Η πολυφαρμακία είναι μια κατάσταση που λόγω της χρήσης περισσότερων φαρμάκων από ό,τι χρειάζεται να λάβει ο ασθενής αυξάνει τον κίνδυνο παρενεργειών και αλληλεπιδράσεων μεταξύ φαρμάκων. Συγκεκριμένα, οι ηλικιωμένοι, που τείνουν να έχουν πολλαπλές ιατρικές παθήσεις, μπορεί να καταλήξουν να παίρνουν περισσότερα φάρμακα. Επομένως, η εξάλειψη της πολυφαρμακίας με τη βελτιστοποίηση της συνταγογράφησης -όπως η μείωση του αριθμού των φαρμάκων και η χρήση εναλλακτικών φαρμάκων- είναι ένα επείγον ζήτημα.
Οι φαρμακοποιοί παρέχουν φάρμακα στους ασθενείς με βάση τις συνταγές που εκδίδουν οι γιατροί. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, μπορεί να προτείνουν αλλαγές στις συνταγές που βασίζονται σε συνεντεύξεις ασθενών, ιατρικά αρχεία και δεδομένα εργαστηριακών δοκιμών για να διασφαλιστεί η ασφαλής φαρμακευτική θεραπεία. Ωστόσο, η επικοινωνία με τους γιατρούς δεν είναι πάντα ομαλή. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η βελτιστοποίηση των συνταγών -που σχετίζεται και με μείωση του αριθμού των φαρμάκων- δεν προχωρά αποτελεσματικά.
Ερευνητές μελέτησαν* τη συμπεριφορά φαρμακοποιών που εργάζονται σε ιαπωνικά φαρμακεία και αξιολόγησαν τη διεκδικητικότητά τους (ένας τρόπος επικοινωνίας με τον οποίο τα άτομα εκφράζονται ειλικρινά ενώ σέβονται τους άλλους). Η μελέτη εξέτασε τη σχέση μεταξύ της διεκδικητικότητας ων φαρμακοποιών και του κατά πόσον είχαν δει μείωση του αριθμού των φαρμάκων που συνταγογράφησαν οι γιατροί λόγω των προτάσεων που οι ίδιοι τους έκαναν το περασμένο έτος. Η διεκδικητικότητα αξιολογήθηκε με βάση τρία στοιχεία:
(1) μη διεκδικητική αυτοέκφραση, όπου κάποιος καταστέλλει τις προσωπικές του απόψεις.
(2) επιθετική αυτοέκφραση, όπου κάποιος επιβάλλει τις απόψεις του.
(3) διεκδικητική αυτοέκφραση, η οποία ενθαρρύνει την αμοιβαία κατανόηση.
Η ανάλυση έδειξε ότι οι φαρμακοποιοί με μεγαλύτερη αυτοέκφραση κατάφεραν μείωση στη φαρμακευτική αγωγή λόγω των προτάσεών τους.
Αυτοί που δεν διεκδικούν να ακουστεί η γνώμη τους και αυτοί που την εκφράζουν επιθετικά δεν συσχετίστηκαν με τέτοια αποτελέσματα.
Αυτή η μελέτη έδειξε ότι η διεκδίκηση των φαρμακοποιών συνδέθηκε με τις αποφάσεις των γιατρών να μειώσουν τα συνταγογραφούμενα φάρμακα. Η διεκδικητικότητα θεωρείται μια διδακτική επικοινωνιακή δεξιότητα. Μελλοντικές μελέτες θα πρέπει να διερευνήσουν εάν η διεκδίκηση των φαρμακοποιών βελτιώνει την ασφάλεια της φαρμακευτικής θεραπείας για τους ασθενείς.
* Ο τίτλος της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο Research in Social and Administrative Pharmacy Journal είναι «Assertiveness in community pharmacists and their experience of pharmacist-led deprescribing: A cross-sectional study».