ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

Τα  Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) είναι νοσήματα που μεταδίδονται με στενή σεξουαλική ή/και σωματική επαφή.  Όσους περισσότερους σεξουαλικούς συντρόφους έχει ένα άτομο, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος μόλυνσης από κάποιο ΣΜΝ ή μετάδοσης ΣΜΝ.

Περισσότερα από 30 διαφορετικά βακτήρια, ιοί και παράσιτα μεταδίδονται σεξουαλικά (με κολπική, πρωκτική ή στοματική επαφή). Κάποια από αυτά μπορούν επίσης να μεταδοθούν από τη μητέρα στο παιδί κατά τη διάρκεια της κύησης, της γέννησης ή του θηλασμού.

Στα συχνότερα ΣΜΝ συγκαταλέγονται η γονόρροια, η σύφιλη, οι λοιμώξεις από χλαμύδια και τριχομονάδα, η λοίμωξη από κυτταρομεγαλοϊό, ό έρπης των γεννητικών οργάνων, ο HPV-ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων, ο AIDS-HIV και η ηπατίτιδα Β και C.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) υπολογίζεται ότι καθημερινά μολύνονται με κάποιο ΣΜΝ περίπου 1 εκατομμύριο άτομα, τα οποία στην πλειονότητά τους είναι ασυμπτωματικά.

Αίτια

Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα προκαλούνται από βακτήρια, ιούς ή παράσιτα που μεταδίδονται μέσω σεξουαλικής επαφής χωρίς προφύλαξη.

Από τα ΣΜΝ κινδυνεύουν όλοι οι σεξουαλικώς ενεργοί άνθρωποι, ανεξαρτήτως σεξουαλικής συμπεριφοράς. Ωστόσο, υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός παραγόντων που αυξάνουν τον κίνδυνο έκθεσης σε ΣΜΝ, με κυριότερους:

• Το είδος της σεξουαλικής επαφής (πρωκτική, στοματική, κολπική).

• Ο μεγάλος αριθμός σεξουαλικών συντρόφων.

• Η συχνή εναλλαγή σεξουαλικών συντρόφων.

• Οι παράλληλοι σεξουαλικοί σύντροφοι.

• Το ομαδικό σεξ υπό την επήρεια ουσιών.

• Οι σεξουαλικές επαφές χωρίς προφυλακτικό.

• Οι σεξουαλικές επαφές υπό την επήρεια αλκοόλ και ψυχοτρόπων ουσιών.

• Η από κοινού χρήση εξαρτημάτων λήψης ουσιών (βελόνες, σύριγγες, τάσι, καλαμάκια).

• Ο δισταγμός – φόβος χρήσης των υπηρεσιών υγείας για έλεγχο και θεραπεία.

Συμπτώματα

Τα ΣΜΝ δεν εμφανίζουν πάντα συμπτώματα. Ωστόσο, όταν εκδηλωθούν συμπτώματα τα πιο συνήθη, ανάλογα με το φύλο, είναι:

-Στους άνδρες:

• Εκκρίσεις από το πέος ή τον πρωκτό.

•  Πόνος ή κνησμός στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, του πρωκτού ή χαμηλά στην κοιλιά.

• Πόνος ή κνησμός κατά την ούρηση.

• Συχνουρία.

• Εξανθήματα και δερματικές βλάβες, ιδίως στην περιοχή του πρωκτού, του πέους ή του στόματος.

• Πυρετός, αδυναμία – καταβολή, πόνος στις αρθρώσεις.

-Στις γυναίκες:

• Εκκρίσεις από τον κόλπο με αλλαγή στην ποσότητα, το χρώµα και την οσµή των κολπικών υγρών.

• Πόνος ή κάψιµο κατά τη διούρηση και συχνουρία.

• Έλκη στην περιοχή των γεννητικών οργάνων.

• Πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή.

• Ακανόνιστες αιµορραγίες από τον κόλπο µεταξύ των περιόδων, ιδιαίτερα όταν αυτή ακολουθεί τη σεξουαλική επαφή.

• Πυρετός, αδυναμία – καταβολή, πόνος στις αρθρώσεις.

Διάγνωση

Τα ΣΜΝ δεν έχουν πάντα εμφανή συμπτώματα, γι’ αυτό ο μόνος τρόπος για να διαγνωστούν είναι μέσω του τακτικού-ετήσιου προληπτικού ελέγχου.

Ο έλεγχος για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ειδικά για τα άτομα με νέους ή πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους  και χωρίς χρήση προφυλακτικού, είναι απαραίτητος για την έγκαιρη ανίχνευση και την έγκαιρη θεραπεία.

Οι εξετάσεις για τη διάγνωση ενός ΣΜΝ στις γυναίκες περιλαμβάνουν τεστ ΠΑΠ, πλήρη γυναικολογικό έλεγχο, καλλιέργεια κολπικού επιχρίσματος, κολποσκόπηση, HPV DNA Test και αιματολογικές εξετάσεις για έλεγχο HIV, ηπατίτιδας και σύφιλης.

Για τους άνδρες οι εξετάσεις περιλαμβάνουν κλινική εξέταση από δερματολόγο- αφροδισιολόγο, καλλιέργεια ουρηθρικού επιχρίσματος, HPV DNA Test και αιματολογικές εξετάσεις για έλεγχο HIV, ηπατίτιδας και σύφιλης.

Εάν κάποιος υποψιάζεται ότι μπορεί να έχει προσβληθεί, θα πρέπει να αναζητήσει αμέσως ιατρική συμβουλή, καθώς η έγκαιρη θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη περαιτέρω μετάδοσης και πιθανών επιπλοκών της νόσου.

Επίσης, εάν κάποιος διαγνωστεί με ΣΜΝ οφείλει να ενημερώσει και τον/τους συντρόφους του, ώστε να εξεταστούν κι εκείνοι και να λάβουν την κατάλληλη θεραπεία αν έχουν κολλήσει.

Θεραπεία

Τα περισσότερα ΣΜΝ αντιμετωπίζονται εύκολα και γρήγορα με αντιβιοτική αγωγή ή αντιιικά φάρμακα, ενώ άλλαΣΜΝ απαιτούν μεγαλύτερης διάρκειας και πιο εξειδικευμένη θεραπεία. Τα κονδυλώματα μπορεί να αντιμετωπιστούν με τη θεραπευτική μέθοδο της κρυοπηξίας ή να αφαιρεθούν με laser.

Εάν τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα αφεθούν χωρίς θεραπεία μπορεί να προκαλέσουν πολλές επιπλοκές, με πιο συχνές:

• Τη στειρότητα.

• Την υπογονιμότητα.

• Τις χρόνιες παθήσεις του ήπατος.

• Την κακοήθεια.

• Την εγκεφαλική βλάβη (κυρίως από τη σύφιλη).

Μέτρα πρόληψης για την προστασία της σεξουαλικής μας υγείας από τα ΣΜΝ

•Χρησιμοποιούμε προφυλακτικό: Η σωστή χρήση του προφυλακτικού προσφέρει ασφάλεια και προστατεύει από πολλά ΣΜΝ.

•Εμβολιαζόμαστε: Ο εμβολιασμός αποτελεί αποτελεσματικό τρόπο πρόληψης των ΣΜΝ, όπως της ηπατίτιδας Α και Β, και του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV).

•Καταπολεμούμε το στίγμα και μιλάμε ανοιχτά για τα ΣΜΝ με τον σύντροφο μας.

•Εξεταζόμαστε για ΣΜΝ: Υπάρχει ταχύς διαγνωστικός έλεγχος, ο οποίος είναι απλός, ανώνυμος και εμπιστευτικός.