«Η αποτελεσματική διεπαγγελματική συνεργατική πρακτική (ICP) μπορεί να οδηγήσει σε βελτιωμένη πρόσβαση σε παρεμβάσεις υγείας, μειωμένη εξουθένωση μεταξύ των επαγγελματιών υγείας και καλύτερα αποτελέσματα υγείας, σύμφωνα με την Παγκόσμια Συμμαχία Επαγγελμάτων Υγείας. Συμβάλλει σε ένα ολοκληρωμένο, συντονισμένο και ασφαλές σύστημα υγείας που ανταποκρίνεται στις ανάγκες τόσο του πληθυσμού όσο και των μεμονωμένων ασθενών», δήλωσε ο Luís Lourenço, συμπρόεδρος της επιτροπής πολιτικής και γραμματέας της Διεθνούς Ομοσπονδίας Φαρμακοποιών (FIP).
Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο
Στον εκσυγχρονισμό του κειμένου των συστάσεων που είχε δημοσιεύσει το 2010 σχετικά με την πολιτική που αφορά στη διεπαγγελματική συνεργατική πρακτική (ICP) προχώρησε η FIP.
Η δημοσίευση των συστάσεων αυτών προς τις κυβερνήσεις, τον ακαδημαϊκό κόσμο αλλά και τους φαρμακοποιούς δείχνουν τη βαρύτητα που δίνει η FIP στη σημασία της ICP, έχοντας καθιερώσει το «Working with other» ως έναν από τους Αναπτυξιακούς της Στόχους και πιο συγκεκριμένα τον Αναπτυξιακό Στόχο 8. Οι Αναπτυξιακοί Στόχοι του FIP αποτελούν βασικό πόρο για τον μετασχηματισμό του επαγγέλματος του φαρμακείου σε παγκόσμιο, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Ο Αναπτυξιακός Στόχος 8 φιλοδοξεί να ενισχύσει τη συμβολή των φαρμακοποιών ενισχύοντας την αποτελεσματική συνεργασία τους με άλλους επαγγελματίες υγείας σε όλο το σύστημα υγείας. Μια τέτοια συνεργασία μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακοποιούς που αναγνωρίζονται ως βασικό μέλος της διεπιστημονικής ομάδας, για παράδειγμα μέσω μιας υπηρεσίας διαχείρισης φαρμάκων, με συνταγογράφο (συχνά γιατρό), διαχειριστή (συχνά νοσοκόμα) και φαρμακοποιό. Φαρμακοποιοί, συνταγογράφοι και άλλοι ειδικευμένοι επαγγελματίες διενεργούν επίσης αξιολογήσεις φαρμάκων από κοινού σε πολυεπιστημονικές ομάδες για την επίτευξη της βέλτιστης φαρμακευτικής αγωγής. Η αντιμικροβιακή διαχείριση, η συνεργασία για την υποστήριξη ασθενών με χρόνιες παθήσεις, η μείωση της πολυφαρμακίας, η διαχείριση σπάνιων ασθενειών και η εξατομίκευση της φαρμακοθεραπείας είναι επίσης παραδείγματα διεπαγγελματικής πρακτικής όπου εμπλέκονται πολλοί επαγγελματίες υγείας, με σαφείς ρόλους εντός της ομάδας.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), «η διεπαγγελματική συνεργατική πρακτική (ICP) συμβαίνει όταν πολλοί εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας από διαφορετικά επαγγελματικά υπόβαθρα συνεργάζονται με ασθενείς, οικογένειες, φροντιστές και κοινότητες για να παρέχουν την υψηλότερη ποιότητα φροντίδας σε όλα τα περιβάλλοντα» και ως κρίσιμο στοιχείο για τη διασφάλιση της υψηλής ποιότητας των υπηρεσιών υγείας, η ICP θα πρέπει να αποτελεί τυπική πρακτική στη φροντίδα των ασθενών.
Όπως αναφέρει η FIP στο κείμενο της για το εν λόγω ζήτημα τα κύρια στοιχεία της φαρμακευτικής περίθαλψης είναι μία προσέγγιση με επίκεντρο τον ασθενή, η συνεργασία με φροντιστές, συνταγογράφους και άλλους επαγγελματίες υγείας, η πρόληψη, η ανίχνευση και επίλυση προβλημάτων που σχετίζονται με τη φαρμακευτική αγωγή και η ανάληψη ευθύνης για τη βελτιστοποίηση της χρήσης φαρμάκων προκειμένου να υπάρξει βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Συμμαχία Επαγγελμάτων Υγείας (WHPA), μια, αποτελεσματική ICP μπορεί να οδηγήσει σε:
• Βελτιωμένη πρόσβαση σε παρεμβάσεις στον τομέα της υγείας, βελτιωμένο συντονισμό μεταξύ των διαφόρων τομέων περίθαλψης και μεγαλύτερη συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων για τα άτομα και τις οικογένειές τους.
• Ένα ολοκληρωμένο, συντονισμένο και ασφαλές σύστημα υγείας που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του πληθυσμού και των μεμονωμένων ασθενών.
• Αποτελεσματική χρήση πόρων και εργατικού δυναμικού, μειωμένες δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη και καλύτερη ποιότητα της περίθαλψης.
• Μειωμένο κίνδυνο υπερβολικής ή εσφαλμένης συνταγογράφησης και συνεπώς μειωμένης πολυφαρμακίας.
• Καλύτερη διαχείριση των μεταδοτικών ασθενειών και μειωμένη μικροβιακή αντοχή.
• Μειωμένη συχνότητα εμφάνισης και επικράτησης της αναπηρίας και κακών αποτελεσμάτων υγείας (ειδικά, η αναπηρία που σχετίζεται με μη μεταδοτικές ασθένειες μειώνεται όταν τα συστήματα υγείας ενστερνίζονται την ICP καθ’ όλη τη διάρκεια μιας ασθένειας, συμπεριλαμβανομένης της προαγωγής της υγείας, της πρόληψης ασθενειών και τραυματισμών καθώς και της διαχείρισης ασθενειών, της θεραπείας και αποκατάστασης)
• Μειωμένο άγχος και εξουθένωση για τους επαγγελματίες υγείας και
• Ταχύτερη λήψη αποφάσεων, βελτιωμένη αλυσίδα φροντίδας και θετικές εμπειρίες ολοκληρωμένης πρακτικής.
Η FIP βλέπει ότι ως απάντηση στις τεχνολογικές και δημογραφικές αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών, σε πολλές χώρες παράλληλα με την αυξανόμενη εξειδίκευση στην παροχή υγειονομικής περίθαλψης, οι συνεργατικές προσπάθειες μεταξύ φαρμακοποιών, ειδικών και νοσηλευτών επεκτείνονται σε υπηρεσίες όπως για παράδειγμα η διαιτολογία για τον διαβήτη και την παχυσαρκία και η ψυχολογία για τις ψυχικές ασθένειες, τονίζοντας ότι η διεπαγγελματική εκπαίδευση είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να αναπτυχθούν οι φαρμακοποιοί ώστε να ασκούν το επάγγελμά τους με τέτοιο συλλογικό τρόπο.
Στο κείμενο της η FIP αναφέρεται αναλυτικά σε όλα εκείνα που θεωρεί και συστήνει προς τις κυβερνήσεις, τον ακαδημαϊκό κόσμο αλλά και τους ίδιους τους φαρμακοποιούς προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης του συγκεκριμένου αναπτυξιακού της στόχου που είναι η διεπαγγελματική συνεργατική πρακτική.
Αν θα ήθελε κάποιος να σταθεί σε μερικές από αυτές τις συστάσεις, θα μπορούσε να μιλήσει –σε ό,τι αφορά τις κυβερνήσεις- για την ανάγκη καθιέρωσης δομών και κανονισμών που να διευκολύνουν και να υποστηρίζουν ευκαιρίες για ICP, για την ενθάρρυνση των υπηρεσιών υγείας ICP και της σχετικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και ρύθμισης στον τομέα της υγείας, συμπεριλαμβανομένης της υιοθέτησης απαιτήσεων διαπίστευσης διεπαγγελματικής εκπαίδευσης για την προετοιμασία των αποφοίτων για την ICP.
Σημαντική επίσης είναι η καθιέρωση επαγγελματικών ρυθμιστικών συστημάτων και διαδικασιών, συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματικών ικανοτήτων, προτύπων πρακτικής, μέτρων διασφάλισης ποιότητας (π.χ. δείκτες ποιότητας) και πεδίων πρακτικής που να επιτρέπουν και να διευκολύνουν την αποτελεσματική πρακτική συνεργασίας για τη βελτιστοποίηση της φροντίδας των ασθενών.
Από τις 18 συνολικά συστάσεις προς τις κυβερνήσεις αξίζει επίσης κανείς να σταθεί στην ανάγκη διασφάλισης της ύπαρξης επαρκούς εργατικού δυναμικού για την κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού, στην εγγύηση πρόσβασης σε επαγγελματίες με σαφώς καθορισμένους ρόλους και αρμοδιότητες, στην καθιέρωση συνεργατικών ρόλων και ευθυνών μέσω προηγούμενης συμφωνίας με σεβασμό του πεδίου άσκησης κάθε επαγγέλματος, στη χρήση ψηφιακών λύσεων υγείας για τη διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών ασθενών μεταξύ όλων των σχετικών επαγγελματιών υγείας, τη διασφάλιση ότι τα δεδομένα υγείας των ασθενών είναι εξίσου προσβάσιμα σε όλους τους σχετικούς επαγγελματίες υγείας (με σεβασμό των σχετικών νομικών διατάξεων και διατάξεων περί απορρήτου) και τον προσδιορισμό των ικανοτήτων που απαιτούνται για τους φαρμακοποιούς για την αποτελεσματική πρακτική της ICP.
Στις συστάσεις της προς τον ακαδημαϊκό χώρο ξεχωρίζει η σύσταση για . υιοθέτηση μιας φιλοσοφίας της ICP τόσο στην αρχική (επαγγελματικό επίπεδο εισόδου) όσο και στη μεταεπαγγελματική εκπαίδευση, η σύσταση για διεξαγωγή έρευνας για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων διεπαγγελματικής εκπαίδευσης στην καθιέρωση ICP όπως και η σύσταση να αντιμετωπιστεί οποιοδήποτε ζήτημα ιεραρχίας μεταξύ διαφορετικών κλάδων μέσα από την προώθηση του αμοιβαίου σεβασμού και της κατανόησης κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης.
Τέλος σε ό,τι αφορά τους ίδιους τους φαρμακοποιούς η FIP τους καλεί:
1. Να αναγνωρίσουν το πεδίο άσκησης των διαφόρων επαγγελμάτων υγείας που εμπλέκονται στη συνεργατική φροντίδα.
2. Αναγνωρίζουν και σέβονται το σύνολο των γνώσεων κάθε επαγγελματία, καθώς και τους συμφωνημένους ρόλους και ευθύνες εντός της διεπιστημονικής ομάδας.
3. Αναγνωρίζουν και κατανοούν τα διαφορετικά στυλ, τις προσδοκίες και τις εκπαιδευτικές ανάγκες κάθε επαγγελματία υγείας που εμπλέκεται στην ICP.
4. Εστιάζουν στην ανθρωποκεντρική φροντίδα δίνοντας προτεραιότητα στις ανάγκες των ατόμων, των οικογενειών τους και των κοινοτήτων στην επαγγελματική τους πρακτική.
5. Υποστηρίξουν ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι πρέπει να κατανοήσουν τη σημασία και τα οφέλη του ICP.
6. Υποστηρίξουν τη συλλογική λήψη αποφάσεων και τη συνεργασία (συμπεριλαμβανομένου του ασθενούς) για να ελαχιστοποιηθούν οι επαγγελματικές διαφορές μεταξύ των επαγγελματιών υγείας και να διασφαλιστεί η αποτελεσματική ομαδική εργασία.
7. Εξασκηθούν στην αποτελεσματική επικοινωνία ακούγοντας ενεργά τα μέλη της ομάδας και τα άτομα, συμπεριλαμβανομένης της οικογένειάς τους, των φροντιστών και των υποστηρικτών τους.
8. Μοιραστούν πληροφορίες έγκαιρα και με ακρίβεια όταν είναι απαραίτητο, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ψηφιακών εργαλείων για την υποστήριξη του ICP με πρόσβαση και κοινή χρήση του ίδιου επιπέδου δεδομένων με άλλα μέλη της ομάδας.
9. Διευκολύνουν τη συνεργασία τροποποιώντας, προσθέτοντας και καταγράφοντας δεδομένα όπως απαιτείται, διασφαλίζοντας ότι όλα τα μέλη της ομάδας έχουν πρόσβαση σε ενημερωμένες και σχετικές πληροφορίες.
10. Εξασφαλίσουν κατάλληλες και έγκαιρες παραπομπές και αντιστοιχούν αποτελεσματικά τις ικανότητες στις ανάγκες των ατόμων.
11. Υποστηρίζουν την επαγγελματική λογοδοσία, υπευθυνότητα και ανεξαρτησία ενώ συνεργάζονται με άλλους επαγγελματίες υγείας. και να
12. Καλλιεργούν ένα περιβάλλον αμοιβαίου σεβασμού, ικανότητας, εμπιστοσύνης και συνέργειας μεταξύ των μελών της ομάδας.
