Το στομάχι μας εκκρίνει υδροχλωρικό οξύ (ένα ισχυρό οξύ) και πεψίνη (ένα ένζυμο που βοηθάει στην πέψη και στη διάλυση των τροφών). Όταν το στομάχι μας είναι άδειο τα υγρά αυτά ερεθίζουν πολύ τα κύτταρα του στομάχου, ενώ ειδικά αν καταναλώνουμε πολύ καφέ ή καπνίζουμε το στομάχι μας αναγκάζεται να παράγει περισσότερο οξύ και πεψίνη με αποτέλεσμα μεγαλύτερο ερεθισμό. Συνέπεια της παρατεταμένης καταπόνησης του στομάχου από τα οξέα είναι η δημιουργία του έλκος, μιας πληγής στο 12δάκτυλο (βρίσκεται στην αρχή του λεπτού εντέρου). Στην δημιουργία του έλκους, όμως, συμβάλει και ένα βακτήριο, το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.
Συμπτώματα
- Κάψιμο στο στομάχι που μπορεί να φθάνει μέχρι το στήθος
- Δυσπεψία
- Γαστρορραγία (αιμορραγία από το στομάχι)
- Απώλεια βάρους
- Τάση για έμετο
- φούσκωμα αίσθημα πληρότητας
- Πόνος που μπορεί να βελτιωθεί όταν τρώτε, πίνετε ή λαμβάνετε αντιόξινα
- Αναιμία
- Κόπωση λόγω της αναιμίας
Διάγνωση
Αρχικά, ο γιατρός θα λάβει το ιστορικό σας και έπειτα πιθανώς θα σας προτείνει εξέταση του στομάχου με βάριο. Αυτή γίνεται από ακτινολόγο και βλέπει, αν υφίσταται έλκος και πού αυτό εντοπίζεται. Το έλκος μπορεί να διαγνωστεί και με γαστροσκόπηση, κατά την οποία ο γιατρός ελέγχει το στομάχι και το 12δάκτυλο με την βοήθεια ενός ειδικού εύκαμπτου σωλήνα, με τον οποίο μπορεί να βλέπει τι γίνεται μέσα στο στομάχι μεγεθύνοντας την εικόνα. Ακόμη, υπάρχει και η δυνατότητα λήψης ιστού για βιοψία ώστε να αποκλειστεί τυχόν κακοήθεια. Η γαστροσκόπηση γίνεται με μέθη ή με τοπική αναισθησία.
Θεραπεία – αντιμετώπιση
Η θεραπεία του έλκους ποικίλλει ανάλογα με την αιτία του, αλλά και τη σοβαρότητά του. Τα περισσότερα έλκη μπορούν να αντιμετωπιστούν με φάρμακα που θα σας χορηγήσει ο γιατρός σας, αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί και χειρουργική επέμβαση. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίσετε άμεσα ένα έλκος. Συζητήστε με το γιατρό σας για να βρείτε ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία για σας. Εάν έχετε ενεργό έλκος που αιμορραγεί, πιθανότατα θα χρειαστεί να νοσηλευτείτε σε νοσοκομείο ή σε μονάδα εντατικής θεραπείας.
Μη χειρουργική θεραπεία
Εάν το έλκος στομάχου σας είναι αποτέλεσμα του ελικοβακτηρίδιου του πυλωρού (H. Pylori), πιθανότατα θα χρειαστείτε αντιβιοτικά και φάρμακα που ονομάζονται αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPIs). Αυτά εμποδίζουν τα στομαχικά κύτταρα να παράγουν οξύ. Εκτός από αυτές τις θεραπείες, ο γιατρός σας μπορεί επίσης να συστήσει:
- Αναστολείς των υποδοχέων Η2 (φάρμακα που επίσης εμποδίζουν την παραγωγή οξέων)
- Διακοπή της χρήσης όλων των ΜΣΑΦ (μη συνταχογραφούμενα αντιφλεγμονώδη)
- Προβιοτικά (χρήσιμα βακτήρια που παίζουν ρόλο στην εκρίζωση του ελικοβακτηρίδιου του πυλωρού και προστατεύουν το στομάχι)
- Συμπλήρωμα βισμούθιου
- Τα συμπτώματα του έλκους ενδέχεται να υποχωρήσουν γρήγορα με τη θεραπεία, αλλά ακόμη και αν τα συμπτώματά σας εξαφανιστούν, θα πρέπει να συνεχίσετε να λαμβάνετε την αγωγή που σας χορήγησε ο γιατρός σας.
Χειρουργική θεραπεία
Σε σπάνιες περιπτώσεις, ένα περίπλοκο έλκος στομάχου θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Αυτό μπορεί να ισχύει για έλκη που δεν έχουν διαγνωστεί έγκαιρα και δεν έχει ακολουθηθεί η κατάλληλη θεραπεία. Η χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνει επούλωση ολόκληρου του έλκους με τη λήψη ιστού από άλλο μέρος του εντέρου.
Οι αιτίες και οι παράγοντες κινδύνου
- Το υδροχλωρικό οξύ που παράγει το στομάχι μας
- Το κάπνισμα και το αλκοόλ
- Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.
- Κληρονομικότητα
- Λήψη ορισμένων φαρμάκων, όπως ασπιρίνη και αντιφλεγμονώδη.
Πρόληψη
Προσπαθήστε να καταναλώνετε μικρά γεύματα συχνά μέσα στην ημέρα και αποφύγετε να αφήνετε το στομάχι άδειο για μεγάλα διαστήματα. Καλό είναι να περιορίσετε τα πολύ λιπαρά ή πικάντικα γεύματα, το αλκοόλ, και να αποφύγετε την κατάχρηση καφεΐνης. Διακόψτε το κάπνισμα και αποφύγετε να λαμβάνετε αντιφλεγμονώδη φάρμακα χωρίς τη συμβουλή του γιατρού.
Στο παρελθόν, οι ειδικοί πίστευαν ότι η διατροφή θα μπορούσε να μας προκαλέσει έλκη στο στομάχι. Σήμερα, ωστόσο, αυτός ο μύθος έχει καταρριφθεί. Οι ειδικοί γνωρίζουν ότι τα τρόφιμα που καταναλώνουμε δεν προκαλούν και δεν μπορούν να θεραπεύουν το έλκος του στομάχου. Παρόλα αυτά, η υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής μπορεί να ωφελήσει το πεπτικό σύστημα και γενικότερα την υγεία σας. Σε γενικές γραμμές, είναι καλή ιδέα να ακολουθείτε μια διατροφή με πολλά φρούτα, λαχανικά και πλούσια σε φυτικές ίνες.
Από την άλλη, είναι πιθανό ορισμένα τρόφιμα να παίζουν ρόλο στην εκρίζωση του H. pylori. Τα τρόφιμα που μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση του H. pylori και στην ενίσχυση των υγιών βακτηρίων του πεπτικού είναι τα εξής:
- Μπρόκολο, κουνουπίδι, λάχανο και ραπανάκια
- Πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως το σπανάκι και το λάχανο
- Τροφές πλούσιες σε προβιοτικά, όπως είναι το γιαούρτι (ειδικά με γαλακτοβακίλλους)
- Μήλα
- Βατόμουρα, σμέουρα, φράουλες
- Ελαιόλαδο
