Είναι φυσιολογικό καθώς μεγαλώνουμε να χάνουμε ένας μέρος της γνωστικής μας λειτουργίας, με αποτέλεσμα να ξεχνάμε πιο εύκολα. Η έκπτωση της μνήμης, σύμφωνα με τους ειδικούς, αποτελεί φυσιολογικό μέρος της γήρανσης και δεν σχετίζεται με την άνοια.
Τι διαφοροποιεί τη φυσιολογική απώλεια μνήμης από την απώλεια μνήμης που συνδέεται με κάποια μορφή άνοιας; Μας απαντά η Όλγα Λυμπεροπούλου Γνωστική Νευροψυχολόγος, M.Sc., με ειδίκευση στην Τρίτη Ηλικία και τις Άνοιες και Υπεύθυνη του Κέντρου Διαταραχών Μνήμης.
Ένα από τα ερωτήματα που απασχολεί συχνά τους ανθρώπους 65+ ετών είναι το πώς μπορούν να καταλάβουν αν οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οφείλονται στη φυσιολογική διαδικασία της γήρανσης ή αν αποτελούν πρώιμα σημάδια της νόσου Αλτσχάιμερ. Το σημαντικότερο κριτήριο για το διαχωρισμό ανάμεσα στα παθολογικά και στα φυσιολογικά για την ηλικία προβλήματα μνήμης είναι η επίδραση που έχουν στην καθημερινή ζωή των ατόμων που τα βιώνουν.
Στην περίπτωση των διανοητικά υγιών ηλικιωμένων, οι διαταραχές μνήμης είναι ήπιες και δεν επηρεάζουν την ικανότητά τους να ασχολούνται με τις καθημερινές τους δραστηριότητες. Αντίθετα, οι άνθρωποι που έχουν νόσο Αλτσχάιμερ ή κάποια άλλη μορφή άνοιας δυσκολεύονται να κάνουν πράγματα που παλιότερα τους φαίνονταν πολύ εύκολα και ανησυχούν διαρκώς για τη μνήμη τους που αποδυναμώνεται.
Τα παρακάτω παραδείγματα εξηγούν τις διαφορές ανάμεσα στις διαταραχές μνήμης που μπορεί να αντιμετωπίζει ένας υγιής ηλικιωμένος και ένας άνθρωπος με άνοια.
-Ονόματα
Υγιής ηλικιωμένος: Δεν μπορεί να ανακαλέσει το όνομα ενός γνωστού του ή ενός ηθοποιού τη στιγμή που θέλει, αργότερα όμως καταφέρνει να το θυμηθεί.
Ηλικιωμένος με άνοια: Ξεχνά συχνά τα ονόματα ή δεν αναγνωρίζει καν ανθρώπους του περιβάλλοντός του.
-Συζητήσεις και γεγονότα
Υγιής ηλικιωμένος: Μπορεί να ξεχάσει ορισμένες λεπτομέρειες μίας πρόσφατης συζήτησης ή ενός γεγονός που συνέβη πριν από πολλούς μήνες.
Ηλικιωμένος με άνοια: Αδυνατεί να θυμηθεί τις λεπτομέρειες πρόσφατων συζητήσεων και γεγονότων ή ακόμα και το ίδιο το γεγονός.
-Λέξεις
Υγιής ηλικιωμένος: Περιστασιακά ξεχνά τα ονόματα καθημερινών αντικειμένων ή ψάχνει την κατάλληλη λέξη για να πει αυτό που θέλει.
Ηλικιωμένος με άνοια: Ξεχνά συστηματικά τα ονόματα καθημερινών αντικειμένων. Στην προσπάθειά του να εκφραστεί κάνει μεγάλες παύσεις, λέει περιφραστικά αυτό που θέλει ή χρησιμοποιεί λάθος λέξεις.
-Προσωπικά αντικείμενα
Υγιής ηλικιωμένος: Κάποιες φορές ψάχνει τα προσωπικά του αντικείμενα μέσα στο σπίτι, όπως π.χ. τα γυαλιά ή τα κλειδιά του, αλλά τελικά τα βρίσκει.
Ηλικιωμένος με άνοια: Χάνει διαρκώς τα πράγματά του και τα αναζητά εναγωνίως σε όλο το σπίτι. Κρύβει αντικείμενα αξίας σε «ασφαλή» σημεία, αλλά μετά αδυνατεί να θυμηθεί που τα έχει τοποθετήσει.
-Βιβλία και ταινίες
Υγιής ηλικιωμένος: Κάποιες φορές νιώθει ότι τον κουράζει το να διαβάζει για πολλή ώρα ένα βιβλίο ή να παρακολουθεί μία μεγάλη σε διάρκεια κινηματογραφική ταινία.
Ηλικιωμένος με άνοια: Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί για να διαβάσει ένα βιβλίο ή να παρακολουθήσει μία ταινία και σταδιακά, σταματά να δείχνει ενδιαφέρον για αυτές τις δραστηριότητες.
-Ραντεβού και υποχρεώσεις
Υγιής ηλικιωμένος: Μπορεί να ξεχάσει το ραντεβού με το γιατρό του, αλλά αυτό συμβαίνει σπάνια.
Ηλικιωμένος με άνοια: Ξεχνά συστηματικά τα ραντεβού, τις υποχρεώσεις του, τα φάρμακά του κλπ και χρειάζεται υπενθύμιση ή ακόμα και τη βοήθεια ενός δικού του ανθρώπου για να είναι συνεπής.
-Αποφάσεις
Υγιής ηλικιωμένος: Ενδέχεται περιστασιακά να παίρνει αποφάσεις που κατά την άποψη των οικείων του δεν είναι απολύτως σωστές.
Ηλικιωμένος με άνοια: Η κρίση του είναι εμφανώς μειωμένη με αποτέλεσμα να παίρνει διαρκώς λανθασμένες αποφάσεις, ακόμα και αποφάσεις που θέτουν σε κίνδυνο τον ίδιο ή τους άλλους.
Αν διαπιστώσετε ότι ξεχνάτε περισσότερο απ’ ότι θα έπρεπε για την ηλικία σας, μην κλείσετε τα μάτια στο πρόβλημα. Απευθυνθείτε σήμερα σε έναν ειδικό για να εξετάσετε τη μνήμη σας.