Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση και η αδυναμία πρόσβασης σε χώρους πρασίνου, επηρεάζουν σημαντικά τον κίνδυνο άνοιας αποκαλύπτει μια νέα μελέτη.
Πρόκειται για την πρώτη μελέτη του είδους της που ποσοτικοποιεί αυτές τις επιπτώσεις, δείχνοντας με απτά στοιχεία ότι η περιβαλλοντική ρύπανση αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας, ενώ οι χώροι πρασίνου και τα περιβάλλοντα που προσφέρονται για περπάτημα μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στη μείωση της γνωστικής έκπτωσης.
Η άνοια αποτελεί έναν αυξανόμενο κίνδυνο για την υγεία, που επηρεάζει περισσότερους από 50 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Καθώς αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής, αυξάνεται και ο αριθμός των περιπτώσεων άνοιας, καθιστώντας την πρόληψη πιο σημαντική από ποτέ άλλοτε.
Παρά το γεγονός ότι η αιτιολογία της νόσου δεν έχει πλήρως κατανοηθεί, έχει ωστόσο διαπιστωθεί ότι πρόκειται για μια πολυπαραγοντική νόσο, στην οποία εμπλέκονται γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες.
Ένας αυξανόμενος αριθμός μελετών που έχει επικεντρωθεί τα τελευταία χρόνια στη συσχέτιση μεταξύ περιβαλλοντικών παραγόντων και γνωστικής εξασθένησης έχουν διαπιστώσει ότι τα βαρέα μέταλλα και η ατμοσφαιρική ρύπανση, επηρεάζουν την εγκεφαλική λειτουργία, διαμέσου ποικίλων μηχανισμών. Οι περισσότερες ωστόσο από αυτές τις μελέτες βασίζονται σε υποκειμενικές αναφορές και όχι σε αντικειμενικά μετρήσιμους περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Πώς επηρεάζει το περιβάλλον τον κίνδυνο άνοιας
Ερευνητική ομάδα από το Κολέγιο Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Τζόρτζια θέλησε να διερευνήσει τον αντίκτυπο του περιβάλλοντος στην υγεία του εγκεφάλου και στον κίνδυνο εκδήλωσης άνοιας.
Οι ερευνητές βασίστηκαν σε μελέτες που χρησιμοποιούσαν αντικειμενικά μετρήσιμους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Η έρευνα συνδύασε 54 μελέτες σε μια συστηματική ανασκόπηση και 21 μελέτες στη μετα-ανάλυση, δίνοντας τη δυνατότητα στους ερευνητές να αξιολογήσουν τη συσχέτιση μεταξύ αντικειμενικά μετρούμενων περιβαλλοντικών παραγόντων – όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση και τα χαρακτηριστικά του δομημένου περιβάλλοντος – και του κινδύνου άνοιας και γνωστικής έκπτωσης.
Αναλύοντας τα δεδομένα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση και ο θόρυβος από την κυκλοφορία αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας, ενώ οι χώροι πρασίνου βοηθούν στην πρόληψη της γνωστικής έκπτωσης.
Συγκεκριμένα, από τα ευρήματα προέκυψε ότι, η ζωή κοντά σε μεγάλους δρόμους αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας κατά περίπου 10%, η ηχορύπανση αυξάνει τον κίνδυνο κατά 9%, η έκθεση σε λεπτά σωματίδια (PMx) αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας κατά 9% και η έκθεση στο υποξείδιο του αζώτου (NOx) αυξάνει τον κίνδυνο κατά 10%. Η ηχορύπανση έχει επίσης συνδεθεί με αύξηση του κινδύνου κατά 9%.
Ο προστατευτικός ρόλος των χώρων πρασίνου
Όπως διαπιστώθηκε από την μελέτη, η πρόσβαση σε πάρκα, δάση και υδάτινους χώρους μειώνει τον κίνδυνο άνοιας κατά περίπου 6%. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτά τα περιβάλλοντα προάγουν τη σωματική δραστηριότητα, μειώνουν το στρες και βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα.
Γειτονιές που προσφέρονται για περπάτημα και με εύκολη πρόσβαση σε καταστήματα τροφίμων, κοινοτικά κέντρα και υγειονομική περίθαλψη διαπιστώθηκε ότι προστατεύουν εξίσου σημαντικά τη γνωστική υγεία.
«Τα ευρήματα δείχνουν ότι η ζωή σε ένα φιλικό για την άνοια περιβάλλον είναι σημαντική για την καθυστέρηση ή την πρόληψη της γνωστικής έκπτωσης. Με βάση αυτά τα ευρήματα, μπορούμε να προτείνουμε στους ανθρώπους να επισκέπτονται τα πάρκα ή τα δάση πιο συχνά και να ζουν πιο μακριά από τους μεγάλους κεντρικούς δρόμους. Επιπλέον, τα σπίτια, τα καταστήματα και οι βασικές υπηρεσίες που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση με τα πόδια, μπορεί να συμβάλουν στη δημιουργία πιο υγιεινών περιβαλλόντων για τη γήρανση του πληθυσμού», δήλωσε ο Δρ. Suhang Song, επικεφαλής της ερευνητική ομάδας.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, ένα από τα δυνατά σημεία αυτής της μελέτης ήταν η εστίασή της σε αντικειμενικά δεδομένα, χρησιμοποιώντας μετρήσιμους περιβαλλοντικούς παράγοντες, σε αντίθεση με πολλές προηγούμενες μελέτες που είχαν βασιστεί σε υποκειμενικές αναφορές.
Οι μελλοντικές μελέτες θα πρέπει να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν αντικειμενικές μεθόδους για τη διερεύνηση της σχέσης μεταξύ του περιβάλλοντος και του κινδύνου άνοιας. Η κατανόηση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων του αστικού σχεδιασμού, της έκθεσης στη ρύπανση και της διάταξης της κοινότητας θα συμβάλλει καθοριστικά στη διαμόρφωση πολιτικών που βελτιώνουν τα αποτελέσματα της γνωστικής υγείας.
Πηγή: Aging Research Reviews