Ο καταρράκτης είναι μια προοδευτική πάθηση των ματιών κατά την οποία η όραση γίνεται θολή λόγω της συσσώρευσης πρωτεϊνών μεταξύ του φακού του ματιού και του αμφιβληστροειδή.
Ο σχηματισμός καταρράκτη είναι συνήθως μια αργή διαδικασία, γεγονός που καθιστά δύσκολο τον εντοπισμό της ακριβούς στιγμής ανάπτυξης της νόσου. Η διαδικασία ξεκινά συνήθως μεταξύ 40 και 50 ετών, αλλά θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να γίνουν εμφανή τα συμπτώματα του καταρράκτη. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει θόλωση του φακού από τη νεανική ηλικία και τότε μιλάμε για νεανικό καταρράκτη.
Που οφείλεται ο νεανικός καταρράκτης
Αν και ο καταρράκτης θεωρείται μια πάθηση των ηλικιωμένων, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική αύξηση των κρουσμάτων και σε νεότερες ηλικίες. Μπορεί να επηρεάσει το ένα ή και τα δύο μάτια και να αναπτυχθεί αργά ή γρήγορα, ανάλογα με την αιτία.
Πολλοί παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν σε νεανικό καταρράκτη, όπως:
Γενετική προδιάθεση
Ορισμένα παιδιά κληρονομούν την πάθηση από τους γονείς τους. Αυτός ο τύπος καταρράκτη μπορεί να είναι παρόν από τη γέννηση ή να αναπτυχθεί αργότερα.
Ιογενείς λοιμώξεις
Ορισμένες λοιμώξεις κατά την εγκυμοσύνη, όπως η ερυθρά, η τοξοπλάσμωση ή ο κυτταρομεγαλοϊός, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο καταρράκτη σε βρέφη.
Οφθαλμικό τραύμα
Οποιοδήποτε οφθαλμικό τραύμα και ιδιαίτερα ένα τραύμα στο φακό του ματιού, μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη του φακού, με αποτέλεσμα τον σχηματισμό καταρράκτη.
Διαβήτης
Ο μη ρυθμισμένος σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρη γήρανση του φακού και ανάπτυξη καταρράκτη.
Μυωπία
Ορισμένοι άνθρωποι που έχουν υψηλή μυωπία, μπορεί να αναπτύξουν οπίσθιο καταρράκτη σε νεαρή ηλικία.
Άλλες οφθαλμικές παθήσεις
Παθήσεις των ματιών όπως επαναλαμβανόμενα επεισόδια φλεγμονής των ματιών, μπορεί να οδηγήσουν σε πρώιμη ανάπτυξη καταρράκτη. Άλλες εκφυλιστικές νόσοι του ματιού, όπως ημελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια, μπορεί να οδηγήσουν σε νεανικό καταρράκτη.
Προηγούμενες οφθαλμικές επεμβάσεις
Επεμβάσεις στα μάτια, όπως η χειρουργική επέμβαση υαλοειδεκτομής κατά την οποία αφαιρείται η γέλη μέσα στο μάτι για τη θεραπεία παθήσεων του αμφιβληστροειδούς, μπορεί να προκαλέσει πρώιμο καταρράκτη.
Παρενέργειες φαρμάκων
Ο νεανικός καταρράκτης μπορεί να προκύψει ως παρενέργεια ορισμένων τύπων φαρμάκων όπως η κορτιζόνη, οι φαινοθειαζίνες, οι στατίνες και η μακροχρόνια χρήση στεροειδών.
Κάπνισμα
Το κάπνισμα εκθέτει τα μάτια σε επιβλαβή οξειδωτικά, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν πρόωρη γήρανση του φακού των ματιών με αποτέλεσμα την πρώιμη εμφάνιση καταρράκτη.
Αλκοολισμός
Η υπερβολική πρόσληψη αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε μεταβολικές ανωμαλίες και ελλείψεις που μπορεί να οδηγήσουν σε πρώιμο καταρράκτη. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο συνδυασμός αλκοόλ και καπνίσματος επιταχύνει τον σχηματισμό καταρράκτη περισσότερο από κάθε άλλη ουσία.
Έντονο και μη διαχειρίσιμο άγχος
Η μακροχρόνια έκθεση σε στρεσογόνους παράγοντες μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για νεανικό καταρράκτη. Η αυξημένη παραγωγή ελευθέρων ριζών και τα επιβλαβή οξειδωτικά μπορεί να προκαλέσουν πρόωρη γήρανση του φακού των ματιών.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση του νεανικού καταρράκτη
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του νεανικού καταρράκτης είναι εξαιρετικά αναγκαία καθώς θα εξασφαλίσει τη σωστή ανάπτυξη της όρασης. Αν όμως ο καταρράκτης αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, ακόμα και σε μόνιμη απώλεια όρασης.
Η μόνη διαθέσιμη θεραπεία του καταρράκτη είναι η χειρουργική επέμβαση, η οποία είναι ευκολότερη σε πρώιμο στάδιο παρά όταν ο καταρράκτης έχει ωριμάσει. Μια τέτοια επέμβαση προσφέρει λιγότερες πιθανότητες επιπλοκών και ταχύτερο χρόνο αποκατάστασης.