεις φροντίδας ηλικιωμένων και δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία, είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτιστοποίηση της παροχής υγειονομικής περίθαλψης. Για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική συνεργασία, είναι σημαντικό οι φαρμακοποιοί να συνεργάζονται μεταξύ τους σε όλα τα περιβάλλοντα πρακτικής, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια μεταβάσεων της φροντίδας (σ.σ. από το ένα στάδιο της ασθένειας στο άλλο ή από το ένα περιβάλλον φροντίδας στο άλλο). Η αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ των φαρμακοποιών και άλλων επαγγελματιών υγείας σε αυτές τις μεταβάσεις είναι απαραίτητη για την παροχή απρόσκοπτης και ολοκληρωμένης φροντίδας των ασθενών.
4. Το φαρμακείο, ως επάγγελμα με άμεσο αντίκτυπο στην υγεία των ανθρώπων, πρέπει να ρυθμίζεται κατάλληλα.
5. Σημαντική είναι η αναφορά της FIP και στους επαγγελματικούς ρυθμιστικούς φορείς του φαρμακείου (φαρμακευτικοί σύλλογοι, ενώσεις κτλ.) για τους οποίους αναφέρει (ως 5η σύσταση) ότι «διαδραματίζουν σημαντικό και αποφασιστικό ρόλο στην επίβλεψη του επαγγέλματος και στον καθορισμό προτύπων πρακτικής, ηθικής συμπεριφοράς και δημόσιας προστασίας, συγκεκριμένα ρυθμίζοντας την ικανότητα, τις επιδόσεις και το εύρος της πρακτικής των φαρμακοποιών για τη διασφάλιση της ασφάλειας των ασθενών και της βέλτιστης υγείας αποτελέσματα. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό, σε κάθε δικαιοδοσία, να υπάρχει μια επαγγελματική ρυθμιστική αρχή φαρμακείου και να μπορεί να ορίσει μηχανισμούς για να εξασφαλίσει τα υψηλότερα πρότυπα πρακτικής.
6. Για την ύπαρξη ικανού εργατικού δυναμικού, οι κυβερνήσεις πρέπει να διασφαλίσουν ότι η εκπαίδευση στα φαρμακεία είναι κατάλληλη για τον σκοπό που παρέχεται.
Η FIP συνιστά επιπλέον κανονισμούς
1. Προώθηση της υγείας και του ψηφιακού αλφαβητισμού μεταξύ του κοινού για την ενδυνάμωση του στη διαχείριση της υγείας του και τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων.
2. Ενθάρρυνση της συνεργασίας και της ολοκληρωμένης πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας για τη διασφάλιση της απρόσκοπτης φροντίδας των ασθενών και την αποδοτικότητα των πόρων.
3. Παροχή απαραίτητης υποστήριξης, όπως εκστρατείες εκπαίδευσης, κατάρτισης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τις ψηφιακές δεξιότητες, και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της διαλειτουργικότητας των ψηφιακών συστημάτων και της χρήσης έξυπνων τεχνολογιών.
4. Διασφάλιση της διεθνούς συνάφειας και της ευθυγράμμισης των πρακτικών και των προτύπων των φαρμακείων, όπου χρειάζεται, για την προώθηση της παγκόσμιας υγείας και συνεργασίας.
5. Θέσπιση ισχυρών πλαισίων διοικητικού/κυβερνητικού ελέγχου και εφαρμογής για να διασφαλιστεί η επιτυχής υιοθέτηση και βιωσιμότητα αυτών των συστάσεων.
Η FIP πραγματοποιεί αυτές τις μέρες (1 – 4 Σεπτεμβρίου) το 82ο Παγκόσμιο Συνέδριο Φαρμακευτικής και Φαρμακευτικών Επιστημών στο Cape Town της Νότιας Αφρικής.
