Είτε πρόκειται για έναν απλό τραυματισμό είτε για μια πιο σοβαρή κατάσταση, η γνώση των βασικών αρχών των Πρώτων Βοηθειών και η γρήγορη παρέμβαση από πλευράς μας μπορεί να αποδειχθούν όχι μόνο ωφέλιμες αλλά, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμα και σωτήριες για την ανθρώπινη ζωή.
Ωστόσο, γύρω από τις τεχνικές και τις πρακτικές των πρώτων βοηθειών επικρατούν πολλοί μύθοι και πολλές παρανοήσεις που συχνά οδηγούν σε παραπληροφόρηση και λανθασμένες αποφάσεις την κρίσιμη στιγμή του συμβάντος.
Η Ελληνική Ομάδα Διάσωσης παραθέτει 6 από τους πιο συνηθισμένους μύθους για τις πρώτες βοήθειες και μας εξηγεί ποια τελικά είναι η αλήθεια και τι πρέπει να κάνουμε ώστε να προσφέρουμε ουσιαστική βοήθεια σε κάποιο έκτακτο περιστατικό.
Μύθος 1: «Γύρισε η γλώσσα της φίλης μου και έβαλα το χέρι μου στο στόμα της για να τη βγάλω»!
Αλήθεια: Η γλώσσα ΔΕΝ γυρίζει. Όταν κάποιος χάνει τις αισθήσεις του, τότε, όπως και οι υπόλοιποι μύες του σώματός μας, η γλώσσα χαλαρώνει και λόγω βαρύτητας πέφτει προς τα πίσω και φράσσει τον αεραγωγό. Βάζοντας το ένα χέρι μας στο μέτωπο του τραυματία (σαν να θέλαμε να κοιτάξουμε αν έχει πυρετό) και το άλλο κάτω από το πηγούνι του ανυψώνουμε ελαφρά το κεφάλι του. Η κίνηση αυτή είναι αρκετή για να επαναφέρει τη γλώσσα στην αρχική της θέση και να επιτρέψει τον αερισμό!
Μύθος 2: «Όταν καιγόμαστε από τον ήλιο ή από κάποιο ζεστό αντικείμενο (π.χ. μάτι κουζίνας) πρέπει να βάλουμε πάνω στην πληγή οδοντόκρεμα, γιαούρτι, ντομάτες και διάφορα άλλα».
Αλήθεια: Το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να ρίξετε άφθονο τρεχούμενο νερό ή φυσιολογικό ορό (για 10 λεπτά τουλάχιστον) πάνω από την επιφάνεια με το έγκαυμα. Αυτό θα ρίξει τη θερμοκρασία της περιοχής, περιορίζοντας το έγκαυμα και θα σας ανακουφίσει από τον πόνο. Αν θέλετε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια ειδική αλοιφή για εγκαύματα. Καλύψτε στη συνέχεια με μια αποστειρωμένη γάζα για να αποφύγετε περαιτέρω μόλυνση. Όλα τα υπόλοιπα, απλώς, θα αλλοιώσουν το τραύμα και ενδεχομένως θα το μολύνουν. Εάν η περιοχή εγκαύματος είναι μεγάλη σε έκταση ή σε βαθμό, τότε πρέπει να επισκεφθείτε άμεσα την πλησιέστερη μονάδα υγείας.
Μύθος 3: «Την ώρα που έτρωγε «πνίγηκε» από το φαγητό του και άρχισε να βήχει. Αντέδρασα άμεσα βάζοντας τα δάχτυλά μου στο στόμα του και έβγαλα αυτό που τον έπνιγε»!
Αλήθεια: Αυτή είναι η χειρότερη αντίδραση που θα μπορούσατε να έχετε. Πέρα από το γεγονός ότι θα μπορούσατε να τραυματιστείτε, το πιο πιθανό είναι να σπρώξετε πιο κάτω το κομμάτι τροφής το οποίο έχει φράξει τον αεραγωγό του τραυματία και άρα να σταματήσετε την – έστω και μερική – οξυγόνωσή του.
Η σωστή αντίδραση είναι, εφόσον ο τραυματίας βήχει, να τον αφήσουμε ελεύθερο να βήξει. Το ότι βήχει είναι σημάδι ότι μπορεί να το αντιμετωπίσει μόνος του. Δεν τον χτυπάμε στην πλάτη, δεν του δίνουμε νερό να πιεί. Μόνο εφόσον σταματήσει να βήχει πρέπει να επέμβουμε, γιατί αυτό σημαίνει ότι έχει σταματήσει (ή θα σταματήσει σύντομα) να αναπνέει και άρα θα καταρρεύσει.
Μύθος 4: «Προχθές στην κουζίνα, ενώ έκοβα το κρέας, κόπηκα βαθιά με το μαχαίρι. Έριξα, όμως, άφθονο betadine στην ανοιχτή πληγή και έτσι δεν μολύνθηκε».
Αλήθεια: Το betadine είναι τοπικό αντισηπτικό το οποίο πρέπει να χρησιμοποιείται από επαγγελματίες υγείας και όχι από απλούς πολίτες. Πέρα από το γεγονός ότι μπορεί σε μεγάλες ποσότητες και σε ανοιχτά τραύματα να προκαλέσει εγκαύματα, κάποιοι άνθρωποι είναι αλλεργικοί σε ορισμένα συστατικά του αντισηπτικού και άρα μπορεί κατά τη χρήση του να παρουσιάσουν αλλεργικό σοκ. Η χρήση του σε άτομα που δεν ανήκουν στο στενό οικογενειακό μας κύκλο πρέπει να αποφεύγεται.
Η σωστή αντιμετώπιση μιας μικρής αιμορραγίας περιλαμβάνει το πλύσιμο του τραύματος (εφόσον δεν είναι ιδιαίτερα βαθύ) με άφθονο καθαρό νερό ή φυσιολογικό όρο και πίεση με τη χρήση μιας γάζας. Εφόσον η γάζα εμποτιστεί από το αίμα, τότε δεν τη βγάζουμε προκειμένου να βάλουμε άλλη στη θέση της, αλλά τοποθετούμε τις καινούργιες πάνω από τις παλιές. Εφόσον η αιμορραγία είναι μεγάλη και εφόσον η ελαφριά πίεση δεν αποδίδει μέσα στο επόμενο δεκάλεπτο, τότε ο τραυματίας πρέπει να επισκεφθεί άμεσα την πλησιέστερη υγειονομική μονάδα.
Μύθος 5: « Όταν «τρέχει» αίμα από τη μύτη μας βάζουμε ένα βαμβάκι στο ρουθούνι από το οποίο «τρέχει» και ρίχνουμε το κεφάλι μας προς τα πίσω».
Αλήθεια: Η ρινορραγία αποτελεί μια σχετικά απλή μορφή αιμορραγίας, εφόσον δεν προκαλείται από παθολογικά αίτια. Η αντιμετώπισή της είναι απλή και συνήθως υποχωρεί πολύ γρήγορα. Ρίχνουμε το κεφάλι μας προς τα εμπρός, αφήνοντας το αίμα να τρέξει ελεύθερα, ενώ με το χέρι μας πιέζουμε τη μύτη στο σημείο κάτω ακριβώς από εκεί που στηρίζονται τα γυαλιά μας. Όχι, δηλαδή, στο κόκκαλο, αλλά στο αμέσως επόμενο μαλακό σημείο χωρίς, φυσικά, να κλείσουμε τα ρουθούνια, που βρίσκονται πιο κάτω.
Μύθος 6: «Ο πάγος απαγορεύεται στο κεφάλι, αλλά μπαίνει οπουδήποτε αλλού, ακόμα και για να σταματήσει αιμορραγία.
Αλήθεια: Ο πάγος δεν απαγορεύεται στο κεφάλι, εφόσον πρόκειται για μικρού βαθμού χτύπημα και δεν υπάρχει ανοιχτή πληγή. Γενικότερα, ο πάγος χρησιμοποιείται για την αποφυγή ή/και μείωση του πρηξίματος. Ποτέ, όμως, απευθείας στο τραύμα, αλλά πάντα τυλιγμένος σε ένα πανί ή μια πετσέτα, προκειμένου να αποφευχθεί η πρόκληση εγκαύματος. Ποτέ, πάνω, σε αιμορραγία διότι, επίσης, προκαλεί έγκαυμα. Τοποθετείται για 15-20 λεπτά, περίπου και κάθε 2-4 ώρες. Στο εμπόριο υπάρχουν συσκευασίες χημικού πάγου, οι οποίες δεν χρειάζονται ψυγείο και άρα μπορούμε να τις μεταφέρουμε και στο φαρμακείο του αυτοκινήτου μας.
Ελληνική Ομάδα Διάσωσης: www.hrt.org.gr/
