Δραματική είναι η υστέρηση στη διάθεση νέων θεραπειών στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία των εκπροσώπων της φαρμακοβιομηχανίας! Όπως αποκάλυψε ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) κατά τη διάρκεια Συνέντευξης Τύπου, με σοβαρές καθυστερήσεις και σημαντικά περιορισμένη διαθεσιμότητα φτάνουν τα νέα καινοτόμα φάρμακα στην Ελλάδα. Ο ΣΦΕΕ παρουσίασε δύο σημαντικές μελέτες που αποτυπώνουν την κατάσταση της χώρας σε ό,τι αφορά την πρόσβαση των ασθενών σε νέες θεραπείες: την ευρωπαϊκή μελέτη Patients W.A.I.T. Indicator (EFPIA-IQVIA) για το 2024 και μια ειδική εθνική μελέτη για την ελληνική αγορά φαρμάκου την περίοδο 2021-2024.
Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη
Ελάχιστα νέα φάρμακα στην Ελλάδα και με καθυστέρηση σχεδόν δύο ετών
Σύμφωνα με τη μελέτη Patients W.A.I.T. Indicator, η οποία εξετάζει τη διαθεσιμότητα νέων φαρμάκων σε 36 ευρωπαϊκές χώρες τα τελευταία 20 χρόνια, η Ελλάδα υποδέχεται σταθερά λιγότερα νέα φάρμακα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Συγκεκριμένα, την περίοδο 2020-2023, από τα 173 νέα φάρμακα που έλαβαν έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA), μόλις 75 κυκλοφόρησαν τελικά στην ελληνική αγορά. Στην αντίστοιχη προηγούμενη τετραετία (2019-2022), η διαθεσιμότητα ήταν επίσης περιορισμένη, με 79 φάρμακα από τα 167 να διατίθενται στους Έλληνες ασθενείς.
Από αυτά τα 173 φάρμακα:
· μόνο το 25% είναι πλήρως διαθέσιμα μέσω του ΕΟΠΥΥ,
· το 18% είναι προσβάσιμα υπό προϋποθέσεις, μέσω διαδικασιών όπως το ΣΗΠ (σύστημα Ηλεκτρονικής Προέγκρισης) ή μέσω ΙΦΕΤ (Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας),
· το 2% διατίθεται μόνο ιδιωτικά, ενώ
· το 55% παραμένει εντελώς μη διαθέσιμο στη χώρα.
Η αναμονή για να αποζημιωθούν τα φάρμακα στην Ελλάδα είναι επίσης ανησυχητική: ο μέσος χρόνος που απαιτείται από την ευρωπαϊκή έγκριση έως την αποζημίωση στην ελληνική αγορά φτάνει τις 654 ημέρες, δηλαδή σχεδόν δύο χρόνια! Αυτός ο χρόνος είναι κατά 76 ημέρες μεγαλύτερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 578 ημερών και χειροτέρεψε κατά 67 ημέρες σε σχέση με την προηγούμενη τετραετία (2019-2022), όταν ο αντίστοιχος χρόνος ήταν 587 ημέρες.
Ογκολογικά και ορφανά φάρμακα: οι μεγαλύτεροι «χαμένοι»
Η διαθεσιμότητα φαρμάκων για σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή παθήσεις καταγράφει ιδιαίτερα ανησυχητική επιδείνωση. Στα ογκολογικά φάρμακα, το ποσοστό διαθεσιμότητας μειώθηκε στο 59% από 71% το 2023, ενώ ο χρόνος αναμονής για αποζημίωση αυξήθηκε σε 657 ημέρες, έναντι 568 την προηγούμενη χρονιά.
Ακόμα πιο ανησυχητικά είναι τα στοιχεία για τα ορφανά φάρμακα, δηλαδή αυτά που αφορούν σπάνιες παθήσεις. Η διαθεσιμότητά τους περιορίστηκε στο 36% από 41% το 2023, ενώ η αναμονή αυξήθηκε εντυπωσιακά: από 530 ημέρες πέρυσι, φτάσαμε τις 704 ημέρες – μια επιδείνωση 174 ημερών, που αποτελεί τη μεγαλύτερη καθυστέρηση σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη κατηγορία φαρμάκων.
Αιτίες: clawback, κανόνας 5/11 και υποχρηματοδότηση
Ο ΣΦΕΕ επισημαίνει ότι οι κύριοι λόγοι για αυτή την εικόνα είναι το δυσμενές οικονομικό και θεσμικό περιβάλλον που αντιμετωπίζει η φαρμακοβιομηχανία στην Ελλάδα. Κυρίαρχη αιτία αποτελεί το υψηλό ύψος των υποχρεωτικών επιστροφών (clawback και rebate), που αποθαρρύνει τη διάθεση νέων θεραπειών στην αγορά. Παράλληλα, ιδιαίτερο βάρος έχει και ο γνωστός κανόνας 5/11, ο οποίος απαιτεί να αποζημιώνεται πρώτα ένα φάρμακο σε πέντε από έντεκα συγκεκριμένες ευρωπαϊκές χώρες πριν ξεκινήσει η διαδικασία αποζημίωσης στην Ελλάδα – κάτι που οδηγεί σε καθυστερήσεις και ακυρώσεις νέων κυκλοφοριών.
Νέα εθνική μελέτη: μόνο 1 στα 5 νέα φάρμακα διαθέσιμο έως το 2025!
Η δεύτερη μελέτη που παρουσιάστηκε, ανατέθηκε από τον ΣΦΕΕ στην IQVIA και εξετάζει τη διαθεσιμότητα νέων φαρμάκων στην ελληνική αγορά την περίοδο 2021-2024. Από τα 178 νέα καινοτόμα φάρμακα που έλαβαν ευρωπαϊκή έγκριση το διάστημα αυτό, μόλις 36 φάρμακα (ποσοστό 20%) είναι διαθέσιμα στη χώρα μέχρι τις 31 Μαρτίου 2025. Το ποσοστό παραμένει το ίδιο με την περσινή χρονιά, γεγονός που καταδεικνύει τη στασιμότητα του προβλήματος.
Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το εύρημα πως για σχεδόν τα μισά από αυτά τα φάρμακα (ποσοστό 49%) δεν αναμένεται να καταστούν διαθέσιμα στην Ελλάδα στο προσεχές μέλλον, λόγω του αρνητικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος και της αστάθειας στη φαρμακευτική πολιτική.
«Η Ελλάδα πρέπει να γεφυρώσει το χάσμα στην πρόσβαση»
«Οι μελέτες αποτυπώνουν με καθαρό τρόπο την άνιση πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών σε νέες καινοτόμες θεραπείες», σχολίασαν οι εκπρόσωποι του ΣΦΕΕ. Όπως υπογράμμισαν, «το έλλειμμα στη δημόσια χρηματοδότηση του φαρμάκου είναι δομικό και απαιτεί επείγουσα παρέμβαση. Παράλληλα, πρέπει να ενισχυθούν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί και να αξιοποιηθούν ψηφιακά εργαλεία για τον έλεγχο της συνταγογράφησης και την καλύτερη διαχείριση των πόρων».
«Πράξεις, όχι λόγια για τη φαρμακευτική πολιτική»
Όπως τόνισαν οι εκπρόσωποι του Συνδέσμου, «αν θέλουμε να διασφαλίσουμε καθολική, ισότιμη και έγκαιρη πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών στις καινοτόμες θεραπείες, απαιτούνται συγκεκριμένες δράσεις: αύξηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, εξορθολογισμός των επιστροφών, ουσιαστική αξιολόγηση των νέων φαρμάκων και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα εξασφαλίσουν σταθερότητα και αποτελεσματικότητα στο σύστημα». Και κατέληξαν λέγοντας ότι «ο χρόνος των καλών προθέσεων έχει τελειώσει – τώρα είναι η ώρα των αποφάσεων».
Διαβάσετε εδώ την ευρωπαϊκή μελέτη Patients W.A.I.T. Indicator (EFPIA-IQVIA) για το 2024 και την ειδική εθνική μελέτη για την ελληνική αγορά φαρμάκου την περίοδο 2021-2024